Net al vele andere publicaties biedt ook de Eurasia Group een terugkijk op 2020. Maar eerder dan een terugkijk op de belangrijkste nieuwsfeiten van het bijna afgelopen jaar, verzamelde het in 1998 door Ian Bremmer opgerichte adviesbureau inzake politieke risico’s vier nieuwsfeiten die bezweken onder de globale aandacht voor Covid-19, de brexit, de Amerikaanse presidentsverkiezingen en ander nieuws.
1. De Chinese onderwerping van Xinjiang
China stak in 2020 meer dan 1 miljoen van de in totaal 12 miljoen Oeigoeren in heropvoedingskampen. Het verplichte de vrouwen tot sterilisatie. Mannen werd verboden hun baard te laten staan, terwijl vrouwen hun sluier moesten opbergen. Een gebied ter grootte van Iran werd zodoende omgevormd tot een Orwelliaanse surveillancestaat.
China’s nieuwe almachtige leider Xi Jinping maakte ook een eind aan de democratie in Hongkong, versterkte zijn greep op Taiwan en voerde de militarisering van de Zuid-Chinese Zee op. Drie feiten die meer media-aandacht kregen dan het lot van de Oeigoeren.
Volgens de Eurasia Groep slaagt Xi in zijn opzet. Hij mikt op de lange termijn. Ook weet hij dat het Westen weinig geduld heeft om zich blijvend op één enkel probleem te focussen. We laten met andere woorden onze afkeer blijken en gaan dan over tot de orde van de dag. Minderheden in de regio gaan een grimmige toekomst tegemoet.
2. Een dictator vervalste ongestraft de verkiezingen in Wit-Rusland
Aleksandr Loekasjenko, een dictator die al 26 jaar lang op brutale manier de Wit-Russen onder de knoet houdt, vervalste in augustus openlijk de verkiezingen. Oppositieleiders zagen geen andere mogelijkheid dan bescherming te zoeken in het buitenland.
Honderdduizenden burgers gaan sinds dan week na week de straat op. Loekasjenko’s geheime dienst arresteert vreedzame betogers. Die worden dan gevangen gezet en gefolterd. Europa en de VS vaardigden sancties uit. Maar bijna vijf maanden later is de man nog altijd aan de macht.
Volgens het adviesbureau is de les die hier moet worden geleerd even universeel als eenvoudig. Ongeacht de omvang van de protesten (Belarus, Venezuela, Hongkong, Thailand,…): zolang de veiligheidsdiensten de dictator trouw blijven, en landen als China en Rusland de machthebbers in die landen niet afvallen, blijven ze meestal gewoon zitten. De rest van de wereld werd door de pandemie ook afgeleid van de kwetsbaarheid van democratieën.
3. De toenemende rivaliteit tussen China en de VS
Zonder Covid-19 zou de toenemende rivaliteit tussen China en de VS waarschijnlijk het internationale nieuwsfeit van het jaar geworden zijn. De pandemie duwde het conflict enerzijds naar de achtergrond, maar bracht paradoxaal genoeg die rivaliteit ook op het voorplan. Dat door de aanhoudende wederzijdse verwijten over de origine van het virus.
Verwacht wordt dat president Biden en Xi Jinping in eerste instantie zullen proberen de gemoederen te bedaren. Maar Xi weet dat Biden zal trachten het anti-Chinese front te versterken met Europese en Aziatische bondgenoten. Hongkong, de repressie tegen Oeigoeren en de handelsoorlog bieden voldoende redenen om dat te doen.
Volgens Eurasia is het Chinees-Amerikaanse conflict ook een pak complexer dan de rivaliteit die vorige eeuw de relatie tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie kenmerkte. De reden daarvoor moet niet ver worden gezocht. De globalisering maakt dat landen nu veel afhankelijker van elkaar zijn dan toen. Ook respecteren fenomenen als de klimaatcrisis en de pandemie geen landsgrenzen of andere IJzeren Gordijnen.
4. Het opkomende Hindoe-nationalisme in India
De BJP van de Indiase premier Narendra Modi probeert al langer om van India een nationalistische Hindoe-staat te maken. In 2020 waren de 200 miljoen Indiase moslims dan ook steeds vaker het mikpunt van geweld en pesterijen. Zo werden ze uitgesloten van een wet die etnische minderheden die in naburige landen wonen, bescherming biedt in India. Wat tot gewelddadige incidenten leidde tussen verschillende etnische en religieuze groepen.
Modi wordt er ook van beschuldigd de staat Kashmir, waar de moslims in de meerderheid zijn, met Hindoes te hebben bevolkt om er de moslims hun autonomie te ontnemen.
Maar Modi houdt vol dat de politiek steun die hij van de rest van het land krijgt, hem een mandaat geeft om de toekomst van een land met 1,4 miljard inwoners te bepalen.
