Key takeaways

• Wereldwijd ervaren steeds meer mensen dat ze minder kinderen krijgen dan gewenst, vooral door economische druk en tijdgebrek.
• Het UNFPA waarschuwt voor alarmistische taal over lage vruchtbaarheid en pleit voor een genuanceerde benadering die mensen en hun leven centraal stelt.
• Effectief beleid moet reproductieve autonomie versterken door toegankelijke kinderopvang, gezondheidszorg en flexibele werktijden te bieden, in plaats van restrictieve maatregelen.

Steeds meer mensen wereldwijd ervaren dat het krijgen van het gewenste aantal kinderen buiten bereik ligt. Volgens een recent rapport van het Bevolkingsfonds van de Verenigde Naties (UNFPA) speelt dit probleem op grote schaal. In een enquête onder 14.000 mensen in diverse landen gaf één op de vijf aan minder kinderen te hebben – of te verwachten – dan ze eigenlijk willen. Dit wijst op een wereldwijde trend van zogenoemde underachieved fertility, waarbij mensen hun vruchtbaarheidsaspiraties niet kunnen realiseren.

De belangrijkste obstakels zijn economische druk en tijdgebrek. De kosten voor opvoeding, gezondheidszorg en onderwijs wegen zwaar, zeker in stedelijke omgevingen. Neem het voorbeeld van Namrata uit Mumbai, die twijfelt of ze haar gezin financieel kan uitbreiden. Ook het combineren van werk en gezin vormt een uitdaging; lange werkdagen en woon-werkverkeer laten weinig ruimte voor gezinsuitbreiding.

De valkuil van demografisch alarmisme

Het rapport waarschuwt voor te eenvoudige of alarmistische interpretaties van deze vruchtbaarheidstrends. Termen zoals “laag geboortecijfer” of “demografische crisis” worden vaak gebruikt in media en beleid, maar missen nuance en kunnen angst aanwakkeren — ook wel demographic anxiety genoemd. Dergelijke taal miskent bovendien dat vruchtbaarheid geen abstract cijfer is, maar mensenlevens weerspiegelt.

Het UNFPA pleit daarom voor een genuanceerde benadering die verder gaat dan het nastreven van strikte fertility targets. Het rapport benadrukt het belang van heldere communicatie, waarin het menselijke aspect en de diversiteit van demografische ontwikkelingen centraal staan.

Naar een mensgericht vruchtbaarheidsbeleid

Een effectieve aanpak richt zich op het versterken van de reproductieve autonomie van mensen: het vermogen om vrij en geïnformeerd keuzes te maken over gezinsvorming, zonder economische of maatschappelijke druk. Het creëren van een ondersteunende omgeving met toegang tot betaalbare kinderopvang, gezondheidszorg en flexibele werktijden is daarbij cruciaal.

In plaats van nationalistische of genderbeperkende maatregelen, die maatschappelijke ongelijkheden kunnen vergroten, pleit het UNFPA voor beleid dat reproductive rights respecteert en gezinnen helpt hun wensen waar te maken. Zo kan het verlangen naar grotere gezinnen beter worden ondersteund, met oog voor de complexe realiteit van het moderne leven.

Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!