De verschuiving naar digitale toepassingen heeft de ecologische voetafdruk van de muzieksector alleen maar groter gemaakt. De milieukosten van de opgenomen muziek zijn tot het hoogste niveau uit de geschiedenis gestegen. Dat is de boodschap van een onderzoek van wetenschappers aan de University of Oslo en de University of Glasgow.

Er bleek volgens de onderzoekers een duidelijk verschil tussen de uitstoot van de productie van kunststoffen voor plastic voor vinyl albums, cassettes en compact-disks en de emissies van de opwekking van elektriciteit voor de distributie en de opslag van digitale bestanden.

Streaming

“De overgang naar het online streamen van opgenomen muziek was een belangrijk keerpunt,” zegt onderzoeksleider Kyle Devine, professor muziekwetenschappen aan de University of Oslo. “Dat heeft de emissieniveaus van koolstofdioxide doen stijgen tot een punt dat in de muziekgeschiedenis nooit eerder was opgetekend.”

Het onderzoek toonde dat de muziekindustrie tijdens de tweede helft van de jaren zeventig van de voorbije eeuw een uitstoot van 140 miljoen kilogram broeikasgassen per jaar produceerde. Op dat ogenblik stond de verkoop van vinyl op zijn hoogtepunt. Een tiental jaar later, toen de cassette zijn recordverkopen beleefde, dook de emissie naar 136 miljoen kilogram.

Eind vorige eeuw, bij de piek in de verkoop van compact-discs, steeg dat niveau tot 157 miljoen kilogram. Midden dit decennium, na de definitieve doorbraak van de digitale streamingdiensten, liep die ecologische voetafdruk echter verder op tot een niveau tussen 200 miljoen kilogram en 350 miljoen kilogram.

Nochtans leidde de digitalisering van de muziek tot een drastische daling van de hoeveelheid plastic,” zegt professor Devine. “De sector moest immers veel minder fysieke dragers produceren. Begin deze eeuw verbruikte de sector 157 miljoen kilogram plastic per jaar. Dat was midden dit decennium tot amper 8 miljoen kilogram gedaald.”

“De online distributie en opslag van muziek verbruikt enorm middelen en energie,” betoogt Devine. “Dat fenomeen heeft een grote impact op het leefmilieu.”

Prijs

Tegelijkertijd bleek dat de financiële kosten voor de muziekconsumptie tot een absoluut dieptepunt zijn teruggevallen. “In hedendaagse valuta zou de klant in het midden van de jaren zeventig voor een vinyl album 28,55 dollar hebben moeten betalen,” zeggen de onderzoekers. “Een cassette zou in het midden van de jaren tachtig 16,66 dollar hebben gekost.”

“Aan het einde van de eeuw zou men voor een compact-disk 21,59 dollar hebben moeten betalen. Door de streamingdiensten heeft de consument nu echter voor amper 9,99 dollar per maand toegang tot het grootste deel van de muziek die ooit is genomen.”

“Voorstanders van digitale diensten zijn van mening dat ze hun uitstoot in de toekomst drastisch zullen kunnen verminderen,” zeggen experts. “Zij voeren aan dat steeds meer operatoren naar het gebruik van hernieuwbare energie zullen overstappen. Dat zal volgens critici echter weinig helpen. Zij menen immers dat de toenemende vraag naar energie van de informatica-industrie de voordelen van een overschakeling naar duurzame energiebronnen zal uithollen.”

Het is niet de eerste keer dat het energieverbruik van de muziekindustrie op de korrel wordt genomen. Dat gebeurde begin dit decennium onder meer door een studie van het Environmental Change Institute aan de Oxford University.

Die onderzoekers bestudeerden de ecologische voetafdruk van de Britse muziekindustrie. Toen wezen de wetenschappers echter niet met een beschuldigende vinger naar de opgenomen muziek. De kritiek ging daarentegen vooral naar het live-circuit. De studie was immers tot de vaststelling gekomen dat concerten en festivals verantwoordelijk waren voor driekwart van de 540.000 ton broeikasgassen die de Britse muziekindustrie elk jaar uitstootte.

Ook de Ierse rockgroep U2 kreeg tien jaar heel wat ecologische kritiek te slikken. Critici wezen er toen op dat hun wereldtournee evenveel uitstoot had veroorzaakt dan een ruimtevlucht naar Mars.