“Aandelen- en kredietmarkten worden niet langer gedreven door economische basisprincipes, maar door beloftes van centrale banken. Die beloftes houden naast lage rentevoeten, ook een gematigd toekomstig monetair beleid en een nooit eindigende QE in.”

Dat schrijft Torsten Slok, de chief economist van Deutsche Bank Securities, in een nota aan klanten. Slok toont zich normaal zeer sceptisch tegenover het huidige monetair beleid van de Amerikaanse Fed en de ECB. Nu komt hij echter tot de conclusie dat de gezondheid van de bedrijfswereld in een land niet langer de prijs van een aandeel bepaalt.

De Amerikaanse economische groei zal in de tweede jaarhelft lager uitkomen dan in de eerste zes maanden. Die trend dreigt zich in 2020 verder te versterken. Maar de beurzen blijven records neerzetten en vinden in elke tweet van Donald Trump wel een reden om hoger te koersen.

Als beste voorbeeld geldt de beursindex S&P 500. Die noteert ruim 20% hoger dan een jaar geleden, ondanks een vertragende Amerikaanse economie en een daling van de jobcreatie. In het tweede kwartaal werd in de VS een negatieve winstgroei opgetekend, een trend die zich ook in het derde en vierde kwartaal lijkt te gaan verderzetten. De winstgroei is onder normale omstandigheden een van de belangrijkste factoren die analisten bekijken wanneer ze een aandeel evalueren. 

MMT wordt stilaan realiteit

Volgens Slok gelden op de financiële markten nu nieuwe regels. Zo voorzien de centrale banken onbeperkte financiële vangnetten en wordt de Modern Monetary Policy (MMT) steeds meer realiteit dankzij een agressievere fiscale politiek. 

Volgens aanhangers van de MMT zijn de rentevoeten tegen dewelke landen kunnen lenen langdurig lager dan de groei van de productiewaarde. Met andere woorden: de rijkdom die we dankzij deze schulden creëren is groter dan de bedragen die we moeten terugbetalen. De hoeveelheid geld die men bijdrukt is dan niet meer relevant, zolang men de inflatie maar onder controle houdt.

Case in point is Griekenland, een land dat na de financiële crisis pas in april 2018 opnieuw toegang kreeg tot de financiële markten. 18 maanden later krijgt datzelfde land betaald om geld te lenen. Het land haalde eerder deze week 487 miljoen euro op met een looptermijn van 13 maanden. Tegen een negatieve rente van -0,02%.

Slok vraagt zich dan ook af of de beurzen nog wel lager kunnen gaan. Hij denkt dat zelfs een recessie weinig impact zal hebben op kredietmarkten. Indien dit alles bewaarheid wordt, komen we in een gans nieuwe economische realiteit terecht.

3 verschillen met eerdere gelijkaardige episodes

Drie zaken onderscheiden volgens Slok de huidige economische context van eerdere gelijkaardige episodes:

1. Ten eerste reageert de FED rechtstreeks op wat op de aandelenmarkten gebeurt. De Amerikaanse centrale bank probeert met andere woorden tegen elke prijs een beurskrach te vermijden, ondanks de kunstmatig opgeblazen beurskoersen. 

2. De Europese Centrale Bank start volgende maand een nieuw QE-programma, waarbij de prijzen van risicovolle activa verder zullen stijgen. Iets waarvoor Oliver Baete, de CEO van de grootste Europese verzekeraar Allianz, vorige week nog waarschuwde. Baete verwijt de ECB de risico’s te vermenigvuldigen door banken en verzekeraars in staatspapier te laten investeren. Die investeringen worden door de ECB als ‘risicovrije activa’ beschouwd. Een maatregel die volgens de verzekeraar in 2012 de crisis in de eurozone heeft uitvergroot.

3. Centrale banken beloven effectief fiscale verruiming. Waarom zouden investeerders aandelen van de hand doen als centrale banken een fiscaal verruimend beleid beloven door opnieuw miljarden in de aandelenmarkten te pompen? Een maatregel die de prijs van aandelen en vastgoed enkel verder omhoog kan jagen.

Slok wordt op die manier een van de eerste economen die stelt dat het beleid van centrale banken – en niet langer de economische prestaties – de prijs van een bedrijfsaandeel beïnvloedt.