Hoe slimme technologie en een nieuwe mentaliteit de balans kunnen herstellen

Ons elektriciteitsnet staat onder immense druk. Elektrische auto’s worden steeds populairder, duurzame energie groeit, en het verbruik neemt explosief toe. Volgens een rapport van Bloomberg is de wereldwijde vraag naar elektriciteit door EV’s tegen 2040 goed voor 7% van het totale energieverbruik. Tegelijkertijd worstelen steden wereldwijd met een infrastructuur die niet is ontworpen voor deze moderne uitdagingen. Maar wat als de elektrische auto zelf een sleutelrol speelt in het stabiliseren van ons netwerk?

Netwerk onder druk

In Nederland lopen provincies zoals Noord-Brabant en Limburg tegen de grenzen van hun netcapaciteit aan. Nieuwe wijken kunnen niet worden aangesloten op het net omdat de infrastructuur het huidige gebruik al nauwelijks aankan. In de Verenigde Staten is het probleem nog groter: in staten zoals Californië zijn stroomuitval en geplande “blackouts” een normale gang van zaken tijdens piekverbruik.

Zulke downtime heeft een enorme impact op de economie. Geschat wordt dat stroomuitval bedrijven jaarlijks miljarden kost aan verloren productiviteit en schade aan apparatuur. Dit soort situaties zijn een wake-up call voor Europa. Onze elektriciteitsinfrastructuur moet niet alleen uitbreiden, maar ook slimmer worden, zodat we een stabiel en toekomstbestendig systeem behouden.

Piekbelasting en fluctuaties

Ons elektriciteitsnet is niet gebouwd voor de hoge en fluctuerende vraag die elektrische mobiliteit met zich meebrengt. Denk aan de piekuren tussen 17.00 en 19.00 uur, wanneer huishoudens koken, apparaten gebruiken én hun elektrische auto willen opladen. Eén EV opladen kan dan evenveel stroom vragen als vijf huishoudens op hun piekmoment.

Als we dit probleem niet aanpakken, riskeren we situaties zoals in Amerika, waarbij het licht letterlijk uitgaat. Maar de uitdaging is oplosbaar: er is meer dan genoeg energie beschikbaar. De zon alleen al produceert genoeg energie om de hele wereld van stroom te voorzien. Het probleem is niet de bron, maar hoe we die energie opvangen en verdelen.

Een deel van de oplossing: slim laden

Slim laden is een technologie die direct toegepast kan worden om piekbelasting te verlagen. Door voertuigen op te laden op momenten dat de vraag laag is, zoals ‘s nachts, blijft het net stabiel. In Australië wordt dit concept al met succes toegepast, bijvoorbeeld in Sydney, waar overtollige zonne- of windenergie wordt gebruikt om auto’s buiten piekuren te laden.

Dit concept is niet alleen duurzaam, maar ook praktisch: vandaag benutten we de capaciteit van dynamisch laden nauwelijks. Dat zien we ook terug in de verbruiksdata van onze laders. Het potentieel is dus enorm. Door slim laden grootschalig toe te passen, kunnen we een groot deel van de huidige uitdagingen al oplossen, zonder dat daarvoor ingrijpende infrastructuuraanpassingen nodig zijn.

Van consument naar producent: Vehicle-to-Grid

Een andere innovatieve oplossing is Vehicle-to-Grid (V2G). EV’s fungeren hierbij als het ware als mobiele stroomstations, ook wel bekend als “distributed energy resources”, die energie kunnen opslaan en teruggeven aan het net. In Japan doen EV’s bijvoorbeeld al vaak dienst als noodbatterijen tijdens stroomstoringen.

Toch heeft V2G ook zijn nadelen. Bij elke conversie van elektriciteit treedt er verlies op. In een wereld waar elke kilowattuur telt, is dit een belangrijke beperking. Daarnaast is V2G nog niet volledig ontwikkeld. Het is indrukwekkend en veelbelovend voor de toekomst, maar de focus moet nu liggen op wat vandaag al werkt: (dynamisch) laden. Dit vereist geen nieuwe technologie, maar een betere benutting van wat al beschikbaar is.

De sleutel: jij

De overstap van fossiele brandstoffen naar duurzame energie is haalbaar, maar vraagt om een grote economische transitie. Onze systemen en infrastructuur moeten zichzelf dringend heruitvinden. Ook op individueel niveau moet er iets veranderen. Technologie kan veel oplossen, maar zonder een bewustwording bij de consument zullen de huidige problemen altijd blijven bestaan.

Een EV opladen tijdens piekuren legt onnodige druk op het net. Je hoeft je auto niet meteen om 17.00 uur op te laden; ‘s nachts is vaak meer dan voldoende. Dit soort inzicht is essentieel voor een robuust netwerk. Die bewustwording kan trouwens ook extern beïnvloed worden via dynamische prijzen en een limiet op het totale laadvermogen. De gehele verantwoordelijkheid bij de consument leggen, is wellicht te riskant. Een marktgestuurde aanpak kan hierbij helpen.

Puzzelstukjes

Samenwerken is essentieel. We moeten begrijpen dat de capaciteit van ons net niet onbeperkt is en dat we die gezamenlijk moeten beheren. Slim laden, bewust energieverbruik en het inzetten van bestaande technologieën kunnen bijdragen tot een stabiel netwerk. Elektrische auto’s kunnen een sleutelrol spelen in het balanceren van vraag en aanbod. Alle puzzelstukken zijn er om ons elektriciteitsnet te ondersteunen. Aan ons om ze in elkaar te leggen. 

Alfred Kuijer, Country Director France & Benelux bij Easee