Een reeks excuses, samen met een verhaal dat nog steeds rammelt, volstaan in Sint-Truiden om CD&V’er Veerle Heeren te handhaven als burgemeester. Nochtans gaf ze toe voor liefst 13 personen in haar naaste kring vaccins te hebben geregeld, veel vroeger dan volgens de normale regels. Maar zonder druk van de eigen partij, en met coalitiepartners N-VA en Open Vld die het laten gebeuren, blijft Heeren rustig zitten. Niet bepaald reclame voor de politiek en haar geloofwaardigheid.

In het nieuws: Blijkbaar is er een andere burgemeester in Sint-Truiden, tijdelijk.

De details: Zelfs dat kon burgemeester Heeren niet duidelijk vertellen, gisterenavond.

• Een intriest, maar voorspelbaar schouwspel, gisterenavond in de gemeenteraad van Sint-Truiden. Burgemeester Veerle Heeren (CD&V) ging er door het stof en hield een monoloog van vijftien minuten om zichzelf te excuseren, maar ook om de zaak toch weer goed te praten.
• Dat ze niet zou aftreden, werd op voorhand wel al duidelijk: haar eigen partij CD&V bouwde in de aanloop naar de gemeenteraad al stevig een schutkring. En de twee christendemocraten die haar hadden kunnen dwingen, kozen politiek een heel andere koers.
  • Voorzitter Joachim Coens (CD&V) had het over een zaak die ‘moeilijk uitlegbaar’ was, maar nam uiteindelijk toch de bocht en stelde ‘dat het aan de gemeenteraad was’ om te beslissen, waarmee hij handig de verantwoordelijkheid afschoof.
  • Lokale sterke man Wouter Beke (CD&V) ging zelfs helemaal achter Heeren staan, afgelopen weekend in De Zondag: ‘Zij heeft haar stad door ontzettend woelige stormen geleid. Ik vind niet dat zij ontslag moet nemen voor één fout, waarvoor ze zich trouwens heeft geëxcuseerd. Iedereen maakt fouten.’
• Vanuit de meerderheid, waarvan in Sint-Truiden ook N-VA en Open Vld deel uit maken, kwam de druk dus niet van CD&V. De liberalen zaten er ook in een lastig parket: blijkbaar heeft een blauwe schepen eveneens al eerder een vaccin gekregen, al stond die man wel netjes op de lijst van 11 uur ’s avonds om een overschotje te krijgen.
• Hoe dan ook, Open Vld schermde met het ultieme argument dat tijdens de coronacrisis altijd van pas komt: ‘Maar we moeten verder. We gaan de stad nu niet nog dieper in een crisis storten door ze onbestuurbaar te maken.’ Een wat vreemde redenering: door Heeren te laten zitten is een huizenhoog probleem rond geloofwaardigheid en betrouwbaarheid van bestuur ontstaan. Maar dat leek van geen tel: gemeentepolitiek is vaak ook pure machtspolitiek.
• Ook N-VA drong blijkbaar niet aan, integendeel, want ze sleepte cynisch genoeg nog één en ander uit de brand. De tweede grootste partij in de meerderheid krijgt het zoenoffer van een tijdelijk burgemeesterschap: haar lokale lijsttrekker Jelle Engelbosch (N-VA) mag nu voor even de sjerp omgorden. Eenzelfde fletse uitleg over het uitblijven van een ontslag volgde: ‘politieke chaos’ moest ten alle tijden worden vermeden, alsof die er nog niet was.
• Opvallend: over haar eigen tijdelijke terugtreden communiceerde Heeren helemaal niet tijdens de gemeenteraad. Pas achteraf kwam er een communiqué, waarbij ze dus voorlopig een stap opzij zet. Het gaf de oppositie niet de kans om daarover vragen te stellen. Want de zaak blijft vaag: er is geen datum vastgelegd waarop Heeren kan terugkomen.

Hoe loopt de zaak nu af? Er loopt bij de gouverneur nog een onderzoek naar de burgemeester. En er is een klacht bij het Agentschap Zorg en Gezondheid.

• Het is Bart Somers (Open Vld), Vlaams minister voor Binnenlands Bestuur, die een onderzoek vroeg bij de Limburgse gouverneur Jos Landmeeters, van N-VA-signatuur. Die moet nu nagaan wat Heeren precies heeft gedaan en of dit met haar ambt strookt.
• Plus, er is bij het Agentschap Zorg en Gezondheid ook een klacht van een bejaard koppel, dat zich benadeeld voelt. Zij kregen geen Pfizer-prik, omdat een buurman van Veerle Heeren voor hen met een vaccin van diezelfde producent werd ingeënt. Uiteindelijk werd het voor het koppel dan AstraZeneca.
• Of dat Heeren echt politiek in de problemen kan brengen, is maar de vraag, nu zowel CD&V als Open Vld en N-VA zich achter haar scharen. Maar interessant zijn wel de talloze statements die ze deed tijdens haar monoloog op de gemeenteraad in Sint-Truiden.
• Daarbij toch een aantal duidelijke claims:
  • Geen enkele politieke druk, zegt ze: ‘De voorbije dagen is gesuggereerd dat ik politieke druk zou hebben uitgeoefend om bepaalde mensen voorrang te geven voor hun vaccinatie. Wel, dat klopt niet.’
  • Vaccins gingen anders verloren, zegt ze: ‘In de eerste weken van de vaccinatiecampagne dreigden 1.000 vaccins verloren te gaan, omdat veel mensen die uitgenodigd waren niet kwamen opdagen.’
  • Er waren geen andere invallers, zegt ze: ‘Ik heb de namen van dertien mensen doorgegeven die als invaller zouden kunnen dienen, wanneer er geen andere invallers gevonden zouden worden.’
• Die uitlatingen stroken alvast niet met wat veelvuldig in de media is verschenen:
  • Medewerkers van het vaccinatiecentrum die spreken over ‘druk van de burgemeester‘.
  • Afspraken voor de reservisten die helemaal niet ’s avonds waren, bij de reservelijst.
  • Een overschot van 1.000 vaccins ‘die zouden verloren gaan’ lijkt bovendien wel zeer sterk, met de bijzonder hoge vaccinatiegraad in heel Vlaanderen, zeker bij de oudste bevolkingsgroepen.
  • Bovendien is het nog vreemder dat er geen reservelijsten zouden zijn met vrijwilligers die wél in aanmerking kwamen om meteen een vaccin te krijgen, in plaats van een 23-jarige zoon van de burgemeester.
• Als ook Landmeeters en Somers het dossier straks zomaar laten passeren, moeten ze dus de andere kant op kijken, wanneer een burgemeester in de gemeenteraad onwaarheden vertelt. Dat deden alvast de eigen partij en de coalitiepartners. Een gitzwart moment dus, voor de geloofwaardigheid van de politiek, in coronatijden.

Vandaag weer een Overlegcomité: Wat is de politieke context?

• Zoals geweten staat de koers bij iedereen op versoepelen. De afgelopen dagen was er zelfs sprake van een race om toch maar de eerste te zijn om het allemaal aan te kondigen. Zelfs Frank Vandenbroucke (Vooruit) staat deze keer niets in de weg: ook hij wil mee in de versoepelingen, tegen de virologen in dus, zo is te horen.
• Dat er daarover spanningen waren in de federale regering, werd gisteren wel met klem ontkend op de Zestien: ‘Iedereen zoekt zijn nieuwe positie in de nieuwe context van versoepelingen, zeker voor de socialisten is dat nu aanpassen’, zo klinkt de analyse bij een waarnemer.
• De topministers zijn er vroeg aan begonnen, de bedoeling is om netjes in het journaal van één uur te landen en dan meteen ook live in de ether te kunnen. Zo krijgt iedereen z’n plekje onder de zon.
• Wie wel nog een laatste offensief lanceert, is Jean-Marc Nollet van Ecolo. Die was vanmorgen op de Franstalige radio en verzekerde daar om te beginnen dat hij ‘zich wel degelijk aan de sociale bubbel houdt‘. Een correctie, want bij z’n vorige doortocht op de radio gaf hij doodleuk toe ‘de regels niet meer te volgen’.
• Nollet hield een fors pleidooi om de cultuursector te openen. ‘Meteen nu, als dat kan’, zo klonk het wat pathetisch. ‘Voor ons is het duidelijk: er is een immense vraag om nu te openen, het is een vitale sector‘, zo probeerde hij snel nog zieltjes te winnen.
• Daarbij kijkt men nochtans in de richting van de groenen. Want Ecolo levert de Franstalige minister van Cultuur: Bénédicte Linard. Die maakte in de crisis geen onuitwisbare indruk en kon nooit haar stempel drukken.
• Maar nu, met het einde in zicht, lanceerde Nollet nog eens een aanval op de evidente vijand: N-VA. Want het was volgens hem Jan Jambon (N-VA) geweest, de Vlaamse minister-president en minister van Cultuur, die bij het vorige Overlegcomité de zaak had tegen gehouden. ‘Als het aan ons had gelegen, dan was het al lang open. Linard heeft die boodschap aan de federale regering gegeven. Maar helaas, minister Jambon heeft zijn voorstellen teruggetrokken.’
• Die versie circuleerde na het vorige Overlegcomité ook in de Franstalige pers. Maar die werd toen wel tegengesproken aan de kant van N-VA en de Vlaamse regering: ‘Het was toen gewoon niet realistisch om te proberen de plannen door te drukken, Jan heeft dat toen met de premier besproken. Maar dat Ecolo zou ‘wegen’ en proberen om voor de cultuursector écht iets te forceren, is de waarheid toch geweld aandoen.’

Wat wordt beslist? Dit is de voorlopige lijst:

• De binnenhoreca is het belangrijkste dat moet worden vastgelegd. De federale regering denkt aan 9 juni om cafés en restaurants weer helemaal te openen. De voorwaarden die daaraan gekoppeld zijn, zijn niet zo zwaar.
• Meteen zou men dan binnencontacten tot 4 personen kunnen uitbreiden, begin juni.
• Bioscopen en theaters gaan weer open, net als fitnesscentra. In principe is dat ook vanaf juni.
• Ook wat telewerk betreft, versoepelt het dan: men mag naar 1 dag per week vanaf juni, vanaf juli is het niet meer verplicht.
• Voor reizen zou een quarantaine niet meer nodig zijn vanaf juli.
• Voor de festivals zou men gaan werken met een coronapas, die vanuit de EU ook zal gebruikt worden om te reizen. Dat betekent meteen wel dat er alleen bezoekers uit de EU zouden zijn toegestaan.
• Wat de plexiglasschermen betreft, daar houdt men zich zoals verwacht aan de ‘oude’ regel: anderhalve meter blijft gelden. Benieuwd dus of de regering de positie van minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) vasthoudt om die regel ‘mild te laten naleven’.

Om te volgen: Welk standpunt neemt de Belgische regering in over het conflict tussen Palestijnen en Israëli’s?

• De zaak is compleet geëscaleerd tussen Palestijnen en Israëli’s: raketten gaan heen en weer tussen de Gazastrook en Israël.
• Het weerwoord van het Israëlische leger op de Hamas-raketten die maandag werden afgevuurd was genadeloos. In de gevechten die in de Gazastrook volgden, kwamen zeker 20 mensen om. Negen van de slachtoffers waren kinderen. Het was één van de bloedigste dagen in de regio sinds verschillende jaren.
• Deze golf van geweld volgt op een opflakkering van spanningen tussen Palestijnse betogers en de Israëlische politie in Jeruzalem. Er waren de laatste dagen verschillende hardhandige confrontaties tussen beide groepen in het centrum van Jeruzalem’s Oude Wijk, het symbolische hart van het conflict tussen de twee naties.
• Maandag werd de al-Aqsa moskee, ofwel de Tempelberg – voor zowel joden als moslims een heilige plaats – door de Israëlische politie brutaal ontruimd. Zeker 300 Palestijnen raakten daarbij gewond. Tien van hen verkeren in kritieke toestand.
• De onrust in het land maakt het bijzonder lastig voor Netanyahu-rivalen Naftali Bennett en Yair Lapid om tegen het einde van deze week een alternatieve regering te vormen. Netanyahu slaagde er na de verkiezingen van maart niet in om in het land tijdig een nieuwe regering samen te stellen.
• Het is uitkijken naar een standpunt van de Vivaldi-coalitie in heel de escalatie. Zeker Groen-Ecolo, maar ook de socialisten van Vooruit en PS staan op de barricades: zij hebben al uitgebreid de rol van Israël en het vele geweld aangekaart. Ze dringen aan op een fors standpunt.
• Maar in het regeerakkoord is er expliciet sprake van het conflict: ‘De regering zet verdere stappen inzake een bilateraal en multilateraal differentiatiebeleid ten opzichte van de Israëlische nederzettingen. De regering zal op multilateraal en EU-vlak, of desgevallend met een significante groep gelijkgezinde staten, werken aan een lijst van effectieve en proportionele tegenmaatregelen in geval van een Israëlische annexatie van Palestijns gebied en aan de mogelijke en tijdige erkenning van de Palestijnse staat.‘
• De linkse flank van Vivaldi, de groenen en socialisten, dringt er nu op aan dat Wilmès daarvan werk maakt, met een resolutie. 
• Ondertussen reageert minister van Buitenlandse Zaken Sophie Wilmès (MR) met een kort statement. ‘Het geweld in Oost-Jeruzalem is onaanvaardbaar. België roept op tot respect voor de status quo van de heilige plaatsen, het internationaal recht en de mensenrechten. We veroordelen het afvuren van raketten vanuit Gaza en de Israëlische raids. We roepen op tot onmiddellijke de-escalatie.’ Of de regering, zoals het regeerakkoord zegt, dan ook verder zou gaan en met een aantal andere EU-landen stappen zetten, is voorlopig niet duidelijk.

Met bijdrage van Jeremy Van der Haegen