Breekt er een oorlog uit tussen Iran en de Verenigde Staten na de Amerikaanse raketaanval op generaal-majoor Qassem Soleiman en de Iraanse raketaanval op Amerikaanse legerbases in Irak?
Iran had na de aanslag op Soleimani gezworen op de VS wraak te nemen. Hierna liet Trump zijn tanden zien. Hij waarschuwde het Midden-Oosterse land dat hij 52 sites in Iran had geïdentificeerd die het Amerikaanse leger ‘zeer snel en zeer hard’ zou kunnen aanvallen, als dat nodig zou zijn. Dat cijfer is geen toeval: in de gijzelcrisis van 1979, na de Iraanse revolutie, werden 52 diplomaten en burgers in de Amerikaanse ambassade gevangen gehouden.
Iran reageerde dan weer met de aankondiging dat het zijn toezeggingen binnen de Iraanse nucleaire deal volledig zou terugdraaien. Daarop opnieuw spierballengerol van Trump die op dinsdag 52 bewapende F-35’s – hypermoderne jachtvliegtuigen – liet taxiën op de startbaan van een luchtmachtbasis in Utah.
In een laatste escalatie van het conflict heeft Iran raketten afgevuurd op de Amerikaanse luchtmachtbases in Aïn al-Assad en Erbil, Irak. Er vielen geen slachtoffers.
‘All is well’
Het conflict lijkt als een spelletje domino uit de hand te lopen. Is er een nieuwe regionale oorlog in de maak? David Criekemans, professor Internationale Politiek aan de Universiteit van Antwerpen: ‘Iran wil geen klassieke oorlog met de VS omdat het die sowieso zou verliezen. Daarom zal het in eerste instantie kiezen voor cyber warfare, terroristische aanslagen en proxy-oorlogen.’
Of het conflict nu escaleert, heeft vooral te maken met hoe Trump reageert. ‘Er is kans op een overreactie van de VS, en op foutieve percepties over wat de intenties zijn van de andere partij. Dit vormt een gevaar voor een uit de hand gelopen conflict.’
De reactie van Trump op de raketaanval van Iran was tot nu redelijk mak. De president liet op Twitter optekenen dat ‘alles oké is’.
‘Er zijn indicaties dat Iran de VS onrechtstreeks verwittigde over de imminente aanval op twee Amerikaanse bases in Irak’, zegt Criekemans. ‘Dat verklaart wellicht waarom Trump focust op mogelijk verlies van Amerikaanse mensenlevens op die basissen en voorlopig tweet “All is well.” Daarmee lijkt een escalatie voorlopig afgewend te zijn, al kan Iran nog steeds de macht van het getal via de sjiieten in Irak gebruiken om de Amerikaanse aanwezigheid in vraag te stellen, of later terroristische aanslagen te plegen waarbij de link met Iran minder makkelijk rechtstreeks gelegd kan worden.’
‘Er zijn indicaties dat Iran de VS onrechtstreeks verwittigde over de imminente aanval op twee Amerikaanse bases in Irak’
David Criekemans, professor Internationale Politiek aan de Universiteit van Antwerpen
Ondertussen is er al even een cyberoorlog gaande tussen beide landen, vertelt Criekemans. Die werd in 2010 in gang gezet toen Stuxnet (een schadelijk computerprogramma) het kernprogramma van Iran lam legde. ‘De VS hadden toen samen met Israël een virus geschreven dat de centrifuges van de uraniumverrijking sneller deed draaiden en zo kapot maakten.
Als gevolg van die aanval heeft Iran enkele maanden later haar eigen “cyber defense commando” opgericht.’ Zowel tegen de financiële sector als bij energiebedrijven heeft dat cyberleger sindsdien verschillende aanvallen uitgevoerd.
Lees ook: