In mei gaan de burgers van de Europese lidstaten naar de stembus om een nieuw Europees Parlement te kiezen. Maar wat zijn de taken van de Europese parlementsleden, en wat doet de Europese Commissie dan precies?

De Europese wetgeving wordt door verschillende organen geregeld. Het Europees Parlement vertegenwoordigt de burgers van de Europese Unie en wordt als enige rechtstreeks verkozen. De Raad van de Europese Unie omvat de regeringen van de lidstaten, die roteren om het voorzitterschap door te geven. Ieder land heeft een vertegenwoordiger op ministerieel niveau.

De Europese Raad is dan weer samengesteld uit de leiders van de verschillende regeringen op staatsniveau. Zij dragen de voorzitter van de Europese Commissie naar voor. Die commissie vertegenwoordigt de belangen van de Europese Unie als een geheel.

EUROPEES PARLEMENT

Het Europees Parlement is het enige orgaan in de Europese Unie waarvoor burgers de leden rechtstreeks kunnen verkiezen. In de periode 2014-2019 telde het Parlement 751 leden, waarmee dit na het parlement van India het grootste electoraat ter wereld is. De plenaire zittingen worden in Straatsburg gehouden, de commissies zetelen in Brussel, en het secretariaat is zowel in Brussel als Luxemburg gevestigd.

Hoe wordt het Europees Parlement verkozen?

De volgende verkiezingen moeten tussen 23 en 26 mei 2019 plaatsvinden. Dan kiezen de burgers van de lidstaten de leden voor de volgende legislatuur. Het aantal leden zal vermoedelijk flink verminderen, aangezien het Verenigd Koninkrijk normaal eind maart uit de Europese Unie zal stappen. Voor de Brexit had het land 73 zetels in het Parlement.

Duitsland telt de meeste parlementsleden: 96. Na de verkiezingen van dit jaar zal Frankrijk 79 leden tellen, en Italië volgt met 76 zetels. België mag 21 parlementsleden afvaardigen, evenveel als in de voorbije periode. De landen met het minste aantal zetels zijn Cyprus, Luxemburg en Malta. Zij hebben elk 6 leden in het Europese Parlement.

Het aantal leden wordt berekend op basis van het aantal inwoners per lidstaat. 96 is het maximum, en in totaal mogen er niet meer dan 750 leden, plus de voorzitter, worden gekozen.

Wat zijn de taken van het Europees Parlement?

Het Europees Parlement heeft taken op drie verschillende vlakken:

1. Wetgeving

• De wetten van de Europese Unie in samenspraak met de Raad van de Europese Unie goedkeuren. De wetsvoorstellen komen van de Europese Commissie.
• Beslissingen nemen over internationale overeenkomsten.
• Beslissingen nemen over de toetreding van nieuwe lidstaten.
• Het werkschema van de Europese Commissie nakijken en vragen om wetten voor te stellen.

2. Toezicht

• Democratische controle van alle EU-lidstaten.
• De voorzitter van de Europese Commissie verkiezen en de Commissie als geheel goedkeuren. Ze hebben ook de macht om een motie van afkeuring in te dienen, waardoor de Commissie ontslag moet nemen.
• Toezicht houden op het besteden van de Europese budgetten.
• Petities van burgers bestuderen en eventueel een onderzoek instellen.
• Het monetair beleid met de Europese Centrale Bank bespreken.
• Vragen stellen aan de Europese Commissie en Raad.
• Toezicht houden op verkiezingen.

3. Budget

• Samen met de Raad van de Europese Unie het budget vastleggen.
• Het budget van de Europese Unie op lange termijn goedkeuren.

Hoe werkt het Europees Parlement?

Het werk in het Parlement verloopt in twee fasen:

• De wetgeving wordt voorbereid in 20 verschillende commissies en 2 subcommissies. Ze zijn verdeeld op basis van thema’s binnen het Europese beleid. In een commissie worden wetsvoorstellen bestudeerd, er worden wijzigingen voorgesteld, en de leden kunnen een voorstel ook afkeuren.
• De wetsvoorstellen worden daarna aan het volledige Europees Parlement voorgelegd, waarna er opnieuw gestemd wordt in een plenaire zitting. Die vindt doorgaans vier keer per maand plaats in Straatsburg. Er kunnen ook aanvullende zittingen in Brussel worden georganiseerd.

EUROPESE COMMISSIE

De wetgeving is in handen van de Europese Commissie die in Brussel zetelt. De samenstelling daarvan wordt niet rechtstreeks door de burgers van de EU bepaald.

Hoe wordt de Europese Commissie verkozen?

De Raad nomineert een kandidaat als voorzitter, waarna het Europees Parlement over de benoeming mag beslissen. Na zijn verkiezing stelt de voorzitter zijn commissarissen voor aan het Parlement. Ook daarover mag worden gestemd. Iedere lidstaat is vertegenwoordigd in de Europese Commissie.

Onder het voorzitterschap van de Luxemburger Jean-Claude Juncker is voor België Marianne Thyssen afgevaardigd. Zij beheert de portefeuille van Werkgelegenheid, Sociale Zaken, Vaardigheden en Arbeidsmobiliteit.

Wat zijn de taken van de Europese Commissie?

De Europese Commissie heeft verschillende taken, vooral op het niveau van wetgeving:

• Nieuwe wetten voorstellen: de Europese Commissie is het enige orgaan in de EU dat wetten kan voorstellen,waarover vervolgens in het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie wordt gestemd. De Commissie behartigt verantwoordelijkheden die de burgers van de EU aanbelangen en die niet op nationaal niveau kunnen worden bepaald.
• Het Europese beleid en budget bepalen: samen met het Parlement en de Raad worden de prioriteiten voor het Europese budget uitgetekend. De Europese Commissie waakt over de manier waarop de budgetten worden uitgegeven.
• De Europese wetten toepassen: samen met het Hof van Justitie wordt verzekerd dat de lidstaten van de Europese Unie de wetgeving correct toepassen en naleven.
• De EU internationaal vertegenwoordigen: wanneer de Europese Unie als geheel moet worden vertegenwoordigd, zal de Europese Commissie die taak op zich nemen. Het gaat dan vooral om internationale overeenkomsten en zaken zoals handel en humanitaire steun.

Hoe werkt de Europese Commissie?

• De voorzitter van de Europese Commissie tekent de strategie uit, waarmee de leden dan aan de slag kunnen gaan.
• De commissieleden zijn allemaal gelijk, en beslissingen worden samen genomen. Niemand heeft de macht om individueel te beslissen.
• Verschillende vicevoorzitters handelen onder de verantwoordelijkheid van de voorzitter, en coördineren het werk binnen hun taakgebied. Dat doen ze samen met de commissieleden.
• Wetsvoorstellen worden doorgaans met consensus bepaald, ook al is een stemming mogelijk. De voorstellen worden daarna aan het Parlement en de Raad voorgelegd.