De lidstaten van de Europese Unie hebben maandagnacht een akkoord bereikt over een zesde sanctiepakket. De opvallendste maatregel uit dat pakket is het intussen veelbesproken olie-embargo. Maar de EU heeft samen met het Verenigd Koninkrijk ook een akkoord gesloten over een verzekeringsverbod voor olietankers die Russische olie vervoeren. Dit kan vergaande gevolgen hebben voor Rusland en de olieprijs.

De Europese Unie wil tegen het einde van het jaar 90 procent van de Russische olie-import weren. In een eerste fase wordt de aanvoer van Russische olieproducten per schip verboden. Daarmee wordt Russische olie gebannen uit landen met zeehavens, waaronder België. In een tweede fase zullen Polen en Duitsland geen Russische olie meer invoeren via pijpleidingen.

Verzekeringsverbod olietankers die Russische olie vervoeren

Dit zal hoe dan ook de Rusland diep in zijn portefeuille treffen. Ongeveer 30 procent van de olie die de Europese Unie invoert is afkomstig van Rusland. Maar de EU heeft samen met het Verenigd Koninkrijk nog een maatregel genomen om de export van Russische olie aan banden te leggen, namelijk een verzekeringsverbod voor olietankers die Russische olie vervoeren. De details worden nog uitgewerkt, maar het is de bedoeling dat die ban binnen zes maanden in werking zal treden.

Waarom kan zo’n verzekeringsverbod vergaande gevolgen hebben voor Rusland? Europa wil op die manier vermijden dat Rusland nog olie kan vervoeren naar landen die het niet te nauw nemen met de internationale sancties tegen de Russische Federatie. Deze sanctie zou eveneens de pogingen van Rusland om zijn olie in Azië te verkopen, kunnen dwarsbomen.

Europese en Britse verzekeringsmaatschappijen verzekeren immers het grootste deel van de oliehandel in de wereld. En dat is geen onbelangrijk gegeven, want weinig bedrijven zijn bereid olie te vervoeren op onverzekerde tankers.

Evert Lataire, professor maritieme technologie aan UGent, laat in een reactie aan De Standaard weten dat schepen, inclusief olietankers, volgens het internationaal zeerecht onverzekerd in internationale wateren mogen rondvaren. “Maar eens ze een haven binnenvaren of bijvoorbeeld door het Suez-kanaal willen, moeten ze aan allerlei strenge regels voldoen”, verduidelijkt hij. “Zo niet kunnen ze door de lokale havenautoriteiten en/of de scheepvaartinspectie aan de ketting worden gelegd”

Een soortgelijk verbod hield tien jaar geleden de Iraanse olie-export tegen als onderdeel van de inspanningen om Teheran te dwingen te onderhandelen over zijn nucleaire programma.

Twee verzekeringscontracten

De Wall Street Journal merkt op dat reders en handelaars doorgaans twee verzekeringscontracten afsluiten om zich te beschermen tegen potentiële verliezen door olielozingen en andere gevaren. De ene soort is de casco- en machineverzekering, voor fysieke schade aan schepen, die gewoonlijk wordt afgesloten op de verzekeringsmarkt Lloyd’s of London.

Het tweede verzekeringscontract biedt bescherming tegen claims door derde partijen. De International Group of P&I Clubs, met leden in onder meer Noorwegen, het VK, de EU, biedt dit soort verzekering aan ongeveer 95 procent van de wereldtankervloot (in tonnage).

De verzekeringsban kan de olieprijzen weliswaar verder de hoogte in jagen omdat het voor Rusland moeilijker wordt om wereldwijd olie aan de man te brengen. De prijs van een vat Brent-olie was dinsdag kort na de bekendmaking van het zesde Europese sanctiepakket even gestegen tot 123,55 dollar, het hoogste niveau sinds eind maart. Intussen schommelt de prijs rond 117 dollar.

De impact van die prijsstijging is morgen wel al voelbaar aan de pomp. De maximumprijs voor een liter benzine 95 (E10) stijgt donderdag met maar liefst 12,1 eurocent tot 2,138 euro, een recordprijs.

(lb)