Het debat over vaccin-ongelijkheid barstte in april weer volledig los. De aanbodskloof tussen rijke en armere ontwikkelende landen is ondertussen hallucinant geworden. Terwijl landen zoals de Verenigde Staten met vaccinoverschotten zitten, zijn er andere landen die nog steeds geen enkele prik ontvingen.
Terwijl de Verenigde Staten met een vaccinatiegraad van meer dan 27 procent volledig ingeënte volwassenen opkijkt tegen een mooie lente, gaat het er elders in de wereld minder goed aan toe. Landen zoals Brazilië en India breken bijna elke dag hun eigen record voor het hoogste aantal nieuwe besmettingen met Covid-19 en er is een hele lijst van ontwikkelingslanden die tot nu toe nog geen enkel vaccin zagen. Daar kon COVAX, het verdelingsprogramma voor vaccins van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) nog jammerlijk weinig aan veranderen.
In India is slechts 1,4 procent van de bevolking volledig gevaccineerd. De ziekenhuis worden overspoelt met ernstige gevallen en er is een dodelijk tekort aan zuurstoftanks. Het is een schril contrast met de VS waar zeker 40 procent een eerste spuitje heeft ontvangen en zeker 1 op 4 Amerikanen op volledige bescherming kan rekenen. Vaccinoverschotten bleven tijdens ‘spring break’ gewoon in kasten van apothekers wachten tot de feestende jongeren terug thuis waren.
‘Een schandelijk ethisch, moreel en wetenschappelijk feit’, zei Maria Van Kerkhove, epidemioloog van de WHO, over dat contrast. Afrikaanse landen zoals Namibië en Kenia, die overigens helemaal onderaan op de wachtlijst voor vaccins staan, gingen zelfs zover om de situatie te omschrijven als een ‘vaccin-apartheid’. Die landen met vaccintekorten proberen zo druk te zetten op Washington om beleid te introduceren waarmee er ook prikjes naar behoevende landen zouden vloeien.
‘Vaccinnationalisme is de boosdoener’
De roep voor een eerlijkere verdeling van de vaccins komt op het moment dat bepaalde landen met hoge vaccinatiecijfers, zoals de VS, het Verenigd Koninkrijk en Israël, schijnbaar een plafond van hun inentingscampagnes zullen bereiken. Globaal gezien stijgt het aantal infecties door Covid-19 echter nog altijd sterk. Het aantal besmettingen per week verdubbelde zelfs sinds februari, waarschuwde de WHO.
Dat zou voor de landen met gevaccineerde bevolkingen ook gevaarlijk zijn. Armere landen die er niet in zullen slagen om hun bevolking te vaccineren, lopen elke dag het risico op het creëren van nieuwe mutaties van het coronavirus door constante vrije verspreiding. Als zo’n mutant van het virus zijn weg naar een rijk land met een hoge vaccinatiegraad vindt en de antilichamen van dat vaccin kan omzeilen, zou dat wel eens desastreuze gevolgen kunnen hebben.
‘Verschillende landen hebben nog steeds geen enkel vaccin beschikbaar. Je merkt daar woede en die is gerechtvaardigd, vind ik’, zei Rob Yates, de directeur van Londense denktank Universal Health. Volgens Yates is het groeiend vaccinnationalisme, waarbij elk land zo veel mogelijk vaccins hamstert, de voornaamste reden waarom het COVAX-programma er tot nu toe amper in slaagde om vaccins naar de rest van de wereld te brengen.
Lees ook: 130 landen hebben nog geen enkel vaccin gekregen: ‘Oneerlijk’, vindt VN