Zelfmoord houdt geen verband met objectieve levensomstandigheden – mocht dat wel zo zijn dan zouden rijken zich nooit van het leven beroven en de meeste armen wel. Zelfmoord is een gevolg van het niet realiseren van bestaande normen binnen een sociale omgeving.
(Uit het boek Why Is the Penis Shaped Like That?: And Other Reflections on Being Human van auteur Jesse Bering)
De meeste mensen die zelfmoord plegen hebben betere dan gemiddelde levens. Zelfmoordratio zijn ook hoger in landen met een hoge levensstandaard, in de VS worden de meeste zelfmoorden gepleegd in staten met een hogere levenskwaliteit. Zelfmoord is frequenter in samenlevingen die individuele vrijheid nastreven, in regio’s met beter weer en tijdens de zomermaanden in regio’s met een gemengd klimaat. Zelfmoord komt ook vaker voor onder studenten met betere resultaten en bij ouders met een hoger verwachtingspatroon.
Idyllische omstandigheden maken ons net kwetsbaar
Volgens Baumeister vergroten deze idyllische omstandigheden het zelfmoordrisico omdat die vaak onredelijke verwachtingen creëren voor persoonlijk geluk en mensen kwetsbaarder maken voor emotionele crises wanneer ze geconfronteerd worden met onverwachte tegenslagen. Met andere woorden, wanneer de zaken niet lopen zoals verhoopt, hebben mensen die een geprivilegieerd bestaan leiden het moeilijker om met tegenslagen om te gaan.
Gevestigde normen en verwachtingen
‘Er is overvloedig bewijs, dat zelfmoord vaak wordt voorafgegaan door gebeurtenissen waarbij gevestigde normen en verwachtingen – gesteld aan de hand van eerdere verwezenlijkingen, chronisch gunstige omstandigheden, of externe factoren – niet worden gerealiseerd.’
Arm zijn is daarom geen risicofactor voor zelfmoord. Maar relatief snel van rijkdom in armoede vervallen is dat net wel. Mensen die hun leven lang alleen zijn gebleven plegen zelden zelfmoord. Mensen die na een lang huwelijk gescheiden zijn behoren wel tot de risicogroep voor zelfdoding.
Zelfmoorden zijn het laagst op vrijdagen
De meeste zelfmoorden die in gevangenissen en psychiatrische instellingen plaatsvinden gebeuren tijdens de eerste maand van de opsluiting, wanneer mensen zich aan het verlies van hun vrijheid proberen aan te passen. Zelfmoorden zijn het laagst op vrijdagen en het hoogst op maandagen. Het aantal zelfmoorden daalt net voor de zomervakantie, maar piekt net erna. Baumeister interpreteert deze patronen als consistent met het idee dat de hoge verwachtingen die mensen voor het weekend of voor hun vakantie koesteren, zijn uitgedraaid op bittere teleurstellingen.Baumeister concludeert dat ‘de omvang van de discrepantie tussen de (in een sociale omgeving) bestaande normen en de gepercipieerde realiteit cruciaal is voor de opstart van het zelfmoordproces.’
Het gaat m.a.w. om de wet van de sociale zwaartekracht: hoe hoger je begint, hoe pijnlijker het wordt wanneer je op je bek gaat.
