Fabrikanten van fossiele brandstoffen en hun partners behoren tot de partijen die de grootste investeringen laten optekenen in advertenties die zijn ontworpen om op de normale antwoorden in de zoekmachine van het internetbedrijf Google te lijken. Dat is de conclusie van een onderzoek van de Britse krant The Guardian en de denktank InfluenceMap, die de lobby-inspanningen van vervuilende industrieën volgt.

De onderzoekers analyseerden de advertenties op de zoekresultaten van Google op basis van 78 klimaatgerelateerde termen.

Endemische greenwashing

De onderzoekers stelden vast dat een op de vijf advertenties in de zoekresultaten voor de geselecteerde klimaatgerelateerde termen, werd geplaatst door bedrijven die belangen hebben in fossiele brandstoffen. Actievoerders hebben het daarbij over een voorbeeld van endemische greenwashing.

“Adverteerders betalen voor het verschijnen van hun commerciële boodschappen in de zoekmachine wanneer een gebruiker bepaalde termen opvraagt”, stippen de onderzoekers aan. “De advertenties zijn voor bedrijven bijzonder aantrekkelijk.”

“Uiterlijk tonen deze boodschappen immers een grote gelijkenis met organische zoekresultaten. Uit een studie twee jaar geleden bleek dat meer dan de helft van de consumenten toegaf geen onderscheid te kunnen maken tussen een betaalde commerciële boodschap en een organisch zoekresultaat.”

De onderzoekers zagen onder meer boodschappen van ExxonMobil, Shell, Aramco, McKinsey en Goldman Sachs verschijnen.

“Google laat groepen die belang hebben bij het voortgezette gebruik van fossiele brandstoffen, betalen om invloed uit te oefenen op de instrumenten die consumenten gebruiken om zichzelf te informeren”, benadrukt Jake Carbone, data-analist bij InfluenceMap.

“De producenten van olie en gas en hun partners hebben beslist om de bewijzen van de klimaatverandering niet langer te betwisten, maar proberen in plaats daarvan de publieke discussies over decarbonisatie in hun voordeel te beïnvloeden.”

Public relations

Voor een aantal termen moesten zelfs bij het merendeel van de zoekresultaten commerciële boodschappen worden opgetekend.

Dat was onder meer het geval bij zoekopdrachten rond klimaatneutraliteit, hernieuwbare energie, energietransitie en uitstootopvang. Een aantal van die boodschappen weerspiegelden volgens analisten ook beweringen die minstens een twijfelachtig karakter hebben.

“Sinds minstens de jaren tachtig in de Verenigde Staten heeft de public relations een duidelijke inspanning geleverd om vervuilende bedrijven te helpen bij het ontwikkelen van strategieën om zich een duurzaam karakter te kunnen aanmeten en tegelijkertijd zijn vroegere activiteiten te kunnen verder zetten”, betoogde Melissa Aronczyk, professor mediawetenschappen aan de Rutgers University, in een reactie op de studie.

“Een groot deel van de initiatieven die bedrijven terzake nemen, blijven echter bijzonder fragmentarisch en tonen geen neiging om tot enige vorm van systeemverandering te leiden.”

Johnny White, woordvoerder van de milieuorganisatie ClientEarth, riep op tot strengere regulering van advertenties van vervuilende industrieën.

“Fossiele brandstofbedrijven geven miljoenen dollars uit aan ongelooflijk geavanceerde reclamecampagnes, waardoor het voor het publiek vaak bijzonder moeilijk wordt om feiten van fictie te scheiden”, benadrukte hij.

“Beschadigende greenwashing is endemisch geworden. Om dat probleem uit te roeien, moet een verbod op alle advertenties voor fossiele brandstoffen, net zoals dat gebeurde met tabak, worden geïntroduceerd.

Een woordvoerder van Google zei in een reactie op de studie dat het bedrijf onlangs een nieuw beleid heeft gelanceerd waarbij advertenties die de ontkenning van klimaatverandering promoten, expliciet worden verboden.

“Dit beleid is op alle adverteerders, inclusief energiebedrijven en financiële instellingen, van toepassing”, merkte de woordvoerder op. “Google zal alle advertenties met een inhoud die een inbreuk op dat beleid vertegenwoordigen, blokkeren of verwijderen.”

Woordvoerders van een aantal genoemde bedrijven wierpen op dat hun onderneming wel degelijk belangrijke inspanningen leveren om de impact of het leefmilieu aan te pakken en duurzame activiteiten te ontwikkelen.

(jvdh)