Ronduit schokkend: dat is het eindverslag van de voorlopige bewindvoerder van de VZW Let’s Go Urban. Annemie Moens, die de afgelopen weken het beheer overnam en de boekhouding doorlichtte, laat geen spaander heel van het gedrag van Sihame El Kaouakibi. ‘Ge­organiseerd bedrog’ en ‘hallucinante onwaarheden’, zijn termen die vallen, waarbij sprake is van bijna 1 miljoen euro die werd weggesluisd naar privé-projecten van het Open Vld-parlementslid. Dergelijke oplichting, op dergelijke schaal, indien ze straks definitief bewezen is, dreigt grote schade te veroorzaken.

In het nieuws: Vanmorgen zou in de rechtbank van Tongeren de zaak van El Kaouakibi aanvatten.

De details: Een corona-besmetting in het team van advocaten van het parlementslid verhindert dat voorlopig.

• In de aanloop naar die zitting van de rechtbank, waar El Kaouakibi net wilde verkrijgen dat de voorlopige bewindvoerder van haar VZW zou worden afgezet, werd het eindrapport van Moens overgemaakt. De details lekken nu, zowat elke redactie in Vlaanderen kon ondertussen de conclusies inkijken.
• Ter herinnering: Moens werd als voorlopige bewindvoerder aangesteld op vraag van drie bestuursleden van de VZW Let’s Go Urban, die opstapten uit protest tegen de gang van zaken. Na herhaaldelijke vragen om meer transparantie, kwam er een interne financiële audit van het kantoor i-Force uit Erpe-Mere.
• De conclusies daarvan logen er niet om: er was voor 342.000 euro aan transacties gedaan vanuit de VZW, ‘opdrachten’ voor de commerciële vennootschappen van El Kaouakibi, maar ook de aankoop van meubels, planten en een keuken, voor JJ House, een commerciële uitbating van de oprichtster.
• Na het lezen van het rapport van i-Force konden de drie niet anders dan hun ontslag aanbieden en naar de rechtbank stappen om een voorlopige bewindvoerder aan te stellen. De handelsrechter volgde hen in hun eis: iets wat allerminst een lichte stap is voor de rechtbank.

Het eindresultaat: Een ronduit vernietigend rapport.

• De voorlopige bewindvoerder laat geen twijfel bestaan over de intenties van El Kaouakibi met haar VZW: ‘Het financieel gewin stond voorop’, zo schrijft ze. ‘Het is niet meer met de belangen van de jongeren van het Kiel voor ogen dat Sihame El Kaouakibi de laatste jaren haar activiteiten heeft ontplooid.’
• Moens heeft het zonder pardon over ‘georganiseerd bedrog’, waarbij El Kaouakibi alle mogelijke instanties afdweilde voor subsidies, zowel de overheid als privésponsors, om dan vervolgens grote sommen daarvan naar eigen vennootschappen door te sluizen. Daarbij misbruikte ze volgens de voorlopige bewindvoerder ‘haar goede trouw’ bij die overheden en sponsors.
• De details van het onderzoek lopen helemaal gelijk met wat i-Force ook al aantoonde: een systeem waar door de bouw van het Urban House op het Kiel, een nieuwe stamplaats voor de VZW, voor 3,4 miljoen euro aan subsidies binnenkwamen, met daarnaast nog een werkingssubsidie van 420.000 euro. Vervolgens werden allerlei facturen gemaakt, waar weinig of geen prestaties tegenover stonden, vanuit de cluster vennootschappen van El Kaouakibi.
• De totale bedragen die vallen zijn hallucinant: het gaat volgens de conclusies van de bewindvoerder, die moest werken met een boekhouding die overal gaten vertoont en nadat duizenden documenten weggehaald werden van de harde schijven van de VZW, om een totaalsom van 450.365 euro.
• Daarnaast pompten privé-investeerders, waaronder Thomas Leysen en Luc Bertrand, voor een half miljoen euro in WannaWork, een vennootschap van El Kaouakibi die kansarme jongeren aan jobs zou helpen. Op vijf jaar vond dat bedrijf welgeteld 20 banen voor ‘klanten’, terwijl meteen wel 475.000 euro werd geleend vanuit die vennootschap richting haar JJ House. Dat geld kwam nooit meer terug: het JJ House is, toen de zaak aan het licht kwam, plots failliet gegaan. In totaal is dus een klein miljoen versluisd.
• Nog erger is dat ronduit geknoeid is met facturen, waarbij de overheden die subsidies gaven, vervalste versies kregen: de leveringsadressen op de facturen werden verwijderd om te verhullen dat goederen niet geleverd werden bij de VZW, maar bij de vennootschappen van El Kaouakibi.
• Het gaat hier om een doorlichting van de afgelopen twee jaar, voor het dossier in Antwerpen. Ook in Brussel waren er projecten met subsidies. Vermoedelijk komt er dus nog meer naar boven.
• De details van het gebruik van die middelen van de vzw’s zijn stuitend: zo zou een kleerkast in de privéwoonst besteld zijn. En over een keuken was al erg veel te doen: die was volgens de initiële rapporten bedoeld voor het JJ House, wat El Kaouakibi in alle toonaarden ontkende. Maar nu bevestigt de aannemer van de keuken dat ook hij misleid is, en dat die wel degelijk in het JJ House zou geïnstalleerd worden. Er werd zelf een tweede keuken besteld, deze keer dan voor de VZW zelf.
• Ter verdediging stelde El Kaouakibi dat ze haar VZW ‘een plezier zou hebben gedaan’ door materiaal van Let’s Go Urban ‘gratis en kosteloos’ te hebben opgeslagen in de lokalen van haar vennootschappen, zo beweerden de advocaten. Daarbij doken plots ook door El Kaouakibi getekende en tegengetekende bruikleenovereenkomsten, die moesten bewijzen dat het om ‘stockage’ ging, op.
• Maar Moens gaat daar nu frontaal tegen in: ze noemt die overeenkomsten zonder pardon ‘fake’, ze zouden geantidateerd zijn, een zoveelste geval van fraude dus.

The big picture: Het proces wordt al volop in de media gevoerd, onherroepelijk.

• Meest verrassend van al is eigenlijk hoezeer de versies van de feiten uiteenlopen, tussen de eerste batterij onafhankelijke experts, onder meer die van i-Force, en nu de bewindvoerder enerzijds en El Kaouakibi en haar advocaten anderzijds.
• Met de persconferentie die El Kaouakibi zelf eind februari organiseerde, zette ze de deur wagenwijd open om haar onschuld uit te schreeuwen en haar proces in de media te voeren. Daar werd brandhout gemaakt, urenlang, van de experten van i-Force, die allerlei bedragen zouden opgeblazen hebben en overdreven zouden hebben in hun eindconclusies, aldus Johan Vande Lanotte, in dit dossier raadsman van El Kaouakibi.
• Wie de bal kaatst, kan hem terug verwachten. Met het rapport van de voorlopige bewindvoerder haalt i-Force haar gram. En duiken er grote vragen op over het optreden van Johan Vande Lanotte, oud minister van Vooruit, maar in deze ook vooral de prominente advocaat van El Kaouakibi. Vande Lanotte voerde het hoge woord en pleitte, ‘op basis van een onafhankelijk onderzoek van financiële experts’ het parlementslid helemaal vrij.
• Maar uitgerekend nu klinkt het dat het ‘een schande is’ dat het proces in de media gevoerd wordt, als commentaar door El Kaouakibi, een verdedigingslijn die ook Open Vld-voorzitter Egbert Lachaert gisteren op Terzake aanhaalde. ‘Het stoort me wel dat dit proces in de media wordt gevoerd. Dit moet door een rechter beoordeeld worden en daarna zullen wij de nodige consequenties trekken.’
• Dat lijkt een moeilijk houdbare strategie voor Open Vld: na maanden van een eerder zachte benadering, lijkt de papieren pers, op basis van alle pijnlijke en aberrante details zich nu toch vastgebeten te hebben in het dossier.

Conclusie: De lijst verliezers kan stevig aandikken.

• Heel het dossier laat grote vragen. Voor bijna één miljoen euro aan middelen onttrekken die bedoeld waren voor kansarme jongeren, indien straks door het gerecht bewezen, is ronduit crimineel gedrag. Dergelijke dossiers zijn voor een parlementslid toch echt ongezien.
• Daarbij dreigt voor de achterban van El Kaouakibi een enorme kater: velen zagen in haar een boegbeeld, een te volgen voorbeeld. De val van dat voetstuk is hard. Temeer omdat ze zelf in alle toonaarden blijft ontkennen en er weinig sprake is van introspectie.
• Evengoed lijkt de reputatie van advocaat Vande Lanotte, die z’n nek ver uitstak in dit dossier, toch ook een knauw te krijgen. Hoe goed was het huiswerk dan dat het ‘onafhankelijke team’ verrichtte?
• En vooral de overheden die allemaal gul met subsidie strooiden, moeten dringend in eigen boezem kijken. De stad Antwerpen, maar evengoed de Vlaamse regering: hoe hebben zij jarenlang de kraan laten openstaan, zonder op een deftige manier controles te organiseren? De Antwerpse burgemeester Bart De Wever (N-VA) spreekt ondertussen wel harde taal, en zal ‘niet nalaten op te treden’, maar zijn eigen bevoegde schepenen mogen zichzelf toch bevragen over hoe het in dit dossier zo ver is kunnen komen.
• Het zet bovendien alle werk van zowel professionals als vrijwilligers in de jeugdsector in een bijzonder kwalijk daglicht: de boosheid bij andere VZW’s die soortgelijke projecten met jongeren opzetten is terecht enorm groot.
• Tenslotte is er Open Vld, een partij die El Kaouakibi op het schild hees, maar wel van bij de start meteen ook grote, ongebruikelijke sommen overmaakte om haar transfer te bezegelen. Ook daar werd men al veel vroeger geconfronteerd met waarschuwingen en geruchten, en deed de partijleiding wel alsof de neus bloedde. De vraag is maar of ‘wachten tot de rechter beslist’ in deze context zo verstandig is: dat kan jaren duren in dit land. En ondertussen lekken wel de details over keukens en slaapkamers, op maat gemaakt en besteld, op kosten van de belastingbetaler.

In het nieuws: Scholen zijn niet de motor van besmetting.

• Iemand aan het Martelarenplein, de zetel van de Vlaamse regering, moet zich vanmorgen toch stevig in de koffie verslikken. Want deze ochtend kwam Sciensano met een nieuwe studie, die stelt dat het virus Covid-19 niet meer circuleert in de scholen dan op andere plaatsen in de samenleving. Het percentage van leerlingen en leerkrachten dat antilichamen heeft, is overigens gelijk aan dat van heel de bevolking.
• Op die manier lijkt aangetoond wat Ben Weyts (N-VA), minister van Onderwijs, al een heel tijdje loopt te herhalen: dat de scholen niet de bron zijn. Weyts wilde koste wat kost de scholen openhouden, tegen het Overlegcomité en de federale minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) in. Maar vorige week woensdag moest hij inbinden, of beter zijn minister-president Jan Jambon (N-VA) die in het Overlegcomité zetelt.
• Dat leidde ertoe dat Weyts fel uithaalde: ‘Ikea openhouden is blijkbaar belangrijker dan de scholen’, wat ook Jambon wat collateral damage opleverde.
• De studie zelf toont nu wel aan dat scholen dus geen speciale besmettingsbron zijn. Ze werd in drie fasen uitgevoerd, in januari, in maart en straks nog een in juni. Maar tot nu toe blijkt al dat 12,4 procent van de leerlingen besmet is geweest en anti-lichamen heeft en 14,8 procent van de leerkrachten. Dat is niet meer dan die van heel de bevolking.

Opvallend in de Wetstraat (1): Een gasramp vermeden in het hart van de democratie (volgens de Kamer zelf).

• In ‘Newsflash’, het interne infobladje van Kamer en Senaat, maakt men deze week gewag van een heldendaad. Het is de griffier van de Kamer zelf, die de feiten beschrijft: ‘Recentelijk werd dankzij de oplettendheid en de vasthoudendheid van een attente collega een belangrijk gaslek ontdekt in een gang die uitgeeft op de kelder van het Paleis der Natie.’
• ‘Deze collega had ook voorbij kunnen lopen en vinden dat het niet zijn verantwoordelijkheid was, maar dat deed hij niet. Door actie te ondernemen, vermeed hij waarschijnlijk een explosie. We danken hem voor zijn gedrag dat tot voorbeeld strekt! De griffier’, zo staat er te lezen. Tientallen Parlementsleden gered dus, de democratie kan weer opgelucht ademhalen.

Opvallend in de Wetstraat (2): Annelies Verlinden (CD&V) en Vincent Van Quickenborne (Open Vld) ook onder close protection, na dreiging uit het drugsmilieu.

• Niet alleen de Antwerpse burgemeester Bart De Wever (N-VA) krijgt deze dagen extra bescherming van de federale politie. Ook de minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden en minister van Justitie Vincent Van Quickenborne krijgen uitgebreide actieve bescherming. Dat bevestigen bronnen binnen de regering.
• Die close protection is nodig omdat er bedreigingen gekomen zijn uit het ­criminele drugsmilieu, naar aanleiding van Operatie Limit, een grootschalige politieactie die leidde tot een pak arrestaties en een vangst van miljoenen euro’s aan drugs. Daarbij kraakte men het communicatiesysteem Sky ECC, wat een berg aan informatie opleverde.
• Meteen kwam er reactie uit het drugsmilieu zelf: de betrokken politici zouden een target vormen. Dat werd zo beoordeeld door het OCAD, de overheidsinstelling die dreigingen analyseert.

Opvallend in de Wetstraat (3): Een anonieme account vanuit de Kamer toont de dode muizen in het Parlement.

• ‘De staat van het land, l’état du pays: beelden uit het hart van de democratie’, zo belooft de account op Instagram die zich ‘De Kamer_La Chambre’ noemt. Het resultaat is een beetje om te lachen en huilen tegelijk: Absurdistan in de Wetstraat.
• Van taalfouten in de menu’s van het restaurant van de Kamer (dat ook een tijdje openbleef terwijl de horeca moest sluiten) over allerlei kapotte muren, micro’s en aftandse telefoontoestellen, tot en met dode muizen en bloedvlekken op de tapijten van de Kamer: alles is er open en bloot te zien.