In het Franse weekblad Le Point werd woensdag een open brief gepubliceerd waarin een collectief van restaurateurs president Macron vraagt om de avondklok op te schorten. Die is sinds vorig weekeinde vanaf 21 uur van kracht in Parijs en nog 8 andere grootsteden. De restaurateurs spreken van ‘de doodsteek’, nu voor 30% onder hen nog voor nieuwjaar het faillissement dreigt.

Volgens het collectief kan geen enkele cluster van coronavirusbesmettingen in Frankrijk in verband worden gebracht met de horecasector. 

De restaurateurs hebben gelijk. Volgens gegevens van de Franse gezondheidsdienst SPF (Santé Publique France) zijn op de meer dan 3.000 clusters bij onze zuiderburen er amper een tiental (0,3%) terug te brengen naar de horeca.

In Duitsland heeft een studie van het Instituut Robert Koch een rechter in Berlijn doen besluiten de avondklok die voor restaurants op 23 uur was vastgesteld te annuleren. Volgens de rechter ‘was er geen enkel bewijs dat de sluiting noodzakelijk was om een significante strijd te voeren tegen de pandemie’.

Ook in België is door de horecasector fel geprotesteerd tegen de tweede sluiting van horeca-aangelegenheden. Het Collectif Wallonie Horeca, een groep Franstalige horeca-uitbaters, trekt naar de Raad van State. Zij willen de sluiting juridisch aanvechten.

Overal menselijke contacten verminderen

De beslissing om in ons land de horeca te sluiten zou zijn genomen op basis van een rapport dat werd samengesteld door professor en infectiologe Erika Vlieghe (UAntwerpen). Haar nota verwijst naar drie wetenschappelijke casestudies (China, Oostenrijk en Japan). Alledrie houden verband met de eerste golf van de pandemie. Maar minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (SP.A) minimaliseert het gewicht van dat rapport. Hij wil gezien de grote circulatie van het virus te allen prijze het aantal menselijke contacten verminderen. ‘Daarom beperken we overal waar het mogelijk is de andere menselijke contacten. Door de horeca te sluiten, door van telewerk de regel te maken, en door een avondklok in te stellen.’

‘Een totaal gebrek aan kennis over wáár we besmet worden’

In de meeste Europese landen blijft het probleem dat men er niet in slaagt de belangrijkste bronnen van besmetting te identificeren. Dat geldt ook voor België.

‘Daarvoor zijn er verschillende verklaringen. Restrictieve wetgeving omtrent privacy, maar ook de institutionele redenen en bepaalde prioriteiten bij het traceren van contacten. Een huwelijk hier, een collega daar, een familielid of een lokaal bedrijf… de besmettingsbronnen in België blijven onduidelijk. ‘Er zijn data’, zei viroloog Steven Van Gucht vorige woensdag op de coronapersconferentie. Maar ‘ze zijn niet altijd compleet noch gecentraliseerd.’ 

Volgens biostatisticus Geert Molenberghs (UHasselt en KU Leuven) ‘is er in ons land een totaal gebrek aan kennis over wáár we besmet worden met Covid-19’.

Cijfers zijn er voor ons land niet, maar in Frankrijk kan men bij minder dan 9 % van de infecties de bron achterhalen. Nederland doet iets beter, met 30%. Wat betekent dat men niet weet waar 70% van alle infecties ontslaan.

Contacttracing is geen brononderzoek

Twee zaken die daarbij vaak door elkaar worden gehaald zijn contacttracing en brononderzoek.

Itinera: ‘Brononderzoek is iets ander dan contacttracing. Bij contacttracing, zoals we dat hier kennen, gaat men van patiënten risicovolle contacten opsporen en duidelijk maken waarom en hoe ze in zelfisolatie of quarantaine moeten gaan. Bij brononderzoek wordt achterwaarts gewerkt wordt om te achterhalen in welke clusters de besmettingen precies toeslaan. Net dit blijkt in nogal wat Aziatische landen het verschil te maken. 

Bij onze Vlaamse overheid zegt men dat het geen prioriteit is. Een invloedrijk artikel in The Atlantic benadrukt nochtans het belang ervan en citeert meerdere studies dat 10% tot 20% van de geinfecteerden misschien wel verantwoordelijk zijn voor 80 procent van de besmettingen. Dit fenomeen van ‘superverspreiding’ toont net aan dat het veel lonender kan zijn om achterwaarts te zoeken van waar de besmetting komt dan via contactopsporingen ‘voorwaarts’ te onderzoeken. Best doe je beiden uiteraard maar dan is het meer dan opmerkelijk dat onze Vlaamse overheid zegt dat brononderzoek geen prioriteit is. Het is duidelijk dat lokaal veel beter ingegrepen wordt en dat leidt tot meer performantie.’

Dat Macron buigt voor de Franse horeca lijkt onwaarschijnlijk. De Franstalige nieuwszender RTL wist woensdagochtend te melden dat de Franse regering plannen heeft om de avondklok in het ganse land te vervroegen tot 19 uur.