Het Overlegcomité komt weer samen, met een stevig dossier: de fameuze coronabarometer. Het duo van premier Alexander De Croo (Open Vld) en minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) dringt sterk aan om nu “te beslissen”, en zet hoog in. Want er is behoorlijk wat tegenstand: niet iedereen staat te springen over het keurslijf waar men de crisisaanpak dan in steekt. Zo is er opvallend wat tegenstand, onder meer opnieuw uit de cultuursector: Jean-Marc Nollet (Ecolo) is daar duidelijk gevoelig aan en noemde het “veel te strikt”. Aan Vlaamse kant verzet Jan Jambon (N-VA) zich dan weer fel tegen het gebruik en zelfs de uitbreiding van het CST. Dat wil Vandenbroucke nog uitbreiden, maar het is een strijdpunt geworden voor N-VA.

In het nieuws: Na de rampzalige sessies van het Overlegcomité eind 2021, volgt nu een eerste groot nieuw moment.

De details: De federale top, met het duo De Croo-Vandenbroucke, wil het straks in de hand houden.

• Een drama van hoogste categorie, dat werd het Overlegcomité eind vorig jaar, waarop cinema’s en cultuurhuizen de deuren moesten sluiten, en na hevig protest die maatregel werd teruggedraaid.
• Als de apostelen na Het Laatste Avondmaal vielen toen een voor een alle partijen het akkoord af, waarop uiteindelijk de premier en Vandenbroucke wat alleen stonden, om de maatregelen die de cultuursector aan banden moesten leggen, alsnog te verdedigen. Ze haalden bakzeil, de episode sloeg wonden.
• Wie toen op de eerste rij zat om de beslissingen, waarbij ze mee aan tafel hadden gezeten toen ze genomen werden, zo snel mogelijk terug te draaien: Ecolo. De Franstalige groenen zijn immers als geen ander bijzonder gevoelig voor wat de cultuursector te zeggen heeft: het soort publieke opinie die rechtstreeks lijkt te spreken tot de Ecolo-achterban.
• En kijk: vanmorgen kon Jean-Marc Nollet het al niet laten. Op La Première liet hij zich nog eens gaan, uren voordat het Overlegcomité samenkomt over de coronabarometer: “Wij kunnen de barometer zoals die nu voorligt niet accepteren. En we staan niet alleen. De Franse gemeenschapsregering en minister-president Pierre-Yves Jeholet (MR) hebben ook een brief geschreven naar de eerste minister”, zo stelde hij.
• Nollet vindt met name de regels “veel te strikt“. Het is al langer dat hij daarover botst met de federale regering, en zeker Vandenbroucke. Maar zo lijkt een nieuwe drama wel in de maak.

Waarover het echt gaat: De coronabarometer moet er ooit eens komen, of niet?

• Om 13.00 uur roept De Croo alle betrokkenen samen voor het Overlegcomité. Er is eigenlijk maar één agendapunt: de coronabarometer.
• Die ligt om te beginnen al maanden op tafel: het moest een instrument zijn om meer orde en helderheid te scheppen in het kluwen aan geboden en verboden die de overheid telkens afriep om de pandemie te bestrijden. De grootste kritiek vandaag: het is eigenlijk veel te laat. We zitten in de uitlopers van de pandemie, die zo goed als voorbij is, zo schrijft ook The Lancet vandaag. De barometer is dus vijgen na Pasen.
• Hij kwam er nooit, omdat de politiek niet graag de regie uit handen wilde geven. Door alle maatregelen netjes op voorhand vast te leggen, zou er nog weinig mogelijkheid overblijven om te sturen, in te grijpen, te lobbyen en marchanderen: allemaal eigenschappen die de Belgische politiek kenmerken. Het debacle eind 2021, met als dieptepunt dus de vernedering van besliste maatregelen spoorslags terug te draaien, deed de geesten toch rijpen: misschien was een kader dat op voorhand vastligt toch niet zo slecht?
• In de Kamer gisteren pompte de premier het dossier alvast stevig op: “Morgen is een belangrijke dag voor heel het land“, zo stelde De Croo. “De coronabarometer moet de bevolking tonen wat de huidige maatregelen zijn, en wat ze zouden kunnen zijn als de situatie evolueert in de ene of andere richting.” Hij en Vandenbroucke duwen duidelijk om een doorbraak te forceren: men spreekt van een “politiek falen”, als er geen doorbraak zou komen.
• De premier wilde daarbij nog eens gezegd hebben dat Omikron toch niet zomaar een griep is, en benadrukte dat er nog erg veel ziekenhuisopnames zijn. Alleen negeerde hij daarbij wel de cijfers van intensive care: daar lijkt Omikron nauwelijks impact te hebben.
• Wat nu voorligt is een herwerkte versie, van de hand van coronatsaar Pedro Facon. Daarbij zijn er drie niveaus, drie kleuren: groen is vreemd genoeg geschrapt en vervangen door geel. Daarbij hoort telkens een pakket maatregelen. Die zijn er overigens enkel voor de horeca, de evenementen en vrijetijdsactiviteiten. Aan veel gevoeligere zaken, zoals het gezin of privécontacten, maar even goed de werkvloer en het onderwijs, durft men niet te komen.
  • Vanaf ‘geel’ is de toestand wel ‘onder controle’, liggen er minder dan 300 mensen op intensieve zorgen door corona, en zou men geen CST meer moeten gebruiken in de horeca.
  • Bij ‘oranje’ gaat het de slechte kant op, liggen er meer 300 mensen op intensieve zorgen, en zouden er beperkingen zijn zoals een sluitingsuur.
  • Bij ‘rood’ is de toestand heel slecht, liggen er meer 500 mensen op intensieve zorgen en gelden eigenlijk de huidige maatregelen min of meer.

In praktijk: Het gaat ook wel om wat kleine ‘correcties’, maar tegelijk spelen grote discussies zoals het CST. Of zeggen we nu CT?

• De realiteit is dat we meteen in code rood zouden belanden, als de coronabarometer er komt. Maar dat betekent niet dat men meteen zou verstrengen, integendeel.
• Er liggen, onder meer door loodzware druk vanuit de cultuursector op Jan Jambon (die voor de zoveelste keer onder vuur ligt, na Christoff protesteert nu ook Axelle Red) wel wat aanpassingen klaar, voor die ‘code rood’, ten opzichte van wat vandaag de regels zijn. Jambon zelf sprak al over “anomalieën, die we moeten zien te corrigeren”. Hij wordt daarin gesteund door De Croo, de kans is dus groot dat die aanpassingen er komen:
  • Onder meer de regels over de contacten buiten zouden soepeler worden.
  • De regel dat repeteren niet mag, voor podiumkunsten, maar voorstellingen wel mogen, zou aangepast worden.
  • De maximumcapaciteit voor zalen tot 200 man, ongeacht de grootte van de zaal, zou aangepast worden aan een meer logische regel, met toeschouwers in verhouding tot de grootte van de zaal.
• Er is behoorlijk wat discussie over de juiste drempels van de kleurcodes. Zo wil men ook het aantal ziekenhuisopnames (los van intensieve zorgen) laten meespelen: belangrijk omdat Omikron dan mee blijft tellen. En de deelstaten willen liever hogere drempels. Vanuit Franstalige kant is er behoorlijk wat druk: zowel Elio Di Rupo (PS) als de al genoemde Jeholet zullen vermoedelijk daarop duwen. Zowel Ecolo als MR zit onlekker bij te forse maatregelen.
• Maar de olifant in de kamer: het Corona Safe Ticket (dat overigens naar Corona Ticket zou worden omgedoopt, want zo ‘safe’ is het toch niet). Dat wil Vandenbroucke net nog gaan uitbreiden in gebruik, bij het invoeren van de barometer. Zo zou het zelfs los van de cultuur en horeca gebruikt kunnen worden. Niet onlogisch: zo komt het beleid wat dichter tegen een G1-aanpak, die inhoudt dat het openbare leven eigenlijk is voorbehouden voor gevaccineerden, en dat niet-gevaccineerden “gestraft” worden. Die lijn bepleit Vooruit al lang en fors.
• Maar dat CST ligt uiterst gevoelig. Bij N-VA is men namelijk sinds één week van koers veranderd: door de erg gunstige evolutie van Omikron is men niet langer voorstander van een vaccinatieplicht, maar wil men eigenlijk ook af van heel dat CST en de vermaledijde ‘pasjesmaatschappij’. Dat Vlaams Belang niet ophoudt met in te beuken op de N-VA, die mee het CST met Jambon aan tafel van het Overlegcomité invoerde, speelt daarbij ongetwijfeld een rol.
• Jambon staat onder forse druk: zijn eigen Vlaamse regering veranderde deze week in een ploeg die openlijk over straat rolde. En in eigen partij is er onvrede over het feit dat hij zo copain-copain blijft met de premier, en dus niet hard genoeg op de strepen staat in dat Overlegcomité. Leidt dat straks tot een starre houding?
• Plus er staan tussen droom en daad ook wel wat praktische en juridische bezwaren: Annelies Verlinden (CD&V) moet als minister van Binnenlandse Zaken straks heel die barometer in toepasbare wetten gieten, en maakt toch behoorlijk wat kanttekeningen over de haalbaarheid daarvan.
• Afwachten dus wat in de late namiddag uit het Overlegcomite komt.

Ook gevolgd: De discussie over de energiefactuur blijft maar aanslepen.

• Het is een ander groot dossier dat Vivaldi maar blijft achtervolgen: wat gebeurt er nu voor de erg hoge energiefactuur van de Belg? Een consensus die leek te rijpen rond het verlagen van de btw werd ruwweg afgeschoten door Open Vld gisteren.
• Op het spreekgestoelte van de Kamer waarschuwde de premier nog eens in zachte bewoordingen over “de budgettaire impact van die maatregel“, maar in de wandelgangen bij Villa Politica maakte Open Vld-fractieleider Maggie De Block in haar gekende stijl kipkap van het voorstel.
• “Wij vinden dat boerenbedrog“, zo stelde ze zonder omwegen over de btw-verlaging. Het gaat volgens haar om een operatie van om en bij de 2 miljard. En dat geld moet je dus onvermijdelijk wel ergens halen. “Dat zal via hogere belastingen moeten, waardoor je dezelfde mensen die je nu iets geeft, later zwaarder zal moeten belasten.”
• Ook het idee van nu tijdelijk te verlagen en later dan de accijnzen gericht weer op te trekken, een “slimme btw-verlaging”, schiet ze af. Want dan komen de zelfstandigen en kleine ondernemers daar bekaaid van af, zo stelt ze. Die betalen immers geen btw, maar wel accijnzen. Om die reden voert Unizo achter de schermen ook een forse lobbycampagne om dat idee tegen te houden.
• Bij de regeringspartners is men niet gelukkig met die houding. “Boerenbedrog? Alleen als je dat doet zoals vorige regeringen“, zo reageert minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) in Het Laatste Nieuws. Zij is ondertussen hevige voorstander van zo’n “slimme verlaging”, waarbij dus met de accijnzen gespeeld wordt. Ook CD&V, met op kop minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V), wil zo’n aanpak.
• Bij hen circuleren iets optimistischere cijfers over de kost van die btw-verlaging: daar hebben ze het over een budgettaire impact van 1,5 miljard. Maar het effect is stevig: het kan zo’n 500 tot 600 euro schelen voor de consument. En dat is waar men op uit is: een écht voelbare maatregel.
• Achter de schermen is de frustratie groot over de houding van de Vlaamse liberalen. Want zelfs bij de MR is men eigenlijk akkoord met die verlaging van de btw.
  • “Open Vld stelt nu voor om het via de federale heffingen te doen. Dat is dan 70 euro per gezin. Bon, daarmee zal de premier wel écht scoren“, klinkt het cynisch bij een kopstuk.
  • “Weten ze bij Open Vld niet wat de bedragen zijn die de mensen, ook de middenklasse, ook die kiezers van Open Vld, vandaag moeten ophoesten voor hun energiefactuur? Denken ze nu echt dat die mensen vandaag wakker liggen van een begroting? Een begroting die trouwens, gezien de pandemie en de crisis, toch al compleet niet meer te redden valt? Gaan ze daarover nu de grote politieke strijd voeren?”, haalt een partijvoorzitter van Vivaldi hard uit.
• Het ziet er hoe dan ook niet naar uit dat Vivaldi hier meteen uit raakt. Maar de druk blijft: de prijzen zijn wat gedaald, maar niet substantieel, en tegen 1 februari willen onder meer CD&V en Groen (die de betrokken ministers leveren) met tastbare maatregelen komen.
• Overigens is het wel al duidelijk dat er een consensus is om de huidige maatregel van een heel uitgebreid sociaal tarief, voor meer dan 1 miljoen gezinnen, hoe dan ook even te verlengen. Die zou nu doorlopen tot aan de zomer. Tot nu toe kostte dat al ruim een half miljard euro. Maar over die som, voor de armsten, is veel minder discussie dan de maatregelen die voor “de middenklasse” zijn.

Ook genoteerd: Burgerpanels blijven de Wetstraat omcirkelen.

• Dat ‘Institutionele Hervormingen’ toch een beetje een gevaarlijke ministerportefeuille blijkt te zijn, ondervindt minister Annelies Verlinden. Die nieuwkomer kreeg niet alleen Binnenlandse Zaken, maar moet zich ook over dit thema bekommeren.
• Zo tweette ze vorige week een beetje al te enthousiast het volgende: “Zonet stemde de Senaat dat de federale dotatie aan politieke partijen met 1,11 procent wordt afgebouwd. Ik juich deze eerste beperkte, maar belangrijke stap in het kader van politieke vernieuwing toe!” Dat leverde een storm aan negatieve reacties op: dat de minister kon “juichen” over dergelijke minuscule besparing ging er bij velen maar moeilijk in. Soms is het beter om gewoon te zwijgen, dacht de rest van de Wetstraat, terwijl Verlinden digitaal aan de schandpaal ging.
• Deze week is het dan weer prijs over de fameuze burgerbevraging die Vivaldi uittekende bij de voorbereiding van een nieuwe staatshervorming. Die politieke grap (niemand in de Wetstraat gaat ervan uit dat men effectief rekening zal houden met de resultaten) kost meer dan 2 miljoen euro.
• In Het Laatste Nieuws fileert commentator Jan Segers vandaag op zijn gekende wijze genadeloos dat prijskaartje én het initiatief zelf: “De mensen zijn niet naïef. Die weten ook dat hun antwoorden er zero zero zero zero zero zero zero zero zero cinco toe doen. Dat staatshervormingen niet het daglicht verdragen en finaal worden bedisseld door een half dozijn partijvoorzitters in het donkerste achterkamertje van een kasteel. Mensen gaan hier wel de grap van inzien. Een dure grap, maar soit.”
• Dat burgerinitiatief is overigens een erfdeel dat met ‘dank’ aan Groen in de bak van Verlinden belandde. En kijk: bij Ecolo hebben ze nog meer van die ideeën. Want voor het coronabeleid zou Jean-Marc Nollet, de baas van Ecolo, ook willen dat er voortaan een burgerpanel wordt geïntroduceerd: “1.000 Belgen, die via de Koning Boudewijnstichting kunnen bijeenkomen en hun mening geven over de coronamaatregelen.” Ze zullen het graag zien komen, op het Overlegcomité.

Om te volgen: Het schandaal rond ‘The Voice of Holland’ veroorzaakt deining tot in Vlaanderen.

• #Metoo lijkt helemaal terug in Nederland, waar een enorm schandaal rond een van de populairste programma’s op televisie, The Voice, bijzonder kwalijke praktijken aan het licht bracht. Het onderzoeksprogramma BOOS onthulde onder meer beschuldigingen van verkrachting, ongeoorloofde betasting van minderjarigen, elektronische belaging en intimidatie, door juryleden en programmamakers in de Nederlandse media.
• Daar pikte de Vlaamse minister van Media, Benjamin Dalle (CD&V) op in, vanmorgen op de radiozender Joe van DPG Media. Hij stelde “dat dit ook in Vlaanderen nog altijd een probleem is”, zonder in detail te gaan over wie het gaat, of welke mediagroepen betrokken zouden zijn.
• “Grensoverschrijdend gedrag kan niet in de mediasector. Niet in Nederland, niet in Vlaanderen. Binnenkort komt er een actieplan samen met onze mediabedrijven”, zo kondigde Dalle aan. “Het is een breed maatschappelijk fenomeen, dat zeker in de mediasector acuut is. Dat vraagt een cultuuromslag.”

Beetje pijnlijk (1): Is het nu de Mouvement Réformateur, of de Mouvement Réactionnaire?

• Binnen de MR is het nog altijd wat woelig, na het vertrek van Jean-Luc Crucke. Die vertegenwoordigde de progressieve vleugel van de partij, maar trok zijn conclusies nadat hij zich te veel ondermijnd voelde door de voorzitter. Hij ruilde de Waalse regering in voor een mooi uitbolbaantje bij het Grondwettelijk Hof.
• Meteen concludeerden waarnemers dat de MR daardoor toch nog meer een bocht naar rechts nam: een analyse waar Georges-Louis Bouchez, de huidige voorzitter en nemesis van Crucke, geen enkele moeite voor deed om ze tegen te spreken.
• In Le Soir grijpt Jean-Marc Nollet, de voorzitter van Ecolo, die spanningen binnen de MR aan om nog eens uit te halen naar zijn coalitiepartner. De spanningen tussen groen en blauw lopen al maanden op over de taalgrens: onder meer over de kernuitstap staan Bouchez en Nollet met getrokken messen.
• “Ik heb regeerakkoorden onderhandeld met de Mouvement Réformateur (de hervormingsbeweging, vrij vertaald), niet met de Mouvement Conservateur (de conservatieve beweging) laat staan de Mouvement Réactonnaire (de reactionaire beweging). Ik zal geen enkele afwijking, geen enkel uitstel, op vlak van sociale of ecologische vooruitgang, die zijn opgenomen in het regeerakkoord, toestaan”, zo stelt Nolet.

Beetje pijnlijk (2) : Marc Van Ranst schopt wild om zich heen, nu hij niet uitgenodigd is in de Kamer.

• De selectie van experten die gehoord worden voor de hoorzitting in de Kamer over een mogelijke verplichting van vaccins, blijft beroeren. Daarbij onder meer Rik Torfs. De voormalige rector van de KULeuven herinnerde er op Twitter aan dat hij meer is dan een kerkjurist: “Wie had gehoopt dat ik beleefd zou weigeren door de Kamercommissie Volksgezondheid als expert te worden gehoord over de mogelijke vaccinatieplicht, moet ik helaas ontgoochelen. Wel kan ik garanderen dat ik ‘beleefd’ en vanuit mijn (juridische) kennis de vragen zal beantwoorden. Blijkbaar moet iemand die ‘kerkjurist’ wordt op dat moment zijn ander, ‘gewoon’, rechtendiploma meteen inleveren. Maar wees gerust, ik heb het nog altijd.”
• Tegelijk haalt viroloog Marc Van Ranst, die door geen enkele partij werd gevraagd naar zijn mening in de Kamer, hard uit in De Morgen: “Als er andere onderzoekers of groepen zijn die interessante onderzoeken doen over bijvoorbeeld de impact van coronamaatregelen, dan mogen die wat mij betreft gerust samengelegd worden. Maar iets breed bekijken wil nog niet zeggen dat het veel nut heeft om een kerkjurist uit te nodigen voor een debat over vaccinatieplicht. Zo wordt het wel een heel rare show. Ik denk dat ze in het buitenland eens goed gaan lachen als ze zien waar wij ons mee bezighouden.”
• En Van Ranst trekt door: “Alle partijen mogen mensen uitkiezen die zij willen. Maar het is wel interessant om te zien welke partijen welke ‘experts’ naar voren schuiven. Blijkbaar zien sommigen meer heil in Harry Pottergeneeskunde dan in wetenschap. (…) De Koninklijke Vereniging van Kanariekwekers uit Ertvelde heeft waarschijnlijk ook een mening over de vaccinatieplicht, maar dat betekent nog niet dat die wetenschappelijk veel toevoegt.”
• Met zijn uithalen lijkt Van Ranst wel zo het punt te bevestigen dat verschillende critici al maanden, eigenlijk sinds het begin van de crisis maakten: de aanpak van de pandemie is geen monopolie van een handjevol virologen, maar verdient een breed maatschappij debat.
• Overigens gaf Open Vld-vicepremier Vincent Van Quickenborne vanmorgen in de studio’s van LN24 nog mee dat hij niet gelooft dat er een verplichting komt voor vaccins: “Onze partij is tegen, ik geloof niet dat daar een meerderheid voor is in de Kamer”, zo stelde hij.
• Open Vld is wel voor een zogenaamd “G1-beleid”, waarbij een coronapas enkel nog geldt voor wie gevaccineerd is. Dat is de facto ook een quasiverplichting, een systeem dat Frankrijk ook toepast, en waar ook Vooruit voorstander van is. Enkel PS en CD&V zijn voorlopig voor een harde verplichting.