Een voormalig NASA-medewerker toont in een fascinerende animatie hoe onze planeet zou veranderen als alle oceanen – die 60 procent van het aardoppervlak bedekken – geleidelijk zouden wegvloeien.
Planetair wetenschapper James O’Donoghue – die nu werkt bij de Japanse ruimtevaartorganisatie Jaxa – heeft een video uit 2008 van NASA-animator Horace Mitchell bijgewerkt.
In de eerste seconden van de animatie komen de gebieden tevoorschijn die onze continenten omringen – de zogenaamde ‘continentale aardplaten’. Deze platen omvatten ongeveer 8 procent van de totale oppervlakte die nu door oceanen bedekt is. De meeste hiervan worden alleen zichtbaar na een daling van de zeespiegel van ongeveer 140 meter.
Landbruggen
‘Ik vertraagde de start van de video omdat – nogal verrassend – er al in de eerste tientallen meters onmiddellijk heel wat onderzees landschap zichtbaar werd’, zei O’Donoghue aan de financiële nieuwswebsite Business Insider.
‘De ondiepe zeeën vervagen snel tussen het Verenigd Koninkrijk en Europa, Rusland en Alaska en Azië, en Oceanië en Australië, dus we kunnen meteen zien hoe deze gebieden nauwelijks gescheiden zijn door water’, vertelt hij aan Newsweek.
‘Onderwatervulkanen vormen het meest uitgestrekte keten van bergen op aarde.’
Sommige van deze continentale aardplaten lagen duizenden jaren geleden droog, waardoor onze voorouders ze gebruikten om de oversteek te wagen naar onontgonnen gebieden. Experts denken bijvoorbeeld dat volkeren die de eerste Amerikanen zouden worden, over een de landbrug reisden die Oost-Siberië met Alaska verbond – ongeveer 16.000 jaar geleden.
‘Toen de laatste ijstijd plaatsvond, zat veel oceaanwater vast in het ijs aan de polen van de planeet. Zo ontstonden er landbruggen’, zegt O’Donoghue. ‘Elk van deze verbindingen stelde mensen in staat om te migreren, en toen de ijstijd eindigde, sloot het water ze in.’
‘Grootste bergketen van op aarde’
Wanneer in de animatie de oceaanniveaus eenmaal dalen tussen 1.980 en 3.000 meter, komen de onderzeese ruggen te midden van de oceaan tevoorschijn. Volgens de Amerikaanse National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA), is dit scala van onderwatervulkanen, dat zich uitstrekt over 64.373 kilometer, de ‘meest uitgestrekte keten van bergen op aarde’.
Midden-oceaanruggen vormen zich langs de grenzen van tektonische platen die van elkaar weg bewegen. Terwijl de platen afsplitsen, stijgt gesmolten gesteente op onder de aardkorst, die vervolgens afkoelt – met de onderwaterbergen als resultaat.
Hoewel dit onderzees berggebied enorm is, weten wetenschappers er nog steeds verbazend weinig over. Gedetailleerde verkenningen met duikboten en op afstand bestuurde voertuigen zijn tot nu toe beperkt gebleven tot een kleine fractie van de oceaanruggen.
Nadat de zeespiegel met bijna 6 kilometer daalt in de animatie, verdwijnt het grootste deel van de oceaan, afgezien van de diepste oceaangeulen. Daartoe behoort de Marianentrog, die met een diepte van ongeveer 11 kilometer de diepst bekende plek is in de oceaan. Ter vergelijking: die afstand komt ongeveer overeen met de kruishoogte van de meeste commerciële vliegtuigen.
O’Donoghue: ‘Ik vind het leuk hoe deze animatie laat zien dat de oceaanbodem net zo variabel en interessant is in zijn geologie als de continenten.’
Volledige verdamping oceanen
De natuurlijke toename van de helderheid van de zon – een zeer langzaam proces dat geen verband houdt met de huidige opwarming van het klimaat – zal de temperatuur van de aarde de komende honderden miljoenen jaren doen stijgen. Dat zal resulteren in de volledige verdamping van de oceanen. Een klimaatmodel dat het fenomeen kan simuleren, voorspelt dat water over ongeveer een miljard jaar op aarde zal verdwijnen.
