N-VA-voorzitter Bart De Wever sloot dit weekend de deur over de affaire Kucam: ‘We zijn opgelicht geweest door een van de eigen mensen’. Nadat de focus in de media daarbij opnieuw op Theo Francken (N-VA) kwam te liggen, ging De Wever ook verder: ‘Dit is een politieke kloppartij, er is niets mis met Theo Francken’. Daarmee sluit, twee jaar na de affaire, de N-VA opnieuw de rangen rond hun boegbeeld. Die staat voor een interessante interne test, met het ondervoorzitterschap van N-VA als inzet.

In het nieuws: Lorin Parys (N-VA) is kandidaat om zichzelf op te volgen als ondervoorzitter.

De details: Dat betekent meteen dat het een ‘open’ strijd wordt om de plek van eeuwige kroonprins, bij de N-VA.

• Niemand heeft een eeuwig leven in de politiek, ook Bart De Wever (N-VA) niet. Maar de man die zijn N-VA van een lilliputter deed uitgroeien tot de leidende formatie van de Vlaamse politiek, vervang je niet zomaar. Al jaren circuleren er allerlei scenario’s, waarbij De Wever, ook nog burgemeester van de grootste stad van Vlaanderen, ‘ooit’ een stapje opzij zou zetten.
• Voorlopig is daar geen sprake van: De Wever speechte dit weekend in een lege Nekkerhal, waar de partij al vaker verzamelen blies voor haar nieuwjaarsreceptie. Dit keer dus zonder volk, maar de N-VA-voorzitter toonde zich bepaald strijdlustig.
  • ‘Door de vorming van de paars-groene regering zal Vlaanderen in deze eeuw tegen 2024 al zeker de helft van de tijd in de minderheid gesteld zijn binnen het federale bestuur.’
  • ‘Er zal institutioneel niks gebeuren.’
  • ‘Men zal wel vele miljarden uitgeven, en helaas niet om de werkzaamheidsgraad op te krikken. De crisis zal integendeel nog uitgediept worden door het paars-groene beleid.’
  • ‘De Vlaming zal hoe dan ook uiteindelijk de factuur toegeschoven krijgen.’
• Daarbij ging De Wever ook in de tegenaanval, op de pogingen van de regering om kritiek van de oppositie als zou de ploeg ‘illegitiem’ zijn aan banden te leggen. ‘Kritiek is kennelijk ongehoord en gevaarlijk. Trumpistisch zelfs. (…) En wie de regering daarin tegenspreekt, wordt in niet al te fraaie termen opzij geduwd. Zelfs de vrijheid van meningsuiting zou men graag weer beginnen inperken. Het is nogal wat.’
• Maar het punt dat meteen overal de media haalde: de affaire Kucam. Een voormalig gemeenteraadslid van N-VA in Mechelen, Melikan Kucam, werd recent tot 8 jaar cel veroordeeld wegens mensensmokkel, waarbij die gretig misbruik maakte van de wel erg grote vertrouwensrol die hij kreeg van het kabinet van toenmalige staatssecretaris van Asiel en Migratie, Theo Francken. ‘Over migratie mogen wij blijkbaar sowieso niet meer spreken. Want wij hebben destijds beslist om christenen uit Syrië te redden uit een oorlogsgebied waar de barbaren van IS een genocide op hen uitvoerden’, zo stelde De Wever cynisch.
• In de nasleep van het vonnis van Kucam kwam immers heel het gerechtelijk dossier met een welgemikt lek in De Standaard terecht. De krant concludeerde meteen zeer fors op de voorpagina: Theo Francken had volgens hen de Kamer voorgelogen. Door het zo hevig te spelen op z’n politieke verklaringen in de Kamer, raakte een ander element overigens wat ondergesneeuwd: dat Francken z’n eigen kabinetsmedewerker Lies V. wel had gebeld om haar in te lichten over een nakende inval van het parket.
• Hoe dan ook: de felle aanval van de krant, die al jaren een bijzonder moeilijke relatie heeft met N-VA, werd gretig aangegrepen door de huidige Vivaldi-coalitie. ‘Theo Francken is zijn geloofwaardigheid kwijt op asiel en migratie’, liet Wouter De Vriendt (Groen) optekenen, terwijl Tim Vandenput (Open Vld) het nog scherper stelde: ‘Als hij nog eens komt toeteren over asiel en migratie, zal ik hem alvast niet meer geloven.’
• Francken zelf verdedigde zich al uitgebreid, verklaarde ook dat hij, ‘moest hij op dat moment nog staatssecretaris geweest zijn, ontslag had genomen’. Maar dit weekend nam De Wever die defensie expliciet over, daarbij ook de zaak benoemen zoals ze die bij N-VA zien. Daarbij leeft sterk het gevoel dat een deel van de media er enkel op uit is Francken zo hard mogelijk te treffen: ‘Dit is een politieke kloppartij. Er is niets mis met Theo Francken.’

De essentie: N-VA sluit de rangen, maar Francken moet wel nog een interne horde over.

• De Wever heeft als veteraan-partijleider een eigen stijl ontwikkeld: die van delegatie. De Wever is meer ‘chairman’ dan CEO. In praktijk wordt het partijapparaat niet door hem aangestuurd, maar door partijdirecteur Piet De Zaeger, die de kmo beheert. Daarnaast is er Sven De Neef, die als directeur van de studiedienst inhoudelijk het zwaarst weegt. En tenslotte is er de post van ondervoorzitter.
• Dat is altijd een duo bij de partij, en historisch zijn dat de ‘fixers’, diegenen die bij interne strubbelingen (en die zijn er altijd in politieke partijen bij de lokale afdelingen) op de mat komen, om te bemiddelen, overleggen en knopen door te haken. En meer, bij regeringsonderhandelingen zijn zij vaak betrokken in de delegatie.
• Jarenlang nam Sander Loones (N-VA) de honneurs waar, wat hem ook een beetje tot eeuwige kroonprins maakte. Maar toen hij voor uiterst korte periode minister van Defensie werd, stond hij z’n plek af aan Lorin Parys. Die kreeg wat profiel de afgelopen formatie, doordat De Wever vaak de communicatie aan hem liet.
• De duobaan is dus een toegangsticket tot de hoogste regionen van de partij. Vandaar dat Francken er nu op mikt: het is na de verplichte oppositiekuur federaal een van de weinige jobs die er te rapen vallen voor N-VA’ers.
• Francken is binnen N-VA niet onbesproken. Als staatssecretaris van Asiel en Migratie in de ploeg van Charles Michel (MR) maakte hij furore, misschien nog meer met z’n aanwezigheid op sociale media dan met z’n beleid: een steile klim in de populariteitscijfers was een gevolg. Samen met Jan Jambon (N-VA) en De Wever zelf vormde Francken het trio dat zwaarst woog in de peilingen.
• Maar niet iedereen apprecieerde de schaduw die Francken over de partij legde, en z’n rol in de val van de regering Michel jaagde een aantal mensen tegen hem in het harnas. Het is een publiek geheim dat Francken meer openstaat voor toenadering tot Vlaams Belang, dan een ander deel van zijn partij. Ook de analyse dat hij in Vlaams-Brabant wel electoraal de meubelen had gered, en dus dat zijn ‘volksnationalisme’ de juiste aanpak was, werd niet overal bij N-VA gesmaakt: nogal wat anderen vonden net dat het door Francken was, dat N-VA klappen had gekregen.
• Bij de vorming van de Vlaamse regering onderhandelde Francken wel mee, maar kwam naast de ploeg terecht: fluisteraars wezen er toen op dat minister-president Jan Jambon (N-VA) graag een ‘zo stabiel mogelijke ploeg’ samenstelde.
• Maar federaal leverde dat ook een extra moeilijkheid op: bij de PS vormde de potentiële aanwezigheid van Francken in een mogelijke coalitie met de N-VA telkens een bijkomende horde die de Franstalige socialisten moesten nemen. Hoewel Francken bij onderling overleg met de PS altijd uiterst hoffelijk was, vormt zijn reputatie in Franstalig België echt een hinderpaal. Dat gaf de PS ook meermaals aan.
• Toch sluit De Wever nu expliciet de rangen. Dat hoeft niet te verwonderen. Van ‘loyauteit’ ten opzichte van eigen mensen heeft De Wever ondertussen z’n handelsmerk gemaakt: een eigenschap die N-VA naar eigen zeggen onderscheidt van onder meer de liberalen maar ook christendemocraten, waar de dolk altijd uit eigen rangen komt.
• Toch is de kwestie niet helemaal afgerond. Francken maakte de afgelopen weken aan vriend en vijand al duidelijk dat hij nu graag voor het ondervoorzitterschap gaat, ook al maakt hij dat nog niet officieel. Maar opvallend: Lorin Parys gaat niet opzij, hoewel beiden van dezelfde provincie zijn. Ook hij is opnieuw kandidaat. Verwacht wordt dat zeker ook Valerie Van Peel (N-VA) zich in de strijd gooit.
• Het is de brede partijraad, het interne ‘parlement’ van de N-VA, die daarover moet kiezen: een orgaan dat staat op haar onafhankelijkheid, en niet graag van bovenaf benoemingen krijgt opgelegd. Het is dus afwachten om te zien in hoeverre daar Francken z’n positie als N-VA-topper kan bestendigen.

Opvallend: Open Vld-voorzitter Egbert Lachaert laat vreemd genoeg ambiguïteit over een ‘koffie met De Wever’.

• Het leek een wat banale foto op Instagram: de voorzitter van de Vlaamse liberalen die voor het MAS-museum in Antwerpen poseert met de tekst ‘koffietje in Antwerpen’.
• Maar toch leidde dat tot vragen van Het Laatste Nieuws: was die koffie er dan een met de N-VA-voorzitter misschien? En vreemd genoeg laat Lachaert het wat geheimzinnig: ‘Wie weet’, antwoordde hij de krant.
• Bij N-VA is verwondering over die onduidelijkheid: neen, de voorzitter heeft wel wat beters te doen met zijn tijd. En blijft Open Vld nu telkens opnieuw zelf de focus op dat conflict leggen, vraagt men zich daar af. ‘Wie is dan de kleuter?’
• Tussen beide voorzitters is al langer geen contact meer, nadat de relatie deze zomer compleet verzuurde en de Vlaamse liberalen uiteindelijk kozen voor een centrumlinkse coalitie met socialisten en groenen. Daarbij haalde De Wever hard uit naar de liberale top, Lachaert en premier Alexander De Croo, die naar verluidt dure eden zwoeren om samen met de N-VA een regering te vormen.
• De Wever stelde daarover ‘dat er iets gebroken was’ dat niet meer te lijmen viel, waarop Lachaert op Terzake ging stellen dat De Wever zich ‘als een kleuter’ gedroeg. Maar die ramkoers van zijn partij met N-VA doorkruist systematisch de aanpak van de premier, die zelf telkens pleit voor ‘samenwerking’, ‘constructieve opstelling’ en zich graag boven de mêlee zet. De nieuwjaarsboodschap van Open Vld, die Lachaert zelf bracht, leek ook in die richting te gaan. Vreemd dus dat Lachaert nu weer de focus op het onopgeloste conflict legt.

Genoteerd: CD&V krijgt een nieuwe officiële rechtervleugel, ‘Stuurboord’.

• Na de Boerenbond en het NCMV (of tegenwoordig Unizo), de historische ‘rechterkant’ van de christendemocraten, die altijd tegenover het ACW, of ‘de Beweging’, stonden, is er vandaag niet veel meer over van de echte zuilen bij CD&V.
• De enige zuil die echt overeind is gebleven binnen de partij, lijkt die van het voormalige ACW, met een groot aantal parlementsleden (zeker in de federale fractie) en een aantal kabinetschefs die al erg lang meegaan.
• Opvallend nieuws dus in De Standaard, dat een weliswaar kleiner groepje van CD&V’ers, voornamelijk burgemeesters, zich nu verenigt in ‘Stuurboord’ (de nautische term voor de rechterkant).
• Hun analyse is simpel: in de regering Michel was CD&V verplicht om de linkerflank af te dekken, in een centrumrechtse regering. Maar het verlies zat daardoor vooral op rechts, en dat is historisch al langer zo. Het stedelijke, linkse profiel van de partij staat haaks op de conservatieve volkspartij die de CVP op het Vlaamse platteland altijd was. Het is dus daar dat de partij zich moet versterken, zo stellen ze.
• Woordvoerders van het groepje zijn Ward Kennes, burgemeester van Kasterlee, en Lies Laridon, burgemeester van Diksmuide. Ze noemen zichzelf bovendien ‘complexloos Vlaams’, waarbij ze duidelijk het communautaire thema willen bespelen. Maar N-VA’ers zijn het niet: ‘Als we hadden willen overlopen, hadden we dat al lang gedaan’, is de redenering.
• Of het veel impact zal hebben op de koers van de partij, is maar zeer de vraag. Want ze willen expliciet niet in het vaarwater komen van nationale kopstukken die al eerder eenzelfde discours lieten horen: Hendrik Bogaert (CD&V) en Pieter De Crem (CD&V). Die laatste pleitte nog voor een ‘unie’ van conservatieve krachten, een soort fusie tussen N-VA en CD&V dus.
• Voorzitter Joachim Coens (CD&V) werkte tijdens de regeringsonderhandelingen vaak met z’n burgemeesters als groepje op WhatsApp om in terug te koppelen. Maar ondanks heel stevige kritiek vanuit die middens op een mogelijke coalitie zonder N-VA en met groenen, socialisten en liberalen, zette Coens door op die koers.

Te verwachten: Stéphane Moreau (ex-PS) is in verdenking gesteld van vervalsing, fraude, misbruik van vennootschapsgoederen en verduistering door een persoon die een openbare functie bekleedt.

• De bom in Luik barstte dit weekend verder. Stéphane Moreau, voormalig zwaargewicht bij de PS, en grote baas bij Nethys, zit opgesloten in een Luikse gevangenis. De beschuldigingen tegen hem wegen zwaar.
• Eerder was ook al François Fornieri, voormalig CEO van het farmabedrijf Mithra, opgesloten en in beschuldiging gesteld. Ook hem wordt ‘misbruik van vennootschapsgoederen’ verweten.
• De affaire weegt zwaar op heel de Franstalige politiek: het geheel ademt een sfeer van ons-kent-ons en vriendjespolitiek, binnen het web van de machtspartijen, de PS op kop. Moreau liet zich gigantisch royaal betalen, en liet tegelijk z’n vriend Fornieri het remuneratiecomité voorzitten, dat alle lonen regelde. Diezelfde Fornieri kon dan voor een appel en een ei dochterbedrijven van Nethys opkopen.
• Moreau zelf ontkent in alle talen, zijn advocaat verklaarde dat hij ‘verbijsterd is over wat hem verweten wordt‘. Maar vooral voor Fornieri, die hoge ogen gooide als Luikse ondernemer in de biotech, lijkt het op de val van Icarus. Zijn bedrijf, waar ook Marc Coucke grootaandeelhouder is, kreeg al een klap op de beurs.

Ook vernomen: Het Overlegcomité vrijdag zette de deur open voor contactberoepen. Maar het duo Van Ranst-Molenberghs fluit hen al terug.

• Geen weekend gaat voorbij of Marc Van Ranst en Geert Molenberghs halen het nieuws. Deze keer met een wel erg opvallende timing. Want op het Overlegcomité vrijdag zetten de beleidsmakers in dit land, met een politiek mandaat achter zich, toch het licht niet helemaal meer op ‘rood’ voor contactberoepen.
• Voor kappers en dergelijke stelde men midden februari in het vooruitzicht als mogelijke datum van heropening, weliswaar nog te bekijken op een nieuw Overlegcomité.
• Maar het duo Van Ranst-Molenberghs, dat ook de politici adviseert, weet nu al dat dat er niet komt. ‘De datum die is gegeven, was op voorwaarde dat de cijfers verbeteren tussen nu en dan’, zo stelt Molenberghs in Het Laatste Nieuws, aangevuld door Van Ranst: ‘Zonder de Britse en de Zuid-Afrikaanse variant had het gekund. Nu is het totaal niet haalbaar.’
• Overigens is er nu vanuit de experten massale druk om jongeren opnieuw een stuk van hun vrijheid te laten opgeven. Het onderwijs zelf willen sommigen dicht, maar als ander, minder groot mikpunt ziet men het sluiten van alle buitenschoolse activiteiten voor jongeren als een optie. Vandaag moet de Vlaamse regering zich daarover beraden, bevoegd minister is Ben Weyts (N-VA).

In de gaten houden: Een betoging tegen ‘racistische klassenjustitie’ leidt tot politieke spanning.

• Eerst was het Philippe Close (PS), de Brusselse burgemeester, die de betoging toeliet, ondanks corona. Maar minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) zag dat niet zitten, en vroeg Close de betoging toch te verbieden, waarop die dat dan ook deed.
• Maar een pak manifestanten daagde toch op, om het ‘politiegeweld’ in Brussel aan te klagen, onder de vlag van ‘Gauche Anticapitalistes’. Het is niet de eerste keer dat er heftig geprotesteerd wordt tegen dat politiegeweld. Bij de laatste grote betoging liep het uit de hand en werd een politiekantoor kort en klein geslagen, waarbij ook agenten in de klappen deelden.
• Deze keer draaide het uit op een politieactie die fors ingreep, nadat de manifestanten toch op de Kunstberg samenkwamen, ondanks het verbod. Met het waterkanon, pepperspray en honden pakte men grote delen van de betogers op.
• Opvallend daarbij: ook activist Yassine Boubout, de afgelopen tijd veel aanwezig op de VRT, werd opgepakt. Hij tweette dat hij ‘done was’ met de politie, maar even later werd hij op bevel van de burgemeester blijkbaar vrijgelaten, wat hij meteen op Instagram postte.
• Het leidde tot een hele reeks steunbetuigingen aan Boubout, ook vanuit politieke hoek, van groene en socialistische politici. Van bij MR en Open Vld klonk een heel ander geluid: daar wees men er net op dat dit een illegale bijeenkomst was, in tijden van corona.