Hoe lang duurt het voor de Belgische economie volledig herstelt van de coronaklap? Volgens de denktanks van de overheid is het goed mogelijk dat we tot ergens in 2023 moeten wachten.

2020

Zowel het Planbureau als de Nationale Bank kwam de voorbije dagen met economische projecties:

• De periode midden maart – midden mei was de zwaarste coronaperiode, met de strenge lockdownmaatregelen. Omdat die periode over twee kwartalen verspreid is, komt het infarct van de Belgische economie maar gedeeltelijk tot uiting in de cijfers. In het eerste kwartaal was er een krimp met 3,6 procent tegenover een kwartaal eerder. Voor het tweede kwartaal (april-juni) verwacht de Nationale Bank dat de Belgische economie met 16 procent zal achteruitgaan.

• Het is al een tijdje duidelijk dat 2020 een verloren jaar wordt, met wellicht 45 à 50 miljard euro welvaartsverlies. Dat bedrag slaat op de daling van het bruto binnenlands product, de belangrijkste graadmeter van economische activiteit. Het bbp zakt volgens het Planbureau van 473 miljard euro in 2019 naar 428 miljard euro in 2020, of een krimp met 9,5 procent. De prognoses van de Nationale Bank zijn vergelijkbaar.

2021

De vraag is dus: wanneer keren we terug naar het jaarniveau van 473 miljard? Al zeker niet in 2021, zeggen beide overheidsinstellingen. Ze verwachten gedeeltelijk herstel, maar lang niet genoeg om de klap van dit jaar volledig te compenseren.

• Beide instellingen zijn optimistisch over de gezinsbestedingen. Die zouden volgend jaar zelfs op hetzelfde peil zijn van vorig jaar, circa 243 miljard euro. Dat lijkt in tegenspraak met de recente ontslagengolf, die het consumentenvertrouwen kan aantasten. Maar de Nationale Bank verwacht dat, onder meer door eerdere fiscale maatregelen en lage energieprijzen, de koopkracht per hoofd van de bevolking zal toenemen.

• Het probleem zit niet bij de consumenten, maar bij de bedrijven. Investeringen worden massaal uitgesteld of geschrapt. De bedrijven bouwen ook hun voorraden af. De verwachting is dat overheidsuitgaven en -investeringen in 2021 te klein zullen zijn om dat alles te compenseren. Van de uitvoer zal het ook niet komen, want de groeibijdrage van de netto-uitvoer zal wellicht negatief zijn.

2022

Wordt in 2022 dan alles weer bij het oude? Ook dat is volgens de huidige boordtabellen onwaarschijnlijk.

• De exportgerichte Belgische economie is traditioneel erg afhankelijk van hoe de eurozone draait. De Banque de France verwacht echter dat de economische activiteit in de eurozone pas tegen het jaareinde van 2022 werd op het niveau komt van het laatste kwartaal van 2019.

• De Nationale Bank wijst ook op de permanente schade van het economisch infarct van de voorbije weken. ‘De lockdownmaatregelen hebben littekens achtergelaten op de Belgische productiecapaciteit.’ Doordat duizenden mensen de komende maanden hun job gaan verliezen, verminderen ook de skills van de Belgische arbeidskrachten. En dat tast het groeipotentieel van de economie aan.

• Sommige bedrijven zullen de coronacrisis niet overleven, bijvoorbeeld in de sectoren horeca, food service en entertainment. De herstructurerende cateringreus Compass verwacht pas tegen het najaar van 2021 een terugkeer naar ongeveer 75 procent van een normale omzet. Of het in 2022 tot een volledig herstel komt, is maar de vraag.

Waar komen we dan uit? De Nationale Bank verwacht dat de Belgische economie tegen eind 2022 het niveau van eind vorig jaar zal benaderen, maar nog niet zal bereiken. Daarvoor zal het dus wachten zijn tot 2023, ook het jaar waarin de luchtvaart pas volledig herstel verwacht. Als je uitgaat van de oude groeiprojecties van voor de coronacrisis, is er eind 2022 een kloof van circa 4 procent tegenover een normaal groeipad.

Doemscenario

Zowel het Planbureau, de Nationale Bank als de Banque de France waarschuwen dat hun prognoses uitgaan van een gecontroleerd en vrij stabiel verder verloop van de coronacrisis. Mocht er onverhoopt snel een vaccin gevonden worden tegen Covid-19, springen alle indicatoren vroeger op groen. Als de pandemie weer in alle hevigheid opflakkert, gaan de economische prognoses uiteraard meteen stevig naar beneden.

Terwijl de Banque de France naast haar basismodel ook een optimistisch en pessimistisch scenario naar buiten bracht, publiceerde de Nationale Bank naast haar basisprognose alleen een pessimistische variant. Dat leest als een horrorverhaal:

• De economische activiteit ligt eind 2022 nog steeds 5 procent onder het niveau van eind 2019. Dat komt ook neer op 8 procent minder dan bij een normaal groeipad.
• De werkloosheid piekt op het hoogste peil in twee decennia.
• De staatsschuld ontploft richting 130 procent van het bbp.