Het open kantoorlandschap moet ervoor zorgen dat werknemers meer contact met elkaar zouden onderhouden, waardoor een sterkere samenwerking zou kunnen worden gerealiseerd en een grotere productiviteit zou kunnen worden opgetekend. Onderzoek van wetenschappers aan de Harvard Business School, gebaseerd op studies bij twee multinationale ondernemingen die naar een open kantoorlandschap overschakelden, toonde echter dat die ambities vaak niet kunnen worden gerealiseerd.

“Bij de eerste onderneming moest worden vastgesteld dat in de traditionele werkomgeving met afzonderlijke burelen drie keer meer persoonlijke interacties konden worden opgetekend dan in het open kantoorlandschap,” zeggen de onderzoekers Ethan Bernstein en Stephen Turban, specialisten organisatiegedrag aan de Harvard Business School.

“Tegelijkertijd moest worden vastgesteld dat het volume van de email-trafiek na de introductie van het open kantoorlandschap met 56 procent was gestegen.” In de tweede onderneming konden gelijkaardige resultaten worden opgetekend.

Privacy

“Men moet er echter rekening mee houden dat werknemers vasthouden aan hun privacy,” aldus Bernstein en Turban. “Ze zullen dan ook nieuwe manieren vinden om hun persoonlijke sfeer ook in het open kantoor te beschermen. Men sluit zich af door het dragen van een grote koptelefoon, die afleiding van collega’s in de onmiddellijke nabijheid moet voorkomen. “

“Voorstanders van het open kantoorlandschap lijken te hebben vergeten dat werknemers zich op hun taak moeten en willen concentreren. Bovendien worden ook andere manieren gevonden om met collega’s te communiceren. In plaats van persoonlijke gesprekken te voeren, worden e-mails uitgewisseld, waardoor de productiviteit wordt uitgehold.”

Traditioneel kantoor

“Ook het traditionele kantoor kan moeilijk een schitterende werkomgeving worden genoemd,” betogen de onderzoekers. “Onder meer ontbreekt het vaak aan natuurlijk licht, terwijl werknemers ook hier veelvuldig door lawaai worden gehinderd. Maar in ieder geval krijgen in die omgeving de werknemers de kans om hun werkterrein een persoonlijke tint te geven.”

“Er is immers ruimte voor foto’s van de kinderen, kantoorplanten en andere persoonlijke voorwerpen. Die elementen kunnen een ontspannende werking hebben en zijn ook geneigd om het individu te kans te geven zich in zijn werk gelukkig te laten voelen.”

Woontorens

“Dergelijke voordelen worden in de flexplek compleet genegeerd,” aldus het magazine The Economist. “Nochtans zegt 45 procent van de multinationals tegen het einde van dit decennium naar het flexplek-systeem – waar werknemers geen individuele plaats meer hebben, maar aan elk beschikbaar bureau kunnen plaatsnemen – over te willen schakelen. Op dit ogenblik heeft ongeveer 30 procent van het bedrijven het systeem ingevoerd.”

“De flexplek is voor vele kantoormedewerkers een duidelijk signaal dat ze louter als vervangbare tandraderen van een grote machine worden bestempeld,” beklemtoont het magazine. “Combineer de flexplek met het gebrek aan privacy en het kantoor wordt een deprimerende werkomgeving. Het open kantoorlandschap wordt helemaal niet geïntroduceerd om de werknemers betere arbeidsomstandigheden te bieden, maar is louter een kostenbesparing.”

“Het open kantoorlandschap laat immers toe meer arbeidskrachten te herbergen. Dat verhaal is identiek aan de opkomst van de woontorens na de tweede wereldoorlog. Toen bleek dat 45 procent van de Britten in een klein huis met een tuin wenste te wonen. Slechts 5 procent wou een flat. Toch zouden de flats er massaal komen. Dat bleek immers veel goedkoper.”