Geen enkele belegger wil vandaag de trein missen. Dat maakt dat de geldstroom die naar de aandelenmarkt vloeit enkel blijft toenemen.Waarderingen breken alle records en hebben niets meer te maken met de ‘reële waarde’ van een product of bedrijf. Alle indicatoren staan roodgeel, maar iedereen steekt zijn hoofd in het zand. Wanneer deze bel zal ontploffen is voor Wall Street-goeroe Jeremy Grantham nog niet duidelijk. Hij schat in de zomer, maar dat ze zal ontploffen is de enige zekerheid.
Grantham is niet de eerste de beste. De 83-jarige Britse mede-eigenaar van GMO Investment, een bedrijf dat 100 miljard euro in portefeuille beheert, heeft alle recente grote zeepbellen voorspeld, maar is toch nog onder de indruk van wat nu aan de gang is. Hieronder nemen we u mee in zijn redenering, maar eerst willen we toch nog even laten zien, op welke indicatoren zijn inzichten zijn gebaseerd.
De Buffett-Indicator staat op het hoogste peil ooit
Deze indicator, genaamd naar ’s werelds bekendste belegger Warren Buffett, deelt simpelweg de totale waarde van de aandelenmarkt door de waarde van het bruto binnenlands product (bbp). Volgens deze berekening is de beurs nooit eerder sinds 1970 zo overgewaardeerd geweest.
De CAPE Shiller-index bereikt nieuw record
Hier hebben we bij Business AM al begin dit jaar op gewezen. Deze indicator gebruikt de klassieke Price/Earning ratio of de prijs van een aandeel afgezet tegen haar winst. Door de winst over 10 jaar als gemiddelde te hanteren worden seizoenseffecten uitgefilterd. Deze index staat nu op 37,32. Dat is nog niet op het allerhoogste niveau maar wel dubbel zo hoog als de mediaan.
Zwijgen is goud, zolang het liedje duurt
90% van de tijd is beleggen een saaie aangelegenheid. Als aandelen of andere activa op hun juiste of reële waarde gewaardeerd zijn is diversificatie de mantra. Als je echter in een zeer langgerekte opgaande markt zit, wordt het allemaal wat moeilijker. Iedereen weet dat de daling zal komen, alleen durft geen enkele grote marktspeler dit te roepen. Beeld u in dat u hoofd bent van een grote vermogensbank en u zegt aan uw klanten dat ze nu moeten uitstappen. Dan bestaat het gevaar dat de beurs nog een tijd doorgroeit en u elke dag aan de telefoon wordt geconfronteerd met boze klanten. Iedereen zwijgt en gaat mee in het verhaal ‘dat het deze keer anders is’ dan de vorige keer.
De symptomen van deze zeepbel
Opvallend is dat zeepbellen altijd extreme vormen aannemen. Het beste voorbeeld vandaag is natuurlijk het aandeel Tesla. Als je het aandeel afzet tegen het aantal geproduceerde wagens, merkt u dat elke Tesla 1.2 miljoen dollar waard is versus 9000 dollar voor een wagen van General Motors. In 2020 alleen al waren er 480 IPO’s of beursintroducties, een absoluut record. Wat te denken van de 248 SPACS of een nieuw fenomeen dat fondsen doet samensmelten met een privébedrijf om zo sneller op de beurs te geraken. In 2020 waren er ook achtmaal meer bestellingen van aandelen door kleinere beleggers dan in 2019.
Deze zeepbel kent zijn gelijke niet
Opvallend aan de zeepbel van 2021 is dat ze verschilt van alle vorige zeepbellen. Grantham neemt daarvoor 4 referentiebellen. De Wall Street crash uit 1929, de Japanse crash in 1990, de tech-zeepbel in 2000 en de financiële crash in 2008. Tijdens al deze periodes combineerden centrale bankiers een zeer laks monetair beleid met lage rentevoeten, die gepaard gingen met toenmalige uitstekende economische omstandigheden.
En daarin verschilt onze economie vandaag. De huidige economische situatie is zoveel slechter dan vóór de pandemie en toch heeft de beurs nooit hoger gestaan. De economie lijkt aan de beterhand, maar de schade aan het economische weefsel is niet te overzien en wordt verborgen door subsidies en geldcreatie.
3 signalen
Het is zeer moeilijk om de exacte timing te bepalen, maar er zijn alvast 3 signalen die zich manifesteren eens we dichtbij de top komen
1. Nu is het echt anders, roept iedereen in koor
Wat alle zeepbellen delen is het ongebreidelde enthousiasme van de sjamanen van de centrale bank. Allen roepen ze in koor dat het deze keer echt anders is dan vroeger. In 1929 was ‘de economie op een permanent hoger plateau beland’, riep toenmalig hoofd van de FED Alan Greenspan in 2000. De beurswaarderingen verantwoordde hij ‘door de enorme permanente productiviteitsstijging’. Zijn opvolger Bernanke stelde in 2006 ‘dat de Amerikaanse huizenmarkt ‘sterk en solide’ was. En nu roepen Yellen en Powell dat de inflatie die we zien tijdelijk is en dat daarna alles weer peis en vree wordt.
2. De doemdenkers hebben ongelijk
Daarnaast worden alle doemdenkers vandaag in sociale media weggezet als analfabeten, omdat ze de nieuwste technologische revolutie niet zien die zal zorgen voor een ongelooflijke productiviteitsprong. Anderen die beweren dat rentevoeten ook kunnen stijgen, worden ongenadig neergesabeld. Iedereen neemt vandaag aan dat de Amerikaanse centrale bank (Fed) de rentevoeten niet voor 2023 zal doen stijgen. Maar als de inflatie blijft toenemen, zal ze moeten ingrijpen.
3. De sprint naar de klif
Ten derde hebben alle zeepbellen nog een finale versnelling in de benen, waar de beurs nog een forse stijging kent totdat een aantal beleggers de deur naar de uitgang kiezen. De Nasdaq is in het laatste jaar 49 procent geklommen, de Bel20 ging 34 procent hoger en de Nederlandse AEX steeg de voorbije 52 weken met 37 procent. Het is perfect mogelijk dat er nog enkele tientallen procenten bijkomen maar dat de muziek op een gegeven moment zal stoppen, is zeker.
En op het einde heeft Keynes altijd gelijk
We houden niet van contraire beleggers en analisten. We hebben liever dat onze meningen worden bevestigd. Dat belet niet dat de redenering die Grantham heeft opgebouwd steek houdt en dat het nu alleen wachten is tot de zeepbel ontploft.
De briljante econoom Keynes kon het niet kernachtiger verwoorden: ‘The market can stay irrational longer than the investor can stay solvent‘. Op dat moment kan u dan ook best uw veiligheidsgordel om hebben.
De auteur Xavier Verellen is actief in de Internet of Things industrie. Binnenkort komt zijn eerste boek Human Park uit.
