De Oekraïne-crisis bewijst dat goud nog steeds zijn rol kan opnemen als schuilbelegging in onzekere geopolitieke tijden. Maar experts wijzen op een tweede fenomeen: voor zowel grote als kleine transacties zouden staafjes en klompjes goud, of gouden juwelen, in sommige landen wel eens kunnen terugkeren als occasioneel betaalmiddel.

Op sommige plaatsen in Venezuela staan de prijzen van goederen niet alleen in de plaatselijke munt bolivar of dollar genoteerd, maar ook in gram goud. Brokjes of schilfertjes goud doen er weer dienst als betaalmiddel, omdat de bevolking meer veel vertrouwen heeft in de waardevastheid ervan dan in de bolivar, die door hyperinflatie (liefst 686 procent in 2021) waarde blijft verliezen.

Hoge inflatie

Een gelijkaardig fenomeen deed zich de voorbije maanden voor in Turkije, dat eveneens te kampen heeft met hoge inflatie. Gezinnen haalden de gouden verzamelmunten van onder grootmoeders matras boven om ermee te betalen.

De Turkse overheid lanceerde zelfs onlangs een campagne om Turken aan te zetten om hun goud in de goudshops om te ruilen voor lira. Dat moet onder meer vermijden dat goud als alternatief betaalmiddel opgang maakt.

“Goud en zilver worden niet alleen gebruikt om waarde in op te slaan, maar kunnen ook gebruikt worden om goederen te kopen. In die zin heeft het enkele kenmerken van de dollar of de euro. Indien consumenten of beleggers een waardevermindering van hun eigen valuta verwachten, of daarmee geconfronteerd worden, zouden zij goud kunnen kopen om goederen te kunnen kopen”, schrijft Georgette Boele, experte edelmetalen bij ABN Amro.

Van hand tot hand

Veel hangt natuurlijk af of winkeliers, bedrijven en burgers fysiek goud algemeen aanvaarden als betaalmiddel. “Wij hebben dit gedrag meegemaakt tijdens de sterke depreciatie van de Turkse lira, maar ook de waardevermindering van de Russische roebel en de sancties tegen Russische activa kunnen de vraag naar goud als transactie-eenheid aangewakkerd hebben.”

Voor rijkere Russen die door de sancties beperkt worden in hun financiële transacties, biedt een betaling in goud, bijvoorbeeld in juwelen, het bijkomende voordeel dat het van hand tot hand kan gaan zonder elektronische registratie. Een verkoop kan zo discreter verlopen en verschijnt niet op de radar van financiële toezichthouders.

Ook op het hoogste politieke niveau is het edelmetaal in trek. De Turkse president Erdogan zou volgens de regeringsgezinde krant Sabah in zijn recente gesprek met de Russische dictator Vladimir Poetin voorgesteld hebben om de handel tussen beide landen waar mogelijk via betalingen in goud af te handelen.

De terugkeer van goud als betaalmiddel stuwt mee de koers omhoog. ABN Amro verwacht dat het edelmetaal ook de komende maanden rond een koers van 2.000 dollar per ounce zal noteren.

(ns)