Tegen eind dit jaar zouden in ons land 27.000 handelspanden leeg kunnen staan. Dat zijn er 3.000 meer dan vandaag en goed voor een leegstand van 13,3 procent, een nieuw record.

De cijfers komen van Locatus, het onderzoeksbureau dat gespecialiseerd is in de retailsector. Als verklaring wordt verwezen naar de coronacrisis en lockdown.

Er waren de langdurige sluitingen in het voorjaar van 2020, bij het begin van de coronapandemie. In de zomer werden de maatregelen versoepeld, maar in het najaar kwam er door het oplopend aantal besmettingen een nieuwe lockdown, die pas in december weer werd afgebouwd. ‘Het effect op de winkelstraten was desastreus’, zegt Locatus. In de Nieuwstraat in Brussel bijvoorbeeld liep in maart slechts 5 procent van het normale aantal passanten. In de zomer keerde het publiek wel terug, maar het aantal passanten lag toch rond amper de helft van het jaar voordien.

Leegloop vertraagt wel

Toch valt de impact op het aantal handelszaken tot nu toe mee, volgens Locatus dankzij de steunmaatregelen van de overheid. ‘De leegstand is de afgelopen maanden wel toegenomen, maar de stijging gaat minder hard dan in 2019.’

De grote vraag is wat er gebeurt als de steunmaatregelen van de overheid straks stoppen. Locatus noemt het ‘onvermijdelijk’ dat de leegstand dan snel zal oplopen, maar ziet wel verschillen per sector en per stad. Zo bijvoorbeeld zagen de doe-het-zelfwinkels hun omzet stijgen, net als de supermarkten, woonwinkels of tuincentra. Sectoren als horeca, kleding- en schoenenwinkels noteerden daarentegen een omzetdaling van 30 à 40 procent. Die laatste winkels zijn vooral aanwezig in de binnensteden en daar dreigt de leegstand dus meer toe te nemen.

20.000 retailers op anderhalf jaar

Ook de afhankelijkheid van toerisme speelt een rol: steden als Brugge, Gent en Antwerpen en regio’s als de kust en de Ardennen dreigen meer met leegstand te maken te krijgen. Brussel voelt dan weer de afwezigheid van het kantoorpersoneel. Daarentegen profiteren winkelcentra dicht bij woonomgevingen van de boodschappen dicht bij huis. Ook winkelcentra die makkelijk met de auto bereikbaar zijn en waar je goedkoop kan parkeren, scoren beter in coronatijden. Al waarschuwt Locatus dat steden die al minder presteerden voor corona, het ook de komende jaren lastiger zullen hebben.

Locatus heeft een impactanalyse gemaakt en komt tot de conclusie dat het komende anderhalf jaar wellicht ruim 20.000 retailers (winkels, horeca,…) hun zaak op de huidige plek zullen sluiten. Gebaseerd op evoluties uit het verleden, verwacht men dat een groot deel (85 pct) weer wordt ingenomen, maar toch zou 15 procent of zo’n 3.000 handelspanden leeg komen te staan, bovenop de bestaande leegstand.

Locatus waarschuwt dat het gaat om een momentopname, afhankelijk van hoe de coronacrisis verder evolueert.