Spanningen na de verkiezing en inhuldiging van de nieuwe president van Iran, de onvermurwbare opperrechter Ebrahim Raisi, doen het ergste vermoeden voor de relatie tussen de VS en Iran. Een reeks provocerende incidenten, waaronder raketaanvallen op Israël door Hezbollah-militanten die door Iran worden gesteund, en de aanval op een tanker voor de kust van Oman, hebben nog wat olie op het vuur gegooid.

“Dit was de week dat het optimistische pleidooi voor herstel van de nucleaire deal met Iran uit 2015 stierf”, vat Russell Mead zijn column aan. “Net als zoveel andere onschuldigen, stierf het door toedoen van Ebrahim Raisi, de (…) rechter die door de opperste leider van Iran is uitgekozen om de Islamitische Republiek door de jaren van Biden te loodsen.”

“Deur naar normalisatie toegeslagen en dichtgespijkerd”

Verder: “Voor Iran-optimisten was het doel van het JCPOA niet alleen de normalisering van de Amerikaans-Iraanse betrekkingen, maar ook de normalisering van Iran. Het beëindigen van de sancties en het herstellen van de economische betrekkingen tussen de Islamitische Republiek en de rest van de wereld zou de invloed van de hardliners op de Iraanse economie verminderen. (…) Een Iran zonder kernwapens zou een stabiele, democratische macht in het Midden-Oosten worden, zo dachten optimisten.”

Maar: “Opperste Leider Ali Khamenei is niet van plan om te eindigen als Mikhail Gorbatsjov. Door meedogenloos de verkiezing van een hardliner tot president te bewerkstelligen, heeft Khamenei de deur naar normalisatie dichtgeslagen en dichtgespijkerd.”

“Voor de hardvochtige Iraanse moellahs en Revolutionaire Garde, opgevoed met verhalen over Amerikaans bedrog, is het idee om te vertrouwen op het woord van de Grote Satan – nadat hij je al een keer voor de gek heeft gehouden – lachwekkend. Zij zien geen echte reden om welke prijs dan ook te betalen voor zo’n zwakke overeenkomst.”

“De geur van bloed in het water”

Ook aan Amerikaanse zijde ziet het akkoord er binnen en buiten de regering minder aantrekkelijk uit. “Als vergelding voor de terugtrekking van Trump uit het JCPOA en de extra sancties die hij oplegde, versnelde Iran zijn uraniumverrijking (…) tot een punt waarop het nucleaire akkoord van 2015 zinloos begint te lijken.”

Dit alles plaatst de regering in een lastig parket. “De JCPOA blijft een heilig doel voor veel Democraten, en sommigen geloven dat als de VS niet opnieuw toetreedt tot de Iran-deal, zij gedwongen zullen worden tot een onmogelijke keuze tussen het accepteren van een Iraanse bom of het starten van opnieuw een oorlog in het Midden-Oosten. Maar nu Teheran de onderhandelingen uitstelt en in de hele regio de ene provocatie na de andere uitvoert, maakt het de weg van (…) Biden terug naar de JCPOA zo ongemakkelijk en vernederend als maar mogelijk is.”

In plaats van de Amerikaanse terugtrekking uit Afghanistan en Irak te zien als een vriendelijk gebaar dat een constructieve reactie verdient, lijken de moellahs ze te hebben geïnterpreteerd “als een teken dat de regering-Biden veilig kan worden getart. Vermoedelijk in de overtuiging dat het Witte Huis vastbesloten is zich uit het Midden-Oosten terug te trekken, koste wat kost, lijkt Teheran te hebben besloten zijn confronterende aanpak te verdubbelen om munt te slaan uit de waargenomen zwakte van de VS.”

Conclusie: Een verergerende confrontatie met een radicaliserend Iran is niet wat de regering-Biden verwachtte van haar Midden-Oostenbeleid, maar dat is de realiteit waarmee zij moet omgaan, besluit Russell Mead. “Teheran proberen te sussen met geduld en terughoudendheid zal de ambities van het regime waarschijnlijk alleen maar aanwakkeren. De geur van bloed in het water wekt bij haaien zelden gevoelens van gematigdheid en terughoudendheid op.”

Lees ook:

• Iran heeft een nieuwe president en het is geen doetje. Zijn belangrijkste taak? Een tweede islamitische revolutie helpen realiseren
• “Bidens militaire actie legt puinhoop Midden-Oostenbeleid van Washington bloot”

(tb)