Het Mexicaanse Sinaloa-kartel, dat vroeger geleid werd door de bekende narco El Chapo, is erin geslaagd de controle over belangrijke waterbronnen in Mexico over te nemen. Het nieuwe vloeibare goud wordt vervolgens verkocht aan bedrijven, die worstelen met de grote droogte in het land.
In 2021 kende Mexico een van zijn ergste droogtes in de geschiedenis van het land. In de staat Chihuahua in het noorden van het land, zijn quasi alle gewassen “bijna volledig verloren gegaan”, als gevolg van klimaatverandering in de regio. Meer dan 22.000 boeren belandden hierdoor in armoede. Water werd een uiterst kostbare natuurlijke hulpbron, in een regio waar nagenoeg geen water meer te vinden was. Daar speelde het Sinaloa-kartel handig op in.
Het kartel besloot de watervoorziening in Mexico over te nemen om twee financiële redenen. De eerste reden was om de wiet- en papavervelden goed bewaterd te houden. Ten tweede om de makelaar te zijn die water levert aan boeren, hotels en andere lokale bedrijven die zonder water zitten.
Met vrachtwagens en een netwerk van plastic leidingen werd vervolgens het water weggevoerd en verkocht aan de hoogste bieders. “Water is voor ons een waardevol goed geworden. Hoe schaarser het wordt, hoe meer winst we maken. Daarom zijn we bereid om ervoor te vechten, zodat we altijd genoeg voorraad hebben en de markt controleren.” Dat zegt een commandant van het kartel aan Vice News.
Overvallen op vrachtwagens
Dat water een serieuze zaak is, blijkt uit de overval op een vrachtwagen vol met water afgelopen juli. Toen kaapten gewapende kartelleden in de noordelijke staat Nuevo Leon een vrachtwagen met ruim 10.000 liter water, zeggen lokale autoriteiten. Ook werden de lokale faciliteiten voor het vervoer van water – zoals de waterleidingen – door het kartel overgenomen.
Vorig jaar, toen de droogte aanhield, kocht het kartel watertrucks en honderden kilometers zwarte plastic pijpleidingen, die gebruikt werden om water uit rivieren en meren naar verborgen akkers te pompen.
“Sinds afgelopen zomer zagen we vrachtwagen na vrachtwagen met pijpleidingen op de snelwegen, maar we wisten niet waarvoor. We dachten dat ze voor de bouw van de nieuwe luchthaven waren”, vertelde Alberto Ramírez, een plaatselijke boer aan Vice News. Boeren zoals Ramírez zijn echter niet in staat om zelf een dergelijk watersysteem op te zetten, aangezien het kartel rond de lokale watermassa’s gewapende bewaking heeft geïnstalleerd.
Toenemend geweld
Mensenrechtenactivisten hebben recentelijk gewaarschuwd voor het toenemende geweld rond de diefstal van natuurlijke hulpbronnen zoals water, hout en ondergrondse mineralen in heel Mexico. Van 2019 tot 2022 zijn volgens officiële cijfers ten minste 58 milieuactivisten vermoord.
“De oorlogen tussen gewapende groepen gaan nu om water”, zegt Javier Ávila een lokale priester. “Dit zal niet snel ophouden. Ik denk echt dat het nog erger zal worden.”
Ook Europa droogt uit
Ook Europese boeren kregen te maken met een flinke droogte, waaronder in Frankrijk. Daar heeft het in juli slechts 9,7 millimeter geregend, aldus Meteo France. Dat was 84 procent minder dan het gemiddeld wat normaalgesproken valt, waardoor het de droogste maand sinds 1961 was.
Boeren in het hele land melden problemen bij het voederen van vee vanwege uitgedroogde graslanden, terwijl irrigatie verboden is in grote delen van het land als gevolg van zoetwatertekorten. Het land is een belangrijke exporteur van tarwe en staat in de top vijf van exporteurs van maïs wereldwijd. En ook de Spaanse agriculturele sector gaat gebukt onder hoge temperaturen en een watertekort. Het land produceert ongeveer de helft van alle olijfolie in de wereld, maar die wordt nu serieus bedreigd door de huidige droogte.