Vreemde taferelen in de Kamer donderdag. Het is duidelijk dat de vijf partijen die samen een regering willen vormen, ook in het parlement eendrachtig naar voren willen komen. En dat zorgt voor een merkbare verschuiving van meerderheid naar oppositie, van Vivaldi naar Arizona.

Key takeaways

• Open Vld nestelt zich in de rol van oppositie terwijl cd&v en Vooruit andere standpunten innemen dan voorheen.
• De liberalen ergeren zich aan de bocht van Vooruit: de socialisten willen niet versneld stemmen over euthanasie.
• Ook abortus belooft nog een moeilijk punt te worden volgende week.

In het nieuws: Cd&v valt Open Vld aan, Open Vld schiet op MR.

• De krachtsverhoudingen in de Kamer liggen opeens helemaal anders. Nu formateur Bart De Wever (N-VA) een regering probeert te vormen zonder Open Vld, hebben de Nederlandstalige liberalen zich al helemaal klaargemaakt voor de oppositie.
• Ex-minister Vincent Van Quickenborne (Open Vld) nam de begrotingsplannen van formateur De Wever flink op de hak, hoorde De Standaard: “De begroting rekent op 19 miljard euro terugverdieneffecten. Dat is, om het in Arizona-termen uit te drukken, shooting from the hip. Vindt u dat geloofwaardig?”.
• De aanval zorgde ervoor dat ontslagnemend minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) de plannen van Arizona moest verdedigen, terwijl hij zelf nog in de Vivaldi-regering zit. “Ik heb hervormingen altijd toegejuicht, en de regering in lopende zaken heeft op dat vlak jammer genoeg te weinig gedaan”, vindt hij ineens. “Ik ben tevreden dat er nu partijen rond de tafel zitten die wel die drijfveer hebben”.
• Ook tussen de MR en Open Vld knetterde het even, zij het symbolisch. Toen de Kamer de voordracht van Hadja Lahbib (MR) als Eurocommissaris besprak, wilde Open Vld weten waarom die keuze zo laat was gevallen, “tussen de soep en de patatten”. MR-vicepremier David Clarinval repliceerde daarop gevat: “U zou uw vragen daarover beter richten aan premier Alexander De Croo (Open Vld)”.
  • De voordracht van Lahbib werd besproken binnen de onderhandelende Arizona-partijen, maar het was de huidige regering in lopende zaken, Vivaldi dus, die de voordracht goed moet keuren namens België. Dat gebeurde ook, waardoor het spel tussen Open Vld en MR geen echte grote ruzie betekent.

Arizona stemt niet mee in ethische dossiers

Gevolgd: Euthanasie is door de verschillen tussen Vivaldi en Arizona wél een opmerkelijk dossier.

• De Arizona-partijen spraken af om niet mee te stemmen in wisselmeerderheden over zaken die een impact hebben op het budget. Er zijn immers nog geen afspraken rond de budgettaire hervormingen. Het was nog onduidelijk of de regel ook geldig was rond ethische thema’s zoals abortus en euthanasie. Maar wat bleek: Arizona kwam eensgezind voor de dag.
• Open Vld is vragende partij om de euthanasieregels voor mensen met dementie te versoepelen. Vooruit is het daarmee eens, zo bleek in de kiescampagne. Open Vld legde aan de Kamer voor om het partijvoorstel met urgentie te behandelen. Maar ook Vooruit bleek de knop omgedraaid te hebben van Vivaldi naar Arizona en stemde tegen de vraag van de liberalen.
  • Zowel cd&v als N-VA zijn tegen de versoepeling van een aantal ethische thema’s. Les Engagés en MR zijn eveneens minder progressief dan Vooruit. Omdat de onderhandelende partijen nog geen gezamenlijk standpunt bereikten over onder meer euthanasie en abortus, besloot men de rangen gesloten te houden. Vooruit steunde Open Vld dus niet.
  • Kamerlid Irina De Knop (Open Vld) ergert zich daaraan. “Na de vele straffe verklaringen die ze (Vooruit, red.) voor de verkiezingen hebben gegeven, drukken zij vandaag de pauzeknop in”, merkt ze op tegenover VRT NWS. “Dat is de hypocrisie voorbij”, aldus De Knop. Ze benadrukt dat de liberalen het dossier “niet op de lange baan willen schuiven, maar Vooruit daar anders over denkt”. “Dat is bijzonder pijnlijk, in eerste plaats voor mensen waarover het gaat. Zij hebben de luxe niet om te wachten.”

Wat wordt de partijlijn van Vooruit?

Om te volgen: Gebeurt er volgende week dinsdag hetzelfde rond abortus?

• Een aantal voorstellen rond het versoepelen van abortus worden wel met hoogdringendheid behandeld. Daar was voor het zomerreces al een meerderheid voor gevonden. De Kamercommissie Justitie agendeerde de stemming in de Kamer voor volgende week dinsdag.
• Ontslagnemend minister Petra De Sutter (Groen) is ervan overtuigd dat een nieuw voorstel dat Groen en Ecolo indienden, goedgekeurd zal worden. “Enkel N-VA, cd&v en Vlaams Belang zijn tegen, dus als je telt, is er een meerderheid”, zei ze. Daarbij deed De Sutter de oproep aan Vooruit, MR en Les Engagés om met de oppositie-in-wording mee te stemmen.
• Het stemgedrag van Vooruit doet vermoeden dat de socialisten ook deze keer tegen de voorstellen zullen stemmen, om de rust binnen Arizona te bewaren. Dat was met Vivaldi anders. Kopstuk Freya Van den Bossche (Vooruit) had opgeroepen om een vrije stemming te houden. Twijfelende leden van MR en Les Engagés zouden op die manier kunnen meestemmen. Nu lijkt daar geen sprake meer van te zijn, en ook de Vooruit-leden zullen zich wellicht schikken naar de partijlijn. En die luidt: schiet Arizona en de beoogde partners niet in de voeten.
• Overigens dreigt abortus weer op de lange baan geschoven te worden. Cd&v maakte duidelijk dat de partij nieuwe hoorzittingen wil houden. Als N-VA het daarmee eens is, dan zijn er voldoende stemmen om eerst bijkomend advies in te winnen.
  • “Het is vooral belangrijk dat we hoorzittingen houden om het debat breed te voeren”, haalde Nawal Farih (cd&v) aan in Villa Politica. “Er zijn nieuwe parlementsleden. Mensen willen in eer en geweten zulke stemmingen laten plaatsvinden. Laten we het debat grondig voeren en op die manier tot een besluitvorming komen”, stelt ze voor.
  • Dat cd&v al eerder advies aanvroeg, waarbij een expertencommissie tot de conclusie kwam dat de termijn voor abortus opgetrokken kon worden van 12 naar 18 weken, doet voor Farih niets af aan de noodzaak voor nieuwe hoorzittingen. De conclusie van de commissie is volgens haar “een startpunt”.