Tijdens je leven zullen er een heleboel vragen en problemen je pad kruisen. Zul je gelukkig zijn? Zul je de ware liefde tegen het lijf lopen? Zul je je dromen waar kunnen maken? Niemand heeft er op voorhand een antwoord op deze vragen. Het enige dat je met zekerheid kunt zeggen is dat je leven op een bepaald ogenblik ten einde zal zijn. Waar, wanneer en op welke manier dit zal gebeuren, blijft echter ook voor iedereen een enorm vraagstuk. De meeste mensen hopen een lang en gelukkig leven met een leuk nalatenschap voor hun nabestaanden zodra hun tijd op aarde voorbij is. Kinderen kunnen dan wellicht hun dromen na gaan jagen zonder zich zorgen te hoeven maken over de financiële kant.

Levensverzekering: verzekering voor na je dood

Helaas verloopt in het leven niet alles zoals je dat graag zou willen. Zo kan het bijvoorbeeld gebeuren dat je de straat oversteekt en overreden wordt door een voorbijrazend voertuig. Uiteraard is het enigszins morbide om hier dagelijks bij stil te staan, maar deze gedachten kan je wel wakker schudden. Zo nu en dan nadenken de staat waarin je je nabestaanden achterlaat na je dood kan immers geen kwaad. Je wilt namelijk dat je geliefden in hun vertrouwde woning kunnen blijven wonen, dat je kinderen hun studie kunnen betalen en je lief je dierbare verzameling niet hoeft te verkopen om het hoofd boven water te houden.

De naam levensverzekering is eigenlijk niet op zijn plaats, deze verzekering is namelijk een bescherming tegen onbekende kosten die na je dood op het pad van je nabestaanden kunnen komen. Op het moment dat je een levensverzekering afsluit, betaal je dus eigenlijk voor de zekerheid en rust dat je nabestaanden verzorgd achter zullen blijven. Om die reden kan een levensverzekering ook wel worden gezien als het reddingsvest dat je draagt op een boot of de airbag die je in je auto in hebt laten bouwen voor extra veiligheid. Hoewel je hoop er nooit een beroep op te hoeven doen, is de gedachten dat deze zekerheid aanwezigheid wel geruststellend.

Er zijn mensen die een levensverzekering beschouwen als een gok en zij zijn van mening dat je een heleboel geld wegsmijt wanneer er één afsluit. Toch is een levensverzekering, mits deze correct wordt afgehandeld, helemaal geen onnozel gokspel. In dat geval maakt de verzekering deel uit van een groter economisch plan dat je nabestaanden financiële zekerheid zal bieden wanneer dat nodig is.

Wat is een levensverzekering?

In de regel zal een aanbieder je eerst vragen om een volledige medische verklaring, en de nodige extra informatie met betrekking tot je leefstijl en hobby’s, voordat er daadwerkelijk een levensverzekering aangeboden kan worden. Mensen gaan vaak op relatief jonge leeftijd een levensverzekering aan om geld achter de hand te hebben voor hun familie. Voor deze verzekering wordt doorgaans elke maand, elke kwartaal of elk jaar premie betaald. De voorwaarden van een dergelijke verzekering kunnen echter een verschillende geldigheidsduur hebben, variërend van een jaar tot levenslang. Indien je komt te opverlijden binnen de looptijd van je verzekering, dan zullen de van tevoren aangewezen begunstigden een eveneens vooraf bepaalde geldsom ontvangen.

De eerste vermelding van een levensverzekering stamt uit de tijd van de Oude Romeinen> Er werd in die tijd door een soort begrafenisclubs geld bijeen gelegd voor de kosten van een begrafenis van één van de leden. Aan het begin van de middeleeuwen werden de levensverzekeringen in het bijzonder in handen van de geestelijkheid en religieuze organisaties, gildes en onderlinge verzekeringsondernemingen. Deze ondernemingen waren in handen van de leden die onderling ook van de voordelen konden profiteren. Aan het einde van de zeventiende eeuw werden door de astronoom Edmond Halley de eerste actuariële tabellen voor de berekening van de risico’s voor een verzekering van een bepaald persoon in gebruik genomen. Deze tabellen waren gebaseerd op sterftecijfers en de premie was afhankelijk van de hoogte van het risico dat iemand liep om te komen overlijden.

De bepaling van de verzekeringspremie

Vandaag de dag speelt de risicofactor nog steeds een belangrijke rol bij de berekening van de premie voor een levensverzekering. Bij de aanvraag van een dergelijke verzekering dien je dan ook een volledige medische verklaring te overleggen (met zelfs de medische geschiedenis van je familieleden). Verder zul je vragen moeten beantwoorden die betrekking hebben op leefstijl en je hobby’s, je leengeschiedenis, je rijvaardigheid en je reisgewoontes. Al deze gegevens zullen vervolgens gebruikt worden bij het opstellen van de verzekeringsakte en de vaststelling van de verzekeringspremie. Op basis van de verstrekte gegevens kan een verzekeraar je uiteraard ook weigeren om een levensverzekering te verstrekken.

De voornaamste factoren die de premie van een levensverzekering bepalen zijn:

• leeftijd,
• geslacht,
• medische voorgeschiedenis.

In de regel zullen oudere mensen dan ook meer premie moeten betalen voor een levensverzekering, dit geldt eveneens voor verzekeringsnemers van het mannelijk geslacht. Verder kunnen hartproblemen, een verhoogde bloeddruk, mentale aandoeningen en een aanzienlijke familiaire geschiedenis met hartkwalen en kanker de premie flink omhoog drijven. Verzekeringsmaatschappijen zullen tevens hogere premies in rekening brengen aan mensen met risicovolle hobby’s, zoals skydiving of diepzeeduiken. Voor roker wordt in sommige gevallen zelfs dubbel zoveel premie berekend in vergelijking tot de niet rokende verzekeringsnemers.

Het verzilveren van een levensverzekering

Om een levensverzekering te verzilveren, moet een nabestaande een officiële claim indienen. Bovendien zal hierbij een officiële overlijdensverklaring overlegd moeten worden. Deze verklaring dient niet alleen het exacte moment van overlijden te vermelden, maar eveneens de doodsoorzaak en de plaats van overlijden. Soms kan een verzekeringsmaatschappij ook om een officieel afschrift van de verzekeringspolis vragen. Pas wanneer alles in orde is bevonden, zal het vastgestelde verzekeringsbedrag beschikbaar worden gesteld aan de aangewezen nabestaande(n).

Helaas kan een claim ook worden geweigerd door de verzekeringsmaatschappij. Zo zullen een heleboel verzekeraars geen geld uitkeren als er sprake is van zelfdoding. Wanneer er bij de verzekeraar een vermoeden bestaat dat er sprake is van fraude dan zal er direct een uitgebreid onderzoek in worden gesteld. Wanneer aan het licht komt dat er onjuistheden zijn vermeld over de overledene of het overlijden, dan kan de verzekeraar eveneens weigeren om tot uitbetaling van de verzekering over te gaan.

Wie heeft een levensverzekering nodig?

Iemand die de pensioengerechtigde leeftijd heeft bereikt kan een levensverzekering aangaan om de kosten die het ouder worden met zich meebrengen te kunnen dekken, bijvoorbeeld kosten die een zorginstelling in rekening zal brengen. Dit wil overigens niet zeggen dat iedereen ook echt een levensverzekering nodig heeft. Dit is doorgaans alleen verstandig als je te maken heb met bepaalde kosten, zoals de zorg voor thuiswonende kinderen of studiekosten nadat je bent afgestudeerd. Verder kan de zorg voor een ouder of een ander familielid ook worden gezien als een zekere last die door een levensverzekering zou kunnen worden gedekt.

In de regel kan dan ook worden gesteld dat een levensverzekering bedoeld is voor jongere mensen die de zorg dragen voor een gezin. Een levensverzekering dient immers als een soort vangnet voor het moment dat je zelf wegvalt. Een werkende ouder zal bijvoorbeeld een zeker inkomen binnen brengen elke maand. Indien deze persoon echter wegvalt, zal de levensverzekering voldoende geld uitkeren om de hiaat, tenminste enkele jaren, op te kunnen vullen dat binnen een gezin ontstaat.

Maar ook een ouder die thuis voor het gezin zorgt, vertegenwoordigt een zekere waarde. Wanneer deze ouder plotseling komt te overlijden dan zal de eventuele partner moeten blijven werken en zullen kinderen opgevangen moeten worden. Een enorme levensverzekering is in dergelijke gevallen echter niet noodzakelijk. Uiteraard dient de verzekering wel voldoende te zijn om de belangrijkste kosten van de achtergebleven gezinsleden te kunnen dekken.

Soms sluiten mensen een levensverzekering af op het ogenblik dat ze in het huwelijksbootje stappen en dan in het bijzonder als de verzekerde persoon aanzienlijk meer geld in het laatje brengt dan diens partner. Maar ook als de verzekerde, of diens partner, nog andere financiële lasten moeten dragen, zoals de zorg voor een familielid. Het gros van de mensen besluit echter om een levensverzekering af te sluiten zodra ze hun eerste kindje verwachten.

Wanneer je (bijna) met pensioen gaat, dan zal een levensverzekering niet veel toegevoegde waarde meer hebben. Kinderen zijn immers meestal financieel onafhankelijk en je gaat je levensonderhoud betalen van opgebouwde pensioengelden. De enige reden voor een (bijna) gepensioneerde om te kiezen voor een levensverzekering is om potentiële extra medische kosten te kunnen dragen voor hun partner, bijvoorbeeld wanneer deze in de toekomst langdurig ziek wordt en zorg nodig heeft. Er zijn echter niet alleen oudere verzekeringnemers die een levensverzekering af hebben gesloten om hun oude dag voorzieningen te kunnen bekostigen, zoals de kosten van een verzorgingsinstelling, maar ook om de kosten van hun uitvaart te dekken.

Een andere reden voor het afsluiten van een levensverzekering kan zijn het doen van een grote aankoop, zoals een woning. Als je een huis koopt, is het zelfs gebruikelijk dat je niet alleen een hypotheek neemt, maar ook een levensverzekering aangaat. De levensverzekering wordt dan zelfs meestal direct gekoppeld aan de afgesloten hypotheek en zal steeds in waarde dalen naarmate de hypothecaire lening verder wordt afgelost.

Een minder alledaagse reden voor het aangaan van een levensverzekering heeft alles te maken met zaken, bijvoorbeeld als je onderdeel bent van een klein bedrijf en het grootste deel van de zorg op je hebt genomen van de klantenwerving en het binnenbrengen van orders en geld. Door een levensverzekering af te sluiten kun je je zakelijke partner aanwijzen als begunstigde en op die manier de zaak enige tijd draaiende houden. In die tijd kan er een vervanger voor je worden gezocht zonder dat het bedrijf ten onder gaat.

Soorten levensverzekeringen

• Overlijdensrisicoverzekering: een basis levensverzekering die afgesloten wordt voor een bepaalde periode (variërend van 1 tot 30) jaar). Wanneer je jong en gezond bent dan is deze vorm het meest goedkoop omdat je relatief weinig premie betaalt en geniet van een hoge dekking gedurende een vooraf vastgesteld aantal jaren. Wanneer je een overlijdensrisicoverzwering af wilt sluiten dan moet je je wel bedenken dat je premie alleen vastligt gedurende de looptijd van de verzekering. Als de verzekeringstermijn wordt verlengd, of als je deze wilt vernieuwen, dan zul je een hogere premie moeten gaan betalen. De reden is je leeftijd die op dat moment hoger is, en je gezondheid die mogelijk is verslechterd, dan toen je de oorspronkelijke verzekeringsovereenkomst ondertekende. Een overlijdensrisicoverzekering vertegenwoordigt geen waarde in contant geld en zal evenmin rente opleveren. Deze verzekering zal immers alleen uitgekeerd worden als de verzekeringsnemer komt te overlijden.
• Permanente levensverzekering: alle overige vormen van die een levensverzekering kan hebben met een zekere geldelijke waarde vanaf het moment van afsluiting tot aan het overlijden van de verzekeringsnemer. Er worden verder geen voorwaarden gesteld met betrekking tot het moment van overlijden en tevens kan een dergelijke verzekering zowel een vaste- als variabele premie hebben. Doordat deze verzekering wel een bepaald geldbedrag vertegenwoordigt, zal de verzekeringsnemer dus een zeker vermogen opbouwen. Over deze opgebouwde reserve zal echter pas belasting worden geheven als de verzekering is verzilverd en ook kun je belastingvrij geld lenen uit deze reserve. Als nadeel van een permanente levensverzekering wordt echter vaak genoemd dat de premie aanzienlijk hoger is dan die van een overlijdensrisicoverzekering en de waarde sterk kan fluctueren in de loop van de tijd. Permanente levensverzekeringen zijn onder te verdelen in een aantal soorten:
• Volledige levensverzekering: een basis levensverzekering met een vaste premie en een gespaard deel dat een zekere contante waarde vertegenwoordigt. De verzekeringsnemer heeft echter geen invloed op de wijze waarop of waarin het ingelegde geld wordt geïnvesteerd.
• Universele levensverzekering: heeft een variabele premie en stelt de verzekeringsnemer in staat om fondsen te verschuiven van het verzekeringsdeel naar het spaardeel van de verzekering. Het is zelfs mogelijk om spaargeld te gebruiken om de premie mee te voldoen.
• Variabele levensverzekering: is een verzekering waar een vaste premie voor betaalt moet worden en die de verzekeringsnemer de controle geeft over waar spaargelden geïnvesteerd gaan worden, bijvoorbeeld in aandelen of obligaties. De opbrengst van deze investeringen zullen niet alleen de geldelijke waarde van de verzekering beïnvloeden, maar deze eveneens de uiteindelijke uitkering bij overlijden kunnen verhogen of verlagen.
• Universele variabele levensverzekering: is een verzekering met een variabele premie die een combinatie vormt van de flexibiliteit, de hoogte van de definitieve uitkering bij overlijden en met de controle over de investeringen die met de inleg worden gedaan. De hoogte van de uiteindelijke uitkering bij overlijden zal afhangen van de opbrengst van de investeringen.

Het zal dus sterk afhangen van de persoonlijke wensen en behoeften van een verzekeringnemer hoe omvangrijk de levensverzekering zal worden en hoe lang de looptijd van een dergelijke verzekering zal zijn.

Hoe vergaren levensverzekeraars geld?

Op zich lijkt het wellicht niet logisch. Dat een verzekeraar geld kan verdienen met het verstrekken van levensverzekeringen. De betaalde premies liggen doorgaans immers beduidend lager dat het bedrag dat uiteindelijk bij overlijden uit zal worden gekeerd aan de nabestaanden. De verzekeringsmaatschappijen weten echter exact waar ze mee bezig zijn en hebben hun berekening prima voor elkaar. Verzekeraars weten ook dat relatief weinig mensen ook echt om een uitkering zullen vragen, zelfs als zij een permanente levensverzekering hebben afgesloten. Veel mensen besluiten namelijk om later in hun leven de verzekering op te zeggen en enkel de contante waarde zullen ontvangen waarop bovendien eerst nog een vergoeding voor de vroegtijdige beëindiging op in mindering is gebracht.

Verder zullen de verzekeraar het geld, dat een verzekeringnemer aan premie betaalt, niet in bewaring te geven bij een bank. Met dit geld worden echter wel investeringen gedaan in aandelen, obligaties en andere rentedragende fondsen. Op die manier zijn verzekeraars in staat om enorme kwartaal winsten binnen te slepen.

Hoe hoog moet een levensverzekering zijn?

Een levensverzekering kan als hulpmiddel dienen om de studiekosten van je kinderen te betalen wanneer je komt te overlijden en dient dan ook te worden beschouwd als een financieel plan dat uit wordt gestreken over de lange termijn. De hoogte van een levensverzekering zal dus afhankelijk zijn je persoonlijke financiële behoeften en je gezinssituatie, zoals:

• het aantal kinderen dat in het gezin aanwezig zijn,
• de hoogte van een eventuele hypotheek,
• de hoogte van eventuele andere financiële verplichtingen.

Het is dan ook de kunst om een goed evenwicht te vinden tussen over- en onder verzekerd zijn. Te veel, of juist te weinig, aan premie betalen kan immers je volledige financiën ruineren.

Een levensverzekering kan het best worden vergeleken met een vervangend inkomen en dus zul je allereerst moeten bepalen hoeveel inkomen je, samen met je gezin, nodig hebt. Hierbij mag je echter niet alleen uitgaan van alleen je salaris, maar ook rekening houden met bijvoorbeeld inkomstenbelasting en allerlei persoonlijke uitgaven, zoals kleding, voedsel, vakantie, abonnementen en dergelijke. Pas als je alle kosten die worden gemaakt optelt en vermindert met de persoonlijke financiële bijdrage van de verzekeringsnemer, dan weet je hoe hoog een levensverzekering zou moeten zijn.

Vervolgens is het belangrijk om te bepalen hoelang het inkomen van de verzekeringnemer vervangen moet worden. In de regel kun je stellen dat je alleen een vervangend inkomen nodig hebt als er nog kinderen thuiswonend zijn, of wanneer je gespaarde pensioengelden niet toereikend blijken te zijn. Hierbij mag je echter niet vergeten dat de kosten van een levensverzekering binnen je budget moeten passen. Je moet de premie immers wel kunnen betalen omdat anders je verzekering zal worden geannuleerd door de verzekeraar.

Tips bij het aangaan van een levensverzekering

• Sluit een levensverzekering af als je nog jong en gezond bent, maar wees hierin ook weer niet te voorbarig. Je kunt bijvoorbeeld wachten tot er iemand afhankelijk is van je inkomen. Wanneer je jong en gezond bent, zal de premie immers een stuk lager liggen voor een levensverzekering.
• Ga op zoek naar een levensverzekering met een vaste premie en een vaste looptijd.
• Weet wat je afsluit en ga dus zelf op zoek naar informatie over een levensverzekering die je af wilt sluiten, in plaats van blindelings af te gaan op een tussenpersoon. Deze persoon zal immers een bepaalde commissie ontvangen bij elke verkochte verzekering.
• Denk goed na voordat je een permanente levensverzekering aangaat. Tussenpersonen zijn er namelijk op gebrand om je, voor hen en de verzekeraar, winstgevende verzekering aan te smeren. Bovendien hebben een heleboel mensen een dergelijke levensverzekering niet echt nodig omdat er alleen een inkomen vervangen hoeft te worden tot aan hun pensioengerechtigde leeftijd, of totdat thuiswonende kinderen financieel onafhankelijk zijn.
• Om een zekere flexibiliteit en controle te houden over een permanente levensverzekering wordt vaak aangeraden om een universele variabele variant te kiezen. Vaak wordt eveneens aangehaald dat je geld van het spaardeel van de verzekering kunt lenen, maar daarbij wordt echter meestal niet bij vermeld dat er een zekere kans bestaat dat je in de toekomst meer schuld hebt. Vaak kun je beter een lening aangaan bij een andere kredietverstrekker.
• Wees je bewust van de gevolgen van het annuleren of vernieuwen van een bestaande levensverzekering. Soms worden er immers extreem hoge vergoedingen in rekening gebracht als je vroegtijdig de verzekering opzegt of wijzigt. Bovendien kan een nieuwe levensverzekering bepaalde activeringskosten met zich meebrengen.
• Laat je in geen geval verleiden, overhalen of zelfs dwingen om een levensverzekering af te sluiten. Er zijn nu eenmaal bepaalde tussenpersonen actief die er alles aan zullen doen om je een dure levensverzekering aan te smeren, om er zelf uiteraard beter van te worden, en vervolgens je met een kluitje in het riet te sturen. Voordat je een overeenkomst van een levensverzekering ondertekent, is het dan ook absoluut aan te bevelen om eerst de voorwaarden nauwkeurig door te nemen. Indien deze niet helemaal duidelijk zijn dan dien je eerst een goede uitleg te vragen voordat je eventueel je handtekening plaats onder het verzekeringscontract.
• Indien je een verzekering aan wordt geboden die te mooi is om waar te zijn, dan doe je er goed aan om deze niet af te sluiten. De kans dat je intuïtie klopt is namelijk erg groot en beter neem je geen onnodige risico’s met dit soort financiële verplichtingen.