Beleggen in duurzame investeringen moet goed doordacht zijn. Maar hoe vind je je weg in deze speciale wereld? Hoe kunt u producten vermijden die beweren duurzaam te zijn, maar dat in werkelijkheid niet zijn? Zijn deze fondsen even rendabel als traditionele fondsen? Om deze vragen te beantwoorden, hebben drie deskundigen op dit gebied ermee ingestemd om deel te nemen aan de Fund Media Day die gaat over duurzame beleggingen. Julien Bras, obligatiebeheerder bij Allianz Global Investors, Nicolas Crochet, medeoprichter van Funds for Good en Laurent Misonne, Managing Director bij J. Safra Sarasin lichten deze investeringen toe.
ESG of impact?
Alvorens dit type belegging te bespreken, is het belangrijk de terminologie te begrijpen. Wat is het verschil tussen impactbeleggen en ESG (environment, social and governance) beleggen? “We spreken over impact wanneer het de bedoeling is om via financiële activa echte verandering teweeg te brengen. Dit staat bekend als intentionaliteit om het gevolg en de verandering te bepalen die deze belegging teweeg zal brengen. Het moet ook een meerwaarde kunnen zijn voor een bestaande situatie. Dit is het additionaliteitsbeginsel. Vervolgens bekijken we hoe dit concreet wordt vertaald, d.w.z. de materialiteit. Ten slotte moet dit effect op tastbare wijze kunnen worden gemeten“, legt Nicolas Crochet uit. Er kan worden vastgesteld dat impactinvesteringen vooral gericht zijn op niet-beursgenoteerde ondernemingen. Dat doet meer denken aan private equity of private debt. “Maar we kunnen het ook over impact hebben als we bijvoorbeeld investeren in een beursgenoteerd Noors bedrijf dat projecten als een windmolenpark ontwikkelt. Deze activiteit zal een reële impact hebben op verschillende milieuaspecten“, aldus Laurent Misonne.
ESG-aspecten hebben meer betrekking op het ethische aspect van de activiteiten van een onderneming. Wij zullen ons dan concentreren op deze drie gebieden, namelijk milieu, maatschappij en governance, met een Best In Class-aanpak die erin bestaat de beste leerlingen van de klas te nemen, de best in class. “ Als we het over ESG-beleggingen hebben, hebben we het in zekere zin over een overkoepelend begrip dat uitsluitingsstrategieën, best-in-class selectiestrategieën, op engagement gerichte strategieën en proxy voting omvat. Wanneer men strategieën voor impact investing voorstelt, moet men daarentegen ook het milieu- of sociale effect kunnen meten. Ook moet kunnen worden aangetoond dat de gedane beleggingen een meerwaarde zijn op traditionele beleggingen“, aldus Julien Bras.
Marketingverhaaltjes of echte duurzaamheid?
Hoe weet u of het fonds waarin u belegt goed scoort qua duurzaamheid? Dit wordt vaak greenwashing genoemd. Het gaat erom dat sommige fondsbeheerders doen alsof het fonds duurzaam is terwijl dat niet zo is. “ Greenwashing is typisch het overdrijven van de “groene” kenmerken van een product of dienst zonder te garanderen dat de belofte wordt nagekomen.Dit geldt voor alle domeinen en sectoren en dus ook voor de financiële sector. Greenwashing voor de financiële sector is bijvoorbeeld het aanprijzen van een fonds als duurzaam beleggen, terwijl het beleggingsproces er in werkelijkheid niet voor zorgt dat de meest milieu- of sociaal schadelijke bedrijven uit het beleggingsuniversum worden geweerd “, zegt Julien Bras.
Sommige vermogensbeheerders hebben besloten mee te liften op de golf van duurzame fondsen door hun bestaande aanbod om te vormen en ESG-criteria toe te voegen. “In het vermogensbeheer zijn er traditionele fondsen die al enige tijd bestaan en die hun beheerstrategie enigszins hebben aangepast om te beweren dat ze milieuvriendelijk zijn. Maar dat zijn ze niet echt. Soms is het gewoon een vernislaag die op een achtergrond is aangebracht. Nederland en de Scandinavische landen hebben het voortouw genomen wat betreft de duurzame kwaliteit van de op deze markten beschikbare fondsen. Ook België en Luxemburg zitten in de lift. Maar we moeten voorzichtig zijn. De Europese SFDR-wetgeving volstaatimmers niet altijd, aangezien het bijvoorbeeld de beheermaatschappijen zijn die zelf verklaren dat een fonds aan de criteria van artikel 9 voldoet “, merkt Laurent Misonne op.
We moeten toegeven dat er in dit beleggingsuniversum geen kwantitatieve criteria bestaan zoals die welke worden gebruikt om de financiële prestaties van fondsen te meten. ”ESG is een zeer subjectief onderwerp. Er wordt getracht op dit gebied benchmarks vast te stellen. In dit verband kunnen labels meer duidelijkheid verschaffen. Er kan echter worden vastgesteld dat de vereisten van het Belgische en het Franse label uiteenlopen. Er zijn dus aanzienlijke verschillen tussen de landen,” voegt Nicolas Crochet eraan toe. De participanten erkennen dat er nog steeds een leemte is: er is nog steeds geen uniform duurzaamheidskeurmerk op Europees niveau. Een dergelijk label zou een hoogwaardige garantie zijn om de duurzame kwaliteit van de op de markt beschikbare fondsen te valideren.
Hoe vinden we de weg?
Alvorens een verantwoorde belegging te kopen, moet de belegger zijn of haar eigen duurzaamheidseisen in overweging nemen. Hij kan dan beslissen of zij niet in bepaalde sectoren of ondernemingen wil investeren, of dat zij bijvoorbeeld meer waarde hecht aan het milieu dan aan sociale en governanceaspecten. Dit zijn allemaal punten die duidelijk voor ogen moeten worden gehouden alvorens te beleggen. “We zijn inderdaad niet allemaal individueel gevoelig voor dezelfde kwesties. Daarom is het noodzakelijk dat men bij het verkennen van de mogelijkheden van duurzame beleggingen zelf weet wat men zoekt. Afhankelijk van de eigen gevoeligheden, milieu of sociaal bijvoorbeeld, kan men zich dan aan de hand van de verschillende bestaande labels oriënteren op een beleggingsoplossing die het best bij zijn behoeften past”, adviseert Julien Bras.
Vervolgens kan de belegger analyseren of het gekozen fonds aan zijn verwachtingen voldoet. Daartoe moeten zij zich informeren over de inhoud en de beheerstrategie van het fonds. “Twee keer per jaar moeten beheerders alle posities in hun fondsen bekendmaken. U moet ook de website van de beheermaatschappijen bezoeken. Het beleid inzake verantwoord beleggen vindt u hier. Het is belangrijk dat de beheerders zich niet alleen baseren op gegevens van bepaalde ratingbureaus, maar dat ze ook een eigen interne duurzaamheidsanalyse hebben ontwikkeld “, waarschuwt Laurent Misonne.
Ook beheermaatschappijen moeten het spel meespelen en transparant en eerlijk zijn in hoe ze duurzaamheid benaderen. “De strijd tegen greenwashing in de financiële sector zal vooral de overwinning zijn van degenen binnen de sector die er vast van overtuigd zijn dat er geen verandering mogelijk is zonder een massale herverdeling van kapitaal naar deugdelijker sectoren die oplossingen aandragen, die robuuste investeringsprocessen invoeren waarmee per geval bedrijven kunnen worden vermeden waarvoor de kwestie van de klimaatverandering slechts een kwestie van communicatie is, en die via hun investeringen echte verhalen van transformatie bevorderen”, aldus Julien Bras.
Duurzame fondsen sluiten controversiële sectoren zoals wapens of tabak uit. In sommige gevallen accepteren zij echter bepaalde bedrijven die als controversieel kunnen worden beschouwd. Dit geldt bijvoorbeeld voor bedrijven in de sector fossiele brandstoffen. “Door te beleggen in bepaalde ondernemingen die als controversieel worden beschouwd, kan men echter tussenbeide komen in aandeelhoudersvergaderingen om bepaalde punten in het beleid van de onderneming te verbeteren. De verschillende beheersmaatschappijen kunnen ook de krachten bundelen om meer gewicht te krijgen. Er kan ook een dialoog met het bedrijf worden aangegaan om te bepalen hoe we tot meer duurzaamheid kunnen komen,” merkt Laurent Misonne op.
Het is belangrijk dat de belegger ook het juridische document raadpleegt dat bij het op de markt brengen van een fonds hoort: de KIID. Hierin zal hij kunnen zien of het fonds onder artikel 6, 8 of 9 valt.” De SFDR-verordening biedt inderdaad duidelijkheid voor de eindbelegger. Artikel 6-fondsen zijn traditionele fondsen zonder duurzame benchmark. De artikel 8-fondsen leggen de uitvoering van bepaalde duurzaamheidscriteria vast. Artikel 9-fondsen verbinden zich ertoe 100% van hun activa te beleggen in effecten die als duurzaam worden beschouwd”, legt Nicolas Crochet uit. Daarnaast is er de Europese taxonomie die, met een milieuaspect, bepaalt welke activa als duurzaam worden beschouwd.
De belegger kan ook de labels in elk land raadplegen. Ze worden ook beschouwd als een garantie voor kwaliteit. “In dit verband is een bezoek aan de labelwebsite Towards Sustainability zeker de moeite waard. Met al deze elementen in de hand kan de belegger zich dan een mening vormen over de duurzame kwaliteit van het fonds en kan hij zien of deze belegging aan zijn verwachtingen beantwoordt”, benadrukt Nicolas Crochet.
Een minder risicovolle belegging? Hoe zit het met de opbrengst?
Wat zijn de risico’s voor beleggers als ze duurzaamheid naast zich neerleggen? Beperkt beleggen in een duurzaam fonds de risico’s? “Beleggen in een bedrijf dat zich bekommert om zijn milieurisico’s helpt de dreiging van milieurampen zoals rampen of ongelukken te beperken. Duurzaam beleggen biedt dus bescherming tegen bepaalde risico’s “, aldus Laurent Misonne. Ook met reputatierisico’s moet rekening worden gehouden. “Net zoals banken zich zorgen maken over extra-financiële risico’s bij het verstrekken van leningen, zouden beleggers zich ook zorgen moeten maken over dergelijke gevaren. Zo kan een wankel sociaal beleid leiden tot stakingen, rechtszaken en boetes. Dit alles zal zowel de reputatie als de rentabiliteit van het bedrijf beïnvloeden,” zegt Nicolas Crochet.
Geen rekening houden met duurzaamheid bij beleggingen kan dus het risico dat men neemt vergroten. “Het is het risico te nemen blootgesteld te worden aan controverses die niet te rechtvaardigen zijn. Als u bijvoorbeeld bij uw investeringsbeslissingen geen rekening houdt met het vraagstuk van de klimaatverandering, brengt u zichzelf in gevaar ten opzichte van het maatschappelijk middenveld, dat dit vraagstuk steeds meer als belangrijk beschouwt. Het is ook riskant vanuit financieel oogpunt, want bedrijven die geen rekening houden met hun ecologische voetafdruk en niet proberen deze te verminderen, plaatsen zichzelf in een zwakke positie in een context waarin de regelgeving steeds strenger wordt,” waarschuwt Julien Bras.
Qua rendement zijn duurzame fondsen niet minder of meer rendabel dan traditionele fondsen. “Het duurzaamheidsbeleid levert op lange termijn uitstekende prestaties op. Natuurlijk zijn er meer en minder gunstige perioden voor zulke beleggingen. In 2022 zagen we dat de fossiele-brandstofsectoren superieur presteerden. Dit heeft de prestaties van duurzame fondsen ondermijnd. Maar dit is een kortetermijneffect,” zegt Nicolas Crochet. Bij elke belegging moet je naar de lange termijn kijken. We moeten ons niet focussen op de prestaties van één jaar. “Op lange termijn hebben verschillende academische studies van gerenommeerde instellingen zoals Oxford en Harvard aangetoond dat duurzame fondsen in lijn met of zelfs beter presteren dan traditionele fondsen“, voegt Laurent Misonne eraan toe. Duurzame fondsen bieden echter een extra rendement, namelijk de extra-financiële prestatie. Zij vermijden ook een aantal milieu- of sociale risico’s. “ Vandaag is de consensus dat strategieën die ESG integreren niet slechter presteren dan strategieën die dat niet doen. Vanuit theoretisch oogpunt zou men kunnen denken dat bedrijven die ESG-criteria beter integreren succesvoller zijn omdat ze stabieler zijn en beschermd tegen sterke operationele of reputatierisico’s. Dit is ongetwijfeld het geval, maar het ontbreekt ons nog steeds aan de kennis achteraf om conclusies te trekken,” zegt Julien Bras.
Geld is niet neutraal. Hoe beleggers zich positioneren in hun beleggingen zal ook van invloed zijn op hoe de wereld zich in de toekomst zal ontwikkelen. Verandering zal niet van vandaag op morgen plaatsvinden, maar iedereen heeft een rol te spelen: regeringen, burgers, bedrijven en beleggers.
