Consternatie op Twitter, sinds viroloog Marc Van Ranst zich in De Afspraak op Canvas liet ontvallen dat er een applicatie zit aan te komen die besmettingen en contacten in kaart brengt. Gaat ons land de Aziatische landen achterna?

De bezorgdheid begon met verschillende nieuwsberichten dat landen overal ter wereld technologische middelen inschakelen om het coronavirus in te dammen. Het Chinese voorbeeld is genoegzaam bekend: burgers hebben een applicatie op hun smartphone die hen een kleurcode toekent. Die bepaalt of de persoon nog buiten mag komen én waar hij of zij mag komen.

In omliggende landen bestaan er eveneens systemen met bandjes, telefoongegevens of geolocatie. Coronapatiënten in Hongkong krijgen een armbandje dat bijhoudt waar de persoon in kwestie zich bevindt. En Zuid-Korea voegt verschillende gegevens samen om de whereabouts van besmette personen op de voet te volgen. Die data zijn online beschikbaar voor iedereen.

Maar ook dichter bij huis. De Europese Unie schoot deze week in gang met een gemeenschappelijk initiatief waarbij geanonimiseerde telecomdata opgevraagd worden bij operatoren. Binnen de Unie zijn bijvoorbeeld Italië, Oostenrijk en Duitsland al bezig met eigen experimenten. Het Poolse voorbeeld met selfies is tekenend voor de verschillende zienswijzen.

‘Big Brother in het kwadraat’

En kijk, België blijft niet achter. ‘Er zijn verschillende partijen bezig met het in kaart brengen van onze contacten, via smartphonegegevens. Dat is niet anders dan wat men doet op bepaalde festivals en in bepaalde supermarkten’, bevestigde Marc Van Ranst. ‘Toch moeten we daar héél voorzichtig mee zijn, want dat zijn Big Brother-achtige toestanden in het kwadraat.’

Volgens de viroloog zitten we echter ‘niet veraf van Chinese toestanden, met een armband’. Hij gaf aan dat er op federaal niveau besprekingen zijn over een initiatief zoals een applicatie. ‘Over enkele weken kan zoiets er al zijn. Het idee is al afgetoetst met experten, maar het is vooral de bedoeling om te sensibiliseren. Bepaalde zaken in kaart te brengen’, klonk het.

Er zijn momenteel al enkele Vlaamse applicaties – zoals COVID19 Alert en Flattening The Curve, om er twee te noemen – boven water gekomen. Het is belangrijk om daarbij te vermelden dat het hier om private initiatieven gaat. Wel hopen ze allemaal om de zegen van de federale overheid te krijgen en samen te werken in de strijd tegen het coronavirus.

‘Dit willen we hier écht niet’

Vele privacy-activisten steigeren alleen al bij het idee. ‘Met alle respect voor Marc Van Ranst, maar dit willen we hier écht niet’, liet Matthias Dobbelaere-Welvaert weten op Twitter. ‘Dit is infrastructuur bouwen die nooit meer weggaat, wat men ook zegt. Want de ‘volgende pandemie’ of aanslag loert altijd om de hoek.’

Vanuit de politieke hoek komen er intussen ook reacties. Kersvers CD&V-Kamerlid Sammy Mahdi reageerde op Twitter dat zo’n app ‘dan toch zonder hem zal zijn’. CD&V-voorzitter Joachim Coens sloot zich daar onmiddellijk bij aan. Opvallend, want de federale regering (waar de partij deel van uitmaakt) riep vorige week een taskforce ‘data against corona’ in het leven. Daar valt te horen dat de databeschermingsautoriteit en privacycommissie mee in overleg treden over dergelijke initiatieven.

Bekijk ook: ons interview met privacy-activist Matthias Dobbelaere-Welvaert