Denker Harari: ‘Politici begrijpen veel minder van de wereld dan ze graag denken en laten uitschijnen’

De kans bestaat dat wanneer we binnen 50 jaar naar deze periode terugkijken, we niet zozeer aan het coronavirus denken, dan wel aan het moment waarop we massaal begonnen gecontroleerd te worden door onze overheden.

Dat zegt de Israëlische denker Yuval Noah Harari, in een interview met de Spaanse krant El País. Harari was begin dit jaar nog te gast in de Antwerpse Lotto-arena. Daar sprak hij meer dan 5.000 mensen toe bij een evenement georganiseerd door ons zusterblad Newsweek.

Volgens deze joodse filosoof is het grootste gevaar van Covid-19 niet medisch, maar economisch en politiek. ‘De gevolgen van de pandemie kunnen jaren duren en ganse regio’s doen instorten, zoals Zuid-Amerika. Ook kunnen ze zorgen voor de doorbraak van nieuwe bewakingstechnologie.’

Harari vreest vooral de doorbraak van biometrie, die niet enkel toelaat te weten waar we gaan en met wie we omgaan, maar die ook toelaat binnenin ons lichaam te kijken. Door onze bloeddruk, onze hartslag en onze hersenactiviteit te meten.

‘Een vorm van sociale controle waarover totalitaire regimes al jaren fantaseren’

‘Als de overheid en techbedrijven ons beter kennen dan we onszelf kennen kunnen ze onze emoties, gedachten en persoonlijkheid ontleden. Dan hebben ze een vorm van sociale controle waarover totalitaire regimes al jaren fantaseren.’

Harari sprak met Spaanse krant naar aanleiding van de publicatie van het ‘Sapiens’-stripverhaal. Het boek zelf is ondertussen in 60 talen vertaald en is 16 miljoen keer over de toonbank gegaan. Maar volgens de Israëliër is het tijd om op een ander formaat over te schakelen. ‘Om moeilijke zaken op een eenvoudige manier uitgelegd te krijgen’.

Het stripboek Sapiens is ontworpen in samenwerking met de Belgische tekenaar David Vandermeulen en diens Franse collega Daniel Casanave. Harari is de hoofdpersoon, die zijn nichtje Zoë door de geschiedenis leidt. Het boek telt 246 bladzijden en is daarmee aanmerkelijk ­dikker dan een gemiddeld stripboek.

‘Wetenschappers moeten meer communicatiemiddelen krijgen om tot bij de mensen te geraken’

‘Dit type presentatie is wel toegankelijker en leuker’, zegt Harari. ‘In tijden van pandemie is het extreem belangrijk dat we de inspanning doen om de technologische kennis aan het grote publiek over te maken om zo elke complottheorie in de kiem te smoren. Wetenschap is vaak moeilijk uit te leggen en ondertussen circuleert het gerucht dat Bill Gates het virus in een labo heeft ontwikkeld om de wereld te controleren. Wetenschappers moeten meer communicatiemiddelen krijgen om tot bij de mensen te geraken.’

‘We moeten de democratie en het economische systeem heruitvinden’

Harari spreekt zich niet uit over de toekomst, maar denkt wel dat het hoog tijd wordt om nieuwe politieke structuren te ontwikkelen.

In zijn boek in ‘21 vragen voor de 21ste eeuw’ schreef Harari al dat politici veel minder van de wereld begrijpen dan ze graag denken en laten uitschijnen. Ze zijn daarenboven ook nog eens onwetend over de complexiteit ervan. Dat heeft een reeks consequenties, zoals nu aan het licht komt.

‘De technologische vooruitgang maakt dat het huidige systeem verouderd is. De bestaande politieke en economische structuren werden ontworpen wanneer deze technologie niet bestond. We moeten de democratie en het economische systeem heruitvinden. We moeten daarbij niet vasthouden aan bestaande wetten. Wel moeten we proberen het lijden op de wereld te verminderen, wat een universeel biologisch fenomeen is. De middelen veranderen, omdat de omstandigheden veranderen. Ik weet niet wat de komende 100 jaar zal gebeuren. Maar hopelijk komt er een nieuw politiek systeem dat mensen uit hun lijden bevrijdt.’

Harari pleit ook voor internationale samenwerking op medisch vlak. ‘Wie zich tijdens een pandemie vaderlandslievend wil opstellen moet een stevige gezondheidszorg voorstaan en zijn belastingen betalen. ‘Presidenten die miljonairs zijn en jaarlijks 750 dollar belastingen betalen zijn geen patriotten,’ besluit de Israëliër. Een duidelijke sneer aan het adres van de Amerikaanse president Trump, die volgens recent aan de New York Times gelekte informatie de voorbije jaren telkens dat bedrag aan de staatskas overmaakte.

Meer