De wereld van de superrijken toont een opmerkelijke interesse in kernfusie, een technologie die de wereldwijde energieproblemen zou moeten kunnen aanpakken. Onder meer Jeff Bezos en Bill Gates hebben geïnvesteerd in bedrijven die bij onderzoek naar kernfusie zijn betrokken. Dat gold ook voor wijlen Paul Allen, die kort voor zijn overlijden nog een bezoek bracht aan de site van de International Thermonuclear Experimental Reactor (Iter) in Cadarache in het zuiden van Frankrijk.

Iter moet volgens supporters van de technologie een zon op aarde worden. Wijlen Stephen Hawking noemde kernfusie de meest veelbelovende technologie die de mensheid heeft ontwikkeld.

Oneindig

Kernfusie moet ooit in staat zijn om een zuivere en haast oneindige bron van energie worden. De basis van de technologie ligt in de fusie van atomen. Bij nucleaire energie is er daarentegen sprake van een splitsing van atomen. De hoge kosten van de ontwikkeling van kernfusie – waarbij gewag wordt gemaakt van een investering van 23 miljard dollar – vormen tot nu toe echter een belangrijke barrière.

“Door recente ontwikkelingen op het gebied van exotische materialen, driedimensionale druk, machine learning en dataverwerking lijken echter belangrijke vorderingen mogelijk te worden,” aldus het persbureau Bloomberg.

Een aantal superrijken toont duidelijke belangstelling voor de technologie. Paul Allen, mede-oprichter van Microsoft, investeerde eerder al in Tri-Alpha Energy, twee decennia geleden een pionier in kernfusie en later omgevormd tot TAE Technologies. Jeff Bezos, topman van Amazon, belegde in General Fusion.

Nieuwe technologieën en grotere kapitalen hebben geleid tot de lancering van een grote reeks startups die zich op de ontwikkeling van kernfusie toespitsen. Op een congres van het International Atomic Energy Agency (IAEA) werd gewag gemaakt van achthonderd studies rond de technologie. Dat is 60 procent meer dan een decennium geleden.

“Wie bezorgd is om het leefmilieu, moet niet alleen naar de ultieme oplossing kijken, maar ook naar de tijdsdruk,” aldus Christofer Mowry, topman van General Fusion. “De overheid werkt niet met de hoogdringendheid die absoluut is vereist.”

Sterren

Fusie op zich is niet het probleem. Wel blijkt het niet eenvoudig een systeem te ontwikkelen dat meer energie opbrengt dan verbruikt. Kernfusie moet omstandigheden imiteren die alleen in de ruimte kunnen worden teruggevonden. Plasma moet worden verwarmd tot temperaturen die hoger liggen dan sterren kunnen produceren.

IP Group, investeerder in intellectueel eigendom, zegt echter dat recente ontwikkelingen ook een meerwaarde tonen. “Zelfs wanneer de start van de commerciële kernfusie langer duurt dan verwacht, blijken vele innovaties in de sector op zichzelf een aantal lucratieve toepassingen te hebben,” aldus woordvoerders.

“Men ziet dan ook al patenten om creaties te beschermen, van software die plasmaverbranding bij 150 miljoen graden Celsius beschermt tot een nieuw type magneet met toepassingen in de gezondheidszorg. Twintig jaar geleden zouden kleine startups in de wereld van de kernfusie onmogelijk succes hebben kunnen boeken.”

Een van de meest ambitieuze ondernemingen is Commonwealth Fusion Systems, een bedrijf dat vorig jaar werd opgericht door zes professoren van het Massachusetts Institute of Technology. Daar is men ervan overtuigd midden volgend decennium in staat te zijn een reactor te produceren die een netto opbrengst aan energie kan garanderen.

Eerder dit jaar kreeg de onderneming geld van een consortium van grote olieproducenten. Commonwealth Fusion Systems wodt ook gesteund door investeerder Breakthrough Energy Ventures, waarin miljardairs zoals Bill Gates, Jeff Bezos, Richard Branson, Ray Dalio en Michael Bloomberg participeren.

Zonnekracht

Voor Nawal Prinja, nucleair ingenieur bij het Schotse bedrijf John Wood Group, vormt Iter op dit moment de beste gok op een succesvolle ontwikkeling van kernfusie. “Vele startups komen met boeiende nieuwe ideeën om de industrie efficiënter te maken, maar het is bijzonder complex om daarvan een commercieel project te maken,” aldus Prinja.

“Alleen Iter beschikt over de middelen die nodig zijn om het type reactor te perfectioneren dat volledige steden van energie kan voorzien. Iter werkt al meer dan drie decennia aan de fundamenten van een machine die de leefbaarheid van het concept moet aantonen.”

Een rendabel project is volgens Iter pas rond het midden van deze eeuw mogelijk. Miljardair Elon Musk – topman achter projecten zoals Tesla, Spacex en Hyperloop – meent echter dat het probleem vanuit een verkeerde invalshoek wordt aangepakt.

“Investeringen kunnen beter worden toegespitst op de ontwikkeling van technologieën die een efficiëntere opvang van de zonnekracht nastreven dan in projecten die het hele proces proberen te imiteren,” zegt hij. “De zon is immers een gigantische thermonucleaire reactor in de lucht en is elke dag opnieuw op een bijzonder betrouwbare manier beschikbaar.”

“Wie zonnepanelen kan installeren om deze productie in batterijen op te slaan, kan vierentwintig uur per dag over energie beschikken.”