Binnen Open Vld blijft het dossier rond Vlaams Parlementslid Sihame El Kaouakibi gisten. Het Antwerpse parket opent een onderzoek naar de aanpak rond haar vzw Let’s Go Urban en het kluwen aan persoonlijke vennootschappen die daaraan factureerden. In het partijbureau gisteren kreeg ze ruime steun, maar achter de schermen zijn er wel kritische vragen. Zo duikt het verhaal op dat ze 50.000 euro partijgeld bedong, om ‘haar politieke opstart te helpen ondersteunen’. De voormalige partijtop bevestigt die transactie. Uiteindelijk factureerde El Kaouakibi dus aan haar eigen partij, na een conflict over dat geld.

In het nieuws: De Open Vld worstelt met de zaak El Kaouakibi.

De details: Bij haar overstap naar de politiek, in februari 2019, was ook een financiële transactie gemoeid.

• Bij de Vlaamse liberalen was het gisteren een breed partijbureau. Daarbij ook het topic van hun Vlaams Parlementslid Sihame El Kaouakibi, die zelf niet op de vergadering aanwezig was.
• Opvallend: erg brede steun op zowat alle liberale banken, zelfs vanuit het eigen Antwerpen, of van in de Vlaamse regering. Zowat iedereen herhaalde dat men onschuldig is zolang het tegendeel bewezen is. Een enkele liberale stem opperde zelfs dat de partij de kosten van de verdediging op zich kon nemen, maar dat voorstel werd afgeketst door de partijtop.
• Want achter de schermen is er wel onvrede op te tekenen. En komt een verhaal naar boven dat binnen de brede partijtop al leefde bij de komst van El Kaouakibi naar Open Vld, in februari 2019: daarbij zou de Antwerpse bedongen hebben dat ze zou kunnen rekenen op een brede steun vanuit het partijapparaat, bij haar lancering.
• Op zich is daar niets vreemds aan: partijen helpen nieuwkomers wel meer, met een leger vrijwilligers, of campagnemateriaal vanuit het partijhoofdkwartier. ‘Maar geld betalen, dat is toch wel ongezien‘, zo is te horen.
• En net dat gebeurde bij de komst van El Kaouakibi naar de partijpolitiek, zo bevestigen verschillende bronnen, net als de oude partijleiding. ‘Op moment dat ze zich geëngageerd heeft, zijn er inderdaad middelen en steun beloofd, om haar politieke opstart te ondersteunen en lokale werking mee uit te bouwen‘, zo stelt oud-voorzitter Gwendolyn Rutten (Open Vld).
• De huidige voorzitter, Egbert Lachaert (Open Vld), wijst overigens expliciet naar de vorige partijleiding om toelichting te geven over de zaak. ‘Ik denk dat men daar beter geplaatst is om te duiden hoe die gesprekken gelopen zijn.’ Ook El Kaouakibi zelf werd gecontacteerd voor uitleg, maar er kwam geen respons.
• Het bedrag is bovendien niet min: het gaat om 50.000 euro, die in de boekhouding van de partij is terug te vinden. ‘Ze heeft zichzelf als brand in ‘A Woman’s View’ gestoken, één van haar vennootschappen. En Sihame was en is een dure vogel, dat is geweten. Dus er zijn middelen gegeven, om dat te ondersteunen, zodat het best kan dat men in totaliteit rond die bedragen uitkomt’, zo is binnen de partij te horen. ‘Niet iedereen heeft de middelen van pakweg Christian Leysen (Open Vld), om zichzelf te lanceren.’
• Destijds was de komst van El Kaouakibi naar de partij wel breed gedragen: naast voorzitter Rutten, was het vooral Bart Somers (Open Vld), kopstuk in de provincie Antwerpen, die haar overtuigde de overstap te maken. Maar ook huidige premier Alexander De Croo (Open Vld) was een voorstander van haar komst.
• Overigens liep de uitvoering van die financiële overeenkomst niet van een leien dakje. Want in de maanden na haar komst in februari dook er onvrede op bij El Kaouakibi over het uitblijven van betalingen. De spanning met de partijtop liep zo op, dat de Antwerpse dreigde niet meer op te dagen voor het grote partijcongres in Mechelen, op 2 en 3 mei 2019. Daar ging het onder meer over onderwijs, en zou El Kaouakibi speechen. Uiteindelijk werd het conflict opgelost, en ging de toespraak alsnog door.
• Bovendien onderstreept men binnen de partij wel dat het ‘niet om campagnesteun ging’. Dat is een belangrijk element omdat uitgaven door kandidaten in verkiezingstijd wettelijk geplafonneerd zijn voor elke kandidaat, en onder streng toezicht staan. Het tegendeel beweren, zou dus tot veel meer vragen leiden.
• Overigens wijst men er bij de voormalige partijleiding ook op dat alles volgens de regels gebeurde: ‘Een partij gebruikt diensten, maakt onkosten, heeft een boekhouding en een financieel comité. Dat zit niet in het verborgene, dat is transparant.’

De context: Er lopen nu verschillende onderzoeken naar El Kaouakibi, de politieke schade dreigt aan te tikken.

• Ondertussen lopen er drie onderzoeken naar de financiële stromen bij de vzw die El Kaouakibi beheerde: Let’s Go Urban.
  • Een gerechtelijk onderzoek, van het parket van Antwerpen, die dat ambtshalve opstartte.
  • Een onderzoek van de stad Antwerpen, die jarenlang honderdduizenden euro’s subsidies gaven.
  • Het onderzoek van de voorlopige bewindvoerder. Die is aangesteld door de handelsrechtbank, nadat drie bestuurders van de vzw naar de rechter trokken op basis van een vernietigende forensische audit over de interne werking.
• Gisteren had El Kaouakibi een gesprek met die voorlopige bewindvoerder, Annemie Moens. ‘Een constructief gesprek. Ik heb haar mijn vragen meegegeven en wacht op de antwoorden’, zo stelde Moens aan Het Laatste Nieuws.
• Maar het is het begin van een vermoedelijk langere periode: zeker bij het parket kan het wel een tijdje duren voor duidelijk wordt wat El Kaouakibi precies zou aangewreven worden. Justitie werkt nu eenmaal traag.
• Tegelijk is de schade politiek behoorlijk groot: zeker Vlaams Belang voerde al een giftige online campagne om Open Vld als de partij van de ‘zakkenvullers’ af te schilderen. Vanuit N-VA, toch ook al maanden op ramkoers met de Vlaamse liberalen, bleef het tot nu opvallend stil.
• Komt daarbij dat de maandenlange afwezigheid van El Kaouakibi in het Vlaams Parlement haar imago en dat van haar partij ook geen deugd doet. Veel uitleg daarover is niet verschaft.
• Daar komt nu het verhaal bij dat ze factureerde aan haar eigen partij: op zich niets strafbaars, al roept het wel vragen op. Het is hoogst uitzonderlijk dat een nieuwkomer in een politieke partij zulke bedragen voor zichzelf via haar vennootschap mag factureren. Het verklaart voor een stuk ook waarom er met enige jaloezie gekeken werd naar de steile klim van de Antwerpse in de Wetstraat, waarbij ze kon rekenen op stevige media-aandacht.
• Zowat elk parlementslid betaalt zijn of haar campagne doorgaans bijna uitsluitend uit eigen zak. Enkel voorzitters en lijsttrekkers genieten doorgaans van ‘nationale campagnes’, waarbij ze op de affiches staan, of in de advertenties voorkomen met hun gezicht.

Om te volgen: Europa ontketent een revolutie voor digitaal nieuws.

• Niet dat nieuwsconsumenten er nu meteen veel van zullen voelen. Maar Het Europees Parlement is bezig met zeer vergaande voorstellen om de grote techbedrijven van Silicon Valley, met name Facebook en Google, te gaan laten betalen voor nieuws. De voorstellen gaan erg ver, zo bericht de Financial Times vanmorgen.
• Dat is erg goed nieuws voor de grote uitgevers, die zich al jaren wapenen in dit conflict, tegen de twee bedrijven die online het meeste trafiek genereren naar nieuws: Facebook en Google. Het zou ertoe kunnen leiden dat die twee verplichte arbitrage voor licentieovereenkomsten moeten aanvaarden, én dat ze ook nieuwsbedrijven moeten informeren over hoe ze verhalen selecteren en ranken in hun algoritmes, en alle veranderingen daarin aangeven.
• Het Europees Parlement baseert zich deels op de voorstellen van het Australische parlement, dat een vergaande regeling aanvaardde. Het gevolg was dat Google daar nu dreigt om zich helemaal terug te trekken uit nieuws. Al is het maar de vraag of de soep zo heet zal worden opgediend.
• De Europese media-industrie lobbyde hier al jaren voor: het zou de machtsbalans bij onderhandelingen kunnen doen kantelen. Grote spelers zoals Axel Springer en Schibsted, maar ook DPG uit eigen land, vochten hier zeer hard over.
• Al sinds 2019, toen de EU de wetten op copyrights veranderde, zijn Google en Facebook bezig om overal akkoorden af te sluiten. Maar de positie van de uitgevers bleef uiterst zwak. Dat willen een hele reeks Europese Parlementsleden nu veranderen.
• Onder meer in Frankrijk gaan Google en Facebook al verder, en betalen ze de lokale uitgevers een deel voor artikels. Maar dat systeem zou dus over heel de EU kunnen gaan gelden.
• In België hoeven uitgevers overigens niet te klagen. De grote persbedrijven krijgen hier een onrechtstreekse staatssteun die aantikt tot liefst 178 miljoen euro per jaar. Zoveel trekt de overheid immers uit om via bpost te zorgen dat papieren kranten onder de marktprijs kunnen gebust worden bij abonnees.
• Het huidige contract werd eind 2019 in alle stilte door de regering in lopende zaken verlengd tot 2023. Hoewel het om bijna 1 miljard euro gaat op een hele legislatuur, was er nauwelijks debat in de Kamer, laat staan in de papieren pers: mediajournalisten vertonen geen enkele interesse in dit miljoenendossier.
• Die regeling, waarbij uitgevers zoals DPG en Mediahuis op miljoenen euro’s staatssteun kunnen rekenen, riep in het buitenland wel al heel wat vragen op. Zeker in Nederland, waar zowat alle kranten door die Belgische groepen zijn overgenomen, stelt men zich grote vragen.
• In eigen land maakte onder meer huidig vicepremier Vincent Van Quickenborne (Open Vld) de afgelopen jaren groot voorbehoud bij de regeling, die in wezen een verouderde technologie maar blijft ondersteunen. Het huidige kabinet schreef niets in het regeerakkoord over de steun. Maar algemeen wordt aangenomen dat Vivaldi het contract gewoon zal verderzetten.

Opvallend: De PVDA/PTB is niet in staat China op te roepen om de journalist Zhang Zhan vrij te laten.

• De Chinese burgerjournalist en advocate Zhang Zhan was een van de klokkenluiders die als eerste openlijk sprak over wat in Wuhan aan het gebeuren was met het COVID-virus. Voor haar kritische berichten over die aanpak werd ze door de Chinese politie gearresteerd, en tot vier jaar cel veroordeeld.
• Het Waalse Parlement roept in een resolutie nu op om Zhan vrij te laten: het Chinese regime moet zo onder druk gezet worden. Opvallend daarbij: de PS, MR, Ecolo en cdH stemden voor, maar de PTB kan er zich niet toe overhalen om het maoïstische regime in Peking kritiek te geven. Geen steun dus.
• Dat is niet de eerste keer. Ook in de Senaat was er eind januari al een gelijkaardig initiatief, om de diplomatieke druk hoog te houden en de burgerjournaliste vrij te krijgen. Maar ook daar was het opvallend dat de marxisten van de PVDA/PTB geen openlijke kritiek aan het adres van China willen steunen.
• Het Chinese regime loog manifest over de impact, het aantal doden en de sterkte van het virus, bij de uitbrak van COVID-19 begin 2019. Daardoor onderschatte een pak landen bij aanvang van de pandemie het gevaar, wat tot duizenden doden leidde.
• Ondertussen doet China het economisch weer erg goed: de harde repressie van het regime en de draconische maatregelen van een dictatuur werken effectief in het bestrijden van een pandemie. Terwijl de VS, Europa en grote delen van de wereld dus nu kreunen onder een medische en economische crisis, laat China stevige groeicijfers optekenen.

Ook genoteerd: Bij N-VA nog naweeën over de niet-verkiezing van Theo Francken (N-VA), met dank aan Jean-Marie Dedecker.

• Wie de ondervoorzitter(s) van een gemiddelde Vlaamse partij spontaan kan opnoemen, mag z’n hand opsteken. Maar plots lijkt de functie, met nu Valerie Van Peel (N-VA) en Lorin Parys (N-VA) als winnaars van een interne verkiezing bij N-VA, enorm aan gewicht te zijn toegenomen. Althans in de media: gisteren waren zowaar beiden te gast bij Terzake.
• Maar het was niet hun optreden, wel dat van ‘onafhankelijk Kamerlid’ Jean-Marie Dedecker, dat nazinderde. Want Dedecker, verkozen op een N-VA-lijst, is natuurlijk goed ingewijd in de partij en naar eigen zeggen een ‘persoonlijke vriend’ van Theo Francken.
• Die beet zaterdag in het stof: hij haalde 100 stemmen, terwijl Van Peel en Parys elk 120 stemmen haalden. Meteen een nederlaag voor het kopstuk van N-VA.
• ‘Het is bijna een publieke afstraffing geworden, dat doet pijn voor hem, en het doet pijn voor mezelf.’ Dedecker heeft het daarbij over een ‘soort paleisrevolutie’ als verklaring. ‘Francken was van het begin af kandidaat-ondervoorzitter. Maar er is roet in het eten gekomen, omdat Lorin Parys normaal had moeten opschuiven om fractieleider te worden in het Vlaams Parlement, maar daar wilde Wilfried Vandaele (N-VA) niet opzijgaan. En ter compensatie moest Parys dus ondervoorzitter blijven.’
• ‘Theo is zo de steun van de partijtop verloren. Want dat was het scenario dat door de partijtop was uitgewerkt. (…) Ik weet dat dat het scenario was van Bart De Wever (N-VA), daar ben ik formeel in’, zo zegt Dedecker. Die had het ook over de tweespalt, over diegenen die naar rechts willen opschuiven en diegenen die naar het centrum willen. Het woord ‘afrekening’ valt.
• Een straffe uitspraak dus, die al meteen in de uitzending door Van Peel werd tegengesproken als ‘oh zo fout’. Een ‘afrekening’ is meteen een term die stevig wordt tegengesproken aan de partijtop. ‘Het zegt vooral alles over de ingesteldheid waarmee Dedecker aan politiek doet. Die ziet in alles een ‘strijd tegen elkaar’. Terwijl de keuze van de partijraad eerder was over ‘welke ploeg zie je als ondervoorzitters”, zo valt te noteren.