Wereldwijd is het aantal zelfmoorden sinds het begin van deze eeuw met 29 procent gedaald. Daardoor konden tijdens die periode 2,8 miljoen levens worden gered. Dat is drie keer meer dan het aantal slachtoffers dat tijdens datzelfde tijdsbestek op slagvelden is gevallen. Dat staat in een columnvan het magazine The Economist. Opgemerkt wordt het fenomeen aan een samenloop van verschillende omstandigheden is te wijten. Tegelijkertijd blijken de Verenigde Staten één van de landen die de wereldwijde trend niet volgen.

“De achteruitgang van het aantal zelfmoorden is nagenoeg algemeen, maar verloopt niet overal met dezelfde snelheden,” zegt The Economist. “Wel kunnen drie achterliggende trends worden vastgesteld. Opmerkelijke dalingen konden immers worden opgetekend bij jonge vrouwen in China en India, mannen van middelbare leeftijd in Rusland en ouderen in de hele wereld.”

Verstedelijking

“Er kan worden gesteld dat zelfmoord wereldwijd meer wordt vastgesteld bij ouderen dan bij jongeren,” verduidelijkt het magazine. “Tevens blijkt dat bij mannen meer zelfmoorden gebeuren dan bij vrouwen. In China en India konden echter opmerkelijk veel zelfmoorden worden geregistreerd bij de jongere vrouwelijke populatie.”

“Veel jonge Aziatische vrouwen bleken echter tot een wanhoopsdaad te worden gedreven door gewelddadige partners of dominerende schoonfamilies. Omdat veel jonge gezinnen echter naar de stad verhuizen, is de greep van de traditie verslapt en krijgen vrouwen een grotere vrijheid in de keuze van een partner.”

“De migratie naar de stad heeft nog een andere invloed gehad,” zegt The Economist. “In de landbouw kunnen immers veel instrumenten worden gevonden die bij een zelfmoordpoging als een wapen zouden kunnen worden gebruikt.”

“Sociale stabiliteit is eveneens een factor. In de turbulentie na de ineenstorting van de Sovjet-Unie zagen veel mensen van middelbare leeftijd hun bronnen van inkomsten en status instorten. Ook dat leidde tot een golf van zelfmoorden, die bij werklozen immers ongeveer tweeënhalve keer hoger liggen dan bij werkenden.”

“Door de economische heropleving loopt de werkgelegenheid opnieuw op, waardoor de neiging tot zelfmoord daalt. Bij de oudere bevolkingsgroepen moet vooral de daling van de armoedecijfers als een verklarende factor worden geciteerd. Het zelfmoordcijfer onder ouderen blijft gemiddeld hoger dan bij de rest van de bevolking, maar kende sinds begin deze eeuw wel de snelste daling.”

Beleid

“Maar de achteruitgang is niet alleen het gevolg van grote maatschappelijke trends,” benadrukt The Economist. “Het beleid speelt ook een rol. Toen Michail Gorbatsjov de productie en distributie van drank in het midden van de jaren tachtig beperkte, viel ook het aantal zelfmoorden terug.”

“De ineenstorting van de Sovjet-Unie maakte echter grotendeels komaf met de beperkende wetgeving, met opnieuw een grotere golf zelfmoorden tot gevolg. Een recente daling kon vervolgens worden opgetekend na nieuwe beperkende ingrepen die door de Russische president Vladimir Poetin werden geïntroduceerd.”

“Door een beperking van de sociale en economische turbulentie, zoals de introductie van een actief arbeidsbeleid, kan zelfmoord worden bestreden,” zegt het magazine. “Datzelfde kan worden gezegd van investeringen in gezondheidsdiensten. Onder meer angst voor chronische pijn kan bij zelfmoord een belangrijke factor zijn.”

“Zelfmoord kan ook worden bestreden door de toegang tot de middelen te bemoeilijken,” zegt The Economist nog. “De beslissing om zichzelf van het leven te beroven is immers verrassend impulsief. Dat blijkt uit een studie bij jonge Chinese vrouwen die een mislukte zelfmoordpoging achter de rug hadden. Vastgesteld werd dat driekwart minder dan twee uur over zelfmoord heeft nagedacht. Eén op tien zou zelfs minder dan één minuut hebben nagedacht.”

“Bij de overlevers van zelfmoordpogingen op de Golden Gate Bridge in San Francisco is het grootste deel verscheidene jaren later nog steeds in leven. Deze vaststelling suggereert dat na een uitgestelde zelfmoord vaak geen nieuwe poging zal volgen.”

Vuurwapens

“Onder meer kan de toegang tot gevaarlijke pesticiden of geneesmiddelen worden beperkt,” betoogt het magazine. “Maar de meest effectieve maatregel is wellicht de beperking van de toegang tot wapens. Bij de helft van alle Amerikaanse zelfmoorden blijkt een vuurwapen te zijn gebruikt. Het aantal zelfmoorden in de Verenigde Staten ligt dubbel zo hoog dan in Groot-Brittannië, waar strikte wapencontroles worden gehanteerd.”

“Maar ook de media kunnen een bijdrage leveren. Zelfmoorden kunnen immers een besmettelijk karakter hebben. De media zouden de feiten dan ook met een grotere terughoudendheid kunnen behandelen.”

In tegenstelling tot de wereldwijde trend, heeft het aantal zelfmoorden in de Verenigde Staten sinds het begin van deze eeuw een stijging met 18 procent gekend. “Dat is een tragedie, maar wellicht ook een politiek knelpunt,” meent The Economist.

“Er werd vooral een toename opgetekend bij laaggeschoolde blanke mannen van middelbare leeftijd in regio’s die door de economische crisis zwaar werden geraakt en niet van het herstel hebben kunnen profiteren. Het probleem wordt door vele waarnemers bestempeld als één van de elementen die Donald Trump tot president van de Verenigde Staten helpen verkiezen.”