Een opvallende bijeenkomst gisteren van de dertien centrumsteden van Vlaanderen, op het Antwerpse stadhuis. Daarbij dus toppers als Bart De Wever (N-VA) die gastheer speelde, maar ook Mathias De Clercq (Gent, Open Vld), Mohamed Ridouani (Leuven, Vooruit), Bart Tommelein (Oostende, Open Vld), Wim Dries (Genk, cd&v), Dirk De Fauw (Brugge, cd&v) en Lieven Dehandschutter (Sint-Niklaas, N-VA), die de koppen bijeen staken. En kijk: opvallende eensgezindheid.
De steden en gemeenten trekken immers fors aan de alarmbel, in tijden van hyperinflatie: ze dreigen naar eigen zeggen “kopje onder te gaan”, in een gezamenlijk persbericht dat ze achteraf uitstuurden, met alle dertien, over partijgrenzen heen. Dat namen als De Wever, maar evengoed De Clercq en Ridouani daarbij staan, kan tellen.
Daarbij rekenen de lokale overheden door: in 2023 gaat alleen al aan personeelskosten, door de index, er 16,6 procent meer moeten betaald worden, of 920 miljoen euro. Plus er zijn de stijgende energiekosten, en hogere uitgaven van de OCMW’s: meer mensen hebben steun nodig. “De situatie is bijzonder zorgwekkend”, zo zegt De Wever in het persbericht.
Ze waarschuwen voor heel heftige besparingen op het lokale niveau, als de Vlaamse en federale regering niet meer bijspringen. “‘Lokale besturen zijn goed voor 35 procent van de publieke investeringen: ze vormen hiermee een draaischijf voor de economie. Een vermindering van de lokale investeringen heeft effect op de werkgelegenheid en op de kwaliteit van de publieke ruimte,”, zegt De Clercq.
Concreet nu voor de Vlaamse begroting is er het Vlaamse gemeentefonds. Dat wordt gespekt met zo’n 3 miljard, en daar heeft Gent bijna 400 miljoen uit jaarlijks, en Antwerpen zelfs net geen 800 miljoen. Dat fonds wordt geïndexeerd met 3,5 procent, te weinig dus om de index te volgen. De Vlaamse regering ging al wat compenseren: er zou de komende drie jaar telkens 100 miljoen extra, eenmalig in het fonds gestopt worden.
Maar dat vinden De Wever en co dus te weinig: iedereen keek eigenlijk naar iedereen tijdens de onderhandelingen binnen Jambon I, dit weekend. Men had verwacht dat cd&v, toch de partij van de lokale besturen, daar een eis op tafel zou gelegd hebben. Maar die zetten vol in op hun kinderbijslag, met de gekende gevolgen.
Een optie is dus om via het gemeentefonds nu cd&v toch wat extra te geven: De Wever en ook Open Vld met Bart Somers als minister van Binnenlands Bestuur zullen niet ‘neen’ zeggen. Mogelijk kan het dus als smeerolie dienen, om straks toch te landen met een Septemberverklaring, als er een doorbraak komt.
