De federale regering is zo goed als rond met haar fameuze arbeidsdeal: die brengt geen revolutie. E-commerce was eigenlijk al langer geregeld: daarover is er een deal rond makkelijker werken tot middernacht. Het echte knooppunt blijft de regeling voor de zogenaamde platformwerkers: de koeriers van Deliveroo en de chauffeurs van Uber. De PS speelt daarbij een spel dat ze al jaren toepassen in de regering: laat de tegenpartij twee keer betalen. Want de arbeidsdeal was eigenlijk in oktober al beklonken, maar als de liberalen hun e-commerce willen, zullen ze moeten toegeven, zo klinkt het. En opvallend: de groenen zijn zelfs iets scherper dan de socialisten in het dossier. De kritiek van de socialisten “dat de ecologisten hen nooit steunen”, kwam hard aan in groene kringen.

In het nieuws: Het Overlegcomité overschaduwt weer even alles.

De details: Hoewel we eigenlijk al lang weten dat er een versoepeling komt, zoomt iedereen in op het beslissingsmoment. Maar het echte werk voor de coalitie gebeurt vanmorgen.

• Want meteen komt zo de fameuze arbeidsdeal, die al een week in de lucht hangt, een beetje onder tijdsdruk: om 14.00 uur moeten de federale ministers naar dat Overlegcomité. Het is dus de vraag of de federale ploeg er vanmorgen uit raakt. Er liggen een dertigtal maatregelen op tafel in dat pakket.
• De ploeg van premier Alexander De Croo (Open Vld) kan wel een succesje gebruiken. Want de aanloop naar de kern vandaag verliep bijzonder woelig, met dank aan de PS. Dankzij Paul Magnette (PS) ontplofte er een voetzoeker, toen die liet optekenen dat wat hem betrof “e-commerce in België gerust opgedoekt mocht worden“. Dat zorgde voor een vloedgolf aan verontwaardiging en kritiek, waarop de PS de woorden nuanceerde. Punt gemaakt ondertussen: iedereen was op scherp gezet.
• Vreemd genoeg daarbij ook de vaststelling dat achter de schermen het helemaal niet draaide rond die e-commerce. De deal die in oktober daarover was gesloten, met ‘rode lijnen’ voor de PS dat er over weekendwerk en nachtwerk na middernacht gewoon niet onderhandeld werd, bleef eigenlijk gewoon gelden. Tussen 20.00 uur en middernacht kan dus versoepeld worden, als de werkgever een akkoord maakt met één vakbond. De vraag is maar of dat ook in praktijk zo zal gebeuren. Maar hoe dan ook, dat dossier is gelinkt aan het geheel van de maatregelen: één deal over alles, zo eist de PS.
• En daarbij zat het echte spanningsveld een hele week rond de Deliveroo-jobs, de zogenaamde platformwerkers. Dat zijn haast altijd zelfstandigen op papier, maar in praktijk zijn ze dat niet, zo redeneren de socialisten en groenen. Zij willen veel meer sociale rechten voor deze groep, minister van Werk Pierre-Yves Dermagne (PS) zette hoog in door een “vermoeden van werknemerschap” voor te stellen.
• Dat is ondertussen afgezwakt, maar tegelijk zijn de liberalen als de dood voor te vergaande maatregelen: dat zou wel eens kunnen leiden tot een felle reactie van de internationale spelers zoals Deliveroo en Uber. Die schrokken er niet voor terug in het verleden, wanneer ze in een te fel sociaaljuridische dwangbuis werden gedwongen, om gewoon hun diensten stop te zetten. Ook Uber dreigde daar al mee: zij zijn, met veel vallen en opstaan, actief in Brussel.
• Spanje geldt daar als voorbeeld: de linkse coalitie onder leiding van Pedro Sanchez voerde in het najaar van 2021 daar een zogenaamde “koerierwet” in. Die moest de sociale rechten van de koeriers garanderen: ook daar werkte men met het principe van het vermoeden van werknemerschap. Vervolgens trok Deliveroo zich gewoon terug uit het land. Dat laatste willen de liberalen te allen prijze vermijden.
• Vandaar de felle discussie: achter de schermen voerden de platformen de druk en de lobbying op. De discussie gaat dus over de criteria die zouden bepalen of iemand nu zelfstandige of werknemer is. De liberalen willen veel soepelere regels, die weerlegbaar zijn, de socialisten werken met een lijstje van acht kenmerken, en als drie daarvan kunnen worden aangevinkt, spreekt men van een werknemer.

De context: Andermaal toch frictie binnen Vivaldi.

• Voor de liberalen is het simpel: zij willen absoluut vermijden om in Spaanse scenario’s te moeten vervallen. In Vlaanderen gaan uitleggen dat Deliveroo ermee ophoudt, dat is een brug te ver voor de Open Vld van Egbert Lachaert, die nog altijd op zoek is naar het ‘liberale vuur’ voor zijn partij.
• Tegelijk zijn er ook spanningen in de wandelgangen tussen socialisten en groenen. Die eersten kloegen erover dat ze in sociaaleconomische dossiers haast nooit steun kregen van hun partners op links in deze coalitie, de groenen.
• Dat viel bijzonder slecht bij de top van de groenen in de regering: “Wat een klinkklare onzin. Wij hebben voor de arbeidsdeal bijvoorbeeld in de discussies tussen de kabinetten op voorhand eens gekeken: op alles staan wij op de lijn van de socialisten. Meer zelfs, op vlak van de platformwerkers zijn wij zelfs nog iets straffer in onze eisen om hen genoeg sociale bescherming te geven”, zo is daar te horen. Een houding die het leven van de liberalen alvast niet makkelijker maakt.
• En ook opvallend: Dermagne heeft deze keer nog een partij die expliciet in zijn nek hijgt. Want CD&V loopt erg onrustig over de houding van de PS-minister van Werk. Want uiteindelijk schreeuwt de arbeidsmarkt om meer werknemers, die makkelijker aan de slag kunnen: de economische groei wordt op dit moment gefnuikt door die niet-flexibele arbeidsmarkt, zo is de analyse bij de christendemocraten, die Vlaams met Hilde Crevits de minister van Werk leveren. En die liet deze week al meermaals publiek haar ongeduld blijken. De indruk leeft dat de PS elke maatregel in de goede richting zodanig verwatert, dat er nauwelijks effect zal zijn.
• Ook in de federale fractie van CD&V is het geduld helemaal op. Want zelfs als men vandaag zou beslissen, duurt het nog weken, tot april of zelfs mei, voor de maatregelen eindelijk in wetten worden gegoten. Voormalig federaal minister van Werk Nathalie Muylle (CD&V) richtte zich in de Kamer gisteren rechtstreeks tot Dermagne: “Mijnheer de minister, ik moet vaststellen dat beslissingen die in oktober 2021 zijn genomen, vandaag, we zijn nu al februari 2022, nog altijd niet in maatregelen zijn omgezet. Ik vraag u dat nu al weken. De Vlaamse arbeidsmarkt bloedt. Men wil beslissingen.“
• Blijft het feit dat de maatregelen, ook al is het een pakket van meer dan dertig concrete stappen, zo misschien too little, too late gaan worden: de economische vooruitzichten waar de EU gisteren mee uitpakte voor België zijn ronduit teleurstellend. De verwachte economische groei voor dit land wordt geraamd op 2,8 procent, het laagste voor heel de Europese Unie. Een tekort op de arbeidsmarkt is een van de factoren van die lage groeiramingen: een wel erg bittere vaststelling voor een regering die als ambitie had en heeft om de werkzaamheidsgraad op te krikken naar 80 procent van de beroepsbevolking.

Ook gevolgd: Deliveroo zelf voert net nu een fors mediaoffensief. Maar de koeriers vertellen een ander verhaal.

• Woordvoerder Rodolphe Van Nuffel beweert dat de strijd van socialisten en groenen helemaal niet representatief voor de realiteit op het terrein. “Koeriers willen werken wanneer ze dat willen. Ze zijn op zoek naar flexibiliteit. 40 procent van onze koeriers zouden vertrekken als ze van de ene dag op de andere als werknemer worden beschouwd”, zo claimt hij.
• “Onze koeriers kiezen zelf wanneer ze willen werken via een app. Het is hun eigen keuze”, argumenteert de Deliveroo-woordvoerder. “De regering wil een vermoeden van werk op basis van geolocalisatie invoeren. Deze technologie wordt gebruikt om te weten wanneer de restauranthouder de frieten in het frietvet kan leggen, niet om onze koeriers te controleren.”
• Het is maar de vraag of de koeriers zelf daar echt zo over denken. Want in Gent zijn al twee dagen protesten onder de koeriers, die met een dertigtal het werk neerlegden. “We eisen een betere verloning en meer respect van de restaurants en het bedrijf. Op korte tijd is onze verloning gehalveerd”, zegt zelfstandig koerier Zaheer Syed vandaag aan Het Laatste Nieuws.
• “Vroeger verdienden wij zo’n 7 euro per bestelling. Dat bedrag is op korte tijd gehalveerd. Nu krijgen we tussen de 2 en 4 euro. Met de stijgende gas- en elektriciteitsprijzen kan ik mijn facturen amper betalen. Ik heb thuis een kind te voeden, het wordt stilaan moeilijk om de eindjes aan elkaar te knopen. Wij zijn toch ook mensen?”

Ook gevolgd: Haast permanent hommeles tussen meerderheid en oppositie in de Kamer over de werking van het halfrond.

• Het botert niet langer in de ‘conferentie van de voorzitters’, het orgaan in de Kamer waar de fractieleiders de werking van het halfrond bespreken. Gisteren kwam het, voor een zoveelste keer, tot een clash tussen meerderheid en oppositie over het reglement en de toepassing ervan. Nu is zoiets vaste prik voor elke legislatuur, maar de toon en aanpak verharden, langs beide kanten.
• De voorzitter van de Kamer, Éliane Tillieux (PS), gaat daarbij niet altijd even subtiel te werk. Zo riep men gisteren de plenaire vergadering uitzonderlijk al om 10.00 uur bijeen, onder meer om de verlenging van de pandemiewet te kunnen stemmen door de meerderheid, voor nog eens drie maanden. Dat laatste lag N-VA, PVDA en Vlaams Belang zwaar op de maag.
• Maar de oppositie had ook met de aanpak grote moeite: die vervroegde bijeenroeping van de vergadering was niet doorgesproken, en gebeurde volgens hen op basis van een foute lezing van het reglement. Er waren zelfs geen uitnodigingen gestuurd. Bij de zitting om 10.00 uur gisteren dus meteen grote discussie.
• Want de oppositie zag er een gevaarlijk precedent in: kan de meerderheid dan voortaan te pas en te onpas de Kamer bijeenroepen, tegen de wil van de oppositie in? Het strookt met de kritiek die zij al langer hebben: “Vivaldi predikt wel ‘respect’ en een ‘constructieve politieke cultuur’, maar in realiteit rammen ze telkens hun agenda er bijzonder bruut door, waarbij ze eigenlijk geen rekening houden met hoe de oppositie de werkzaamheden wil aanpakken”, zo is in de wandelgangen te horen.
• Het feit dat Tillieux ook niet informeel rondbelt, voor ze beslissingen neemt, zeker naar de fractieleiders van de oppositie, het zit allemaal hoog: “Je kon van Patrick Dewael (Open Vld) of Siegfried Bracke (N-VA) veel zeggen, maar dat deden ze toch telkens netjes.”

Opgemerkt: De ‘Vrijheidkonvooien’ van boze truckers worden verboden. Maar lukt die zet in de praktijk?

• Er wordt harde taal gesproken door de verschillende beleidsmakers, minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) op kop. Zij maakt zich sterk dat haar diensten meteen zullen ingrijpen, als een blokkade dreigt, door protestacties op de openbare weg. Verlinden dreigt ook met straffen.
• “Het verbod start nu, maar uiteraard geldt het niet langer dan nodig. We willen wel absoluut vermijden dat de hoofdstad platgelegd wordt door een kleine groep vrachtwagens”, zo stelde ze na afloop van een overleg met de Brusselse burgemeester Philippe Close (PS) en Rudi Vervoort (PS), de Brusselse minister-president. Beiden spraken dezelfde taal: geen blokkades in de hoofdstad.
• Tegelijk reageerde zelfs de Gentse burgemeester, Mathias De Clercq (Open Vld). Want ook in Oost-Vlaanderen dreigde men met acties: zaterdag zou er in Gent een ‘testrit’ zijn van het zogenaamde Vrijheidskonvooi. Ook dat is meteen verboden.
• Het fenomeen, dat zich verzet tegen de coronamaatregelen, maar geen concrete eisenlijst heeft, laat staan een echte organisatie of structuur, komt overgewaaid uit Canada. Daar bezetten truckers al dagen de hoofdstad Ottawa, tot frustratie van de lokale politiek en bewoners.
• In Frankrijk lijkt het fenomeen wortel te schieten: een beetje naar analogie met het protest van de gele hesjes. Dat startte over de hoge brandstofprijzen, maar ging al snel over een algemeen onbehagen bij de bevolking, die daarop dan maar ronde punten ging bezetten. In Franstalig België dook het een beetje op, in Vlaanderen kreeg het nooit echt voet aan de grond.
• De vraag is of de truckers, of eerder personenwagens en campers, zoals in Frankrijk, nu in Europa doorbreken. In Parijs is de manifestatie alvast strikt verboden, net als in Brussel. Verlinden staat ook in contact met haar Franse collega van Binnenlandse Zaken.
• Maar op verschillende platformen waaronder Telegram wordt ondertussen opgeroepen om het verbod te negeren en toch gewoon het verkeer te gaan lamleggen. Dit weekend wordt dus een mogelijke clash tussen de ordediensten en de actievoerders, zowel in Gent, als Brussel. De ogen zijn dus gericht op De Clercq en Verlinden, die hun nek uitstaken in het dossier.

Tenslotte: Conner Rousseau (Vooruit) zoekt een Valentijn. Of drie.

• “Met Valentijn is het altijd hetzelfde. De koppels zijn de gelukkigen. Die gaan een restaurantje doen, een wijntje doen en ‘een kusseke’ doen. Maar wat met de singles? Zo alleen eten is het niet, hé. Daarom ga ik dit jaar niet alleen Valentijnsdag vieren. Ik neem drie mensen mee. Of je nu alleen bent of met een vriendengroep, maakt niet uit. Laat mij gewoon weten waarom ik met jullie Valentijnsdag moet vieren.”
• Dat Rousseau de koning is van Instagram, onder de politici, wilde hij toch duidelijk nog even onderstrepen: op dat platform lanceerde de Vooruit-voorzitter een oproep, om samen met hem maandag te gaan ‘vieren’. De Vooruit-voorzitter is nog steeds single, en gebruikt 14 februari nu om een soort actie tegen de eenzaamheid te lanceren, in zijn gekende stijl: hij haalde er meteen erg veel reacties mee, én de klassieke media. Bij momenten lijkt Rousseau zo meer BV dan politicus: een positie die velen in de Wetstraat hem benijden.
• Het is niet toevallig: op Instagram wordt een heuse oorlog om populariteit en impact uitgevochten, met name over jongere kiezers. En de grootste rivaal van Rousseau daar: Vlaams Belang en Tom Van Grieken. Het is dus absoluut key voor de Vooruit-voorzitter om te blijven investeren in zijn eigen kanaal, zijn ‘rechtstreekse lijn’ met zijn sympathisanten.
• Zo vervagen tegelijk steeds meer de grenzen tussen privé en publiek in de Wetstraat: een evolutie die al langer aan de gang is. Als Rousseau of ook premier Alexander De Croo een nieuwe hond nemen, dan is dat niet enkel nieuws op hun eigen kanalen, maar ook in de papieren kranten. Die worstelen zo steeds meer met de eigen opgelegde regel dat over het privéleven enkel geschreven wordt “als dat politiek relevant is”.