Charles Michel (43) begint er in december echt aan: een absolute topjob, in de cockpit van de Europese Unie. Als voorzitter van de Europese Raad, de club van de 27 regeringsleiders, krijgt hij een complexe job: hoe de boel bijeenhouden, maar vooral Europa beter gaan uitdragen? Newsweek sprak hem exclusief in Rome, tijdens een bezoek aan de Italiaanse premier: ‘Het is echt heel belangrijk om dichter bij de Europese burgers te zitten.’

Welke kwaliteiten moet volgens u de voorzitter van de Europese Raad hebben?

‘Je moet uiteraard een goede kennis van elk dossier hebben. Maar daarnaast moet je politiek gezien innovatief en creatief zijn om oplossingen te zoeken. Je moet een sterke politieke wil hebben om aan arbitrage te kunnen doen. Er zijn 27 Europese landen, het is absoluut niet eenvoudig om samen beslissingen te nemen, zeker in gevoelige thema’s zoals het Europese budget, migratie of klimaat.’

‘Het is in politiek de kunst om heel goed te luisteren naar de prioriteiten van een ander’

Belgen staan bekend als dealmakers, uzelf als een empathisch luisteraar: altijd bereid om zich in te leven in de positie van vriend én vijand. Helpt dat?

‘Het is zeker correct dat ik op basis van mijn ervaring in België een aantal zaken meeneem. Twee belangrijke elementen zijn daarbij van tel. Ten eerste: een goede kennis van de positie van je gesprekspartner. In de politiek is het de kunst om heel goed te luisteren. Écouter active, noem ik dat zelf: actief luisteren naar de prioriteiten van een ander. Actief luisteren geeft ook de mogelijkheid om te begrijpen waar ruimte is voor oplossingen, voor een mogelijke doorbraak.’

‘Een tweede cruciale factor, een sleutel om oplossingen te vinden, is vertrouwen. Zonder vertrouwen lukt het niet. Ik probeer dus veel te investeren in persoonlijke relaties met alle spelers in Europa, om het vertrouwen te versterken. Want één van de redenen dat er soms geen beslissingen genomen worden, is het gebrek aan onderling vertrouwen. Ik ga maximaal proberen om hard te werken op die twee essentiële punten, om beslissingen te kunnen nemen in de grote dossiers.’

Was deze job nu uw ultieme ambitie, uw droom?

‘(lacht) Wel, men moet altijd opletten met ambities. Ik weet dat zo niet, ik ben ook vooral realistisch. Ik weet dat we geconfronteerd worden met heel veel moeilijke politieke obstakels voor Europa. Maar ik ga keihard werken, echt proberen om zaken te doen bewegen. Ik ben heel gemotiveerd, dat klopt.’

‘Ik ga keihard werken, echt proberen om zaken te doen bewegen. Ik ben heel gemotiveerd’

‘U weet dat ik gepassioneerd ben door de Europese thema’s. En ik zal dan ook maximaal proberen een positieve rol te spelen in het geheel. Maar ik kan dat uiteraard niet alleen. Ik heb altijd geprobeerd de ploeg te steunen, collectief te werken, samen met een heel team mensen, en zo een coherente aanpak uit te bouwen. Dat is in Europa, tussen de verschillende instellingen, bijzonder belangrijk. Als men spreekt over het buitenlandse beleid van de EU, dan moet dat samen met de Europese Commissie en met het Europees Parlement gevoerd worden. Hetzelfde geldt voor handel, dossiers rond veiligheid, of defensie. Die samenwerking moet echt gemaximaliseerd worden.’

Voor heel veel mensen blijft Europa een ver-van-mijn-bedshow. Kunt u dat straks veranderen?

‘We moeten Europa dichter bij de mensen brengen: wat u aanhaalt, is een heel belangrijk punt. Het komt in al mijn gesprekken ook terug. Samen met Europese regeringsleiders voelen we dat het echt heel belangrijk is om dichter bij de Europese burgers te zitten, die band beter te maken.’

‘Onlangs was ik hierover nog in gesprek met de Italiaanse premier Guiseppe Conte, maar eigenlijk is dit een belangrijk punt in elk bilateraal gesprek dat ik voer: Hoe krijgen we meer aandacht voor de Europese bezorgdheden van de man in de straat? En hoe houden we er rekening mee? Ik heb het gevoel dat daar ook een belangrijke rol voor communicatie is weggelegd. Wij moeten daar vanuit de Europese instellingen echt op werken en er meer rekening mee houden. Er is die perceptie van afstand tussen burgers en de Europese instellingen. Dat is een zeer fragiel punt van de EU, we moeten er echt voor zorgen dat die banden aangehaald worden.’

Waarom hebben ze eigenlijk u gekozen als voorzitter? Hebt u daar zelf zicht op?

‘(lacht) Goh, ik heb daar wel een idee over uiteraard. Maar dat is iets om later, veel later, zelf eens op te schrijven.’

Hoe blikt u nu terug op uw kabinet in België? Het viel uiteindelijk ook over een internationale kwestie, het migratiepact. Dat bracht uw regering ten val, maar gaf u internationaal wel veel krediet.

‘Wel, ik heb daar veel gedachten over, maar ik ga vandaag niet meer terugkomen op die periode of er veel over zeggen. Iedereen weet dat ik in december vorig jaar er alles, maar werkelijk alles aan gedaan heb. Ik heb maximaal gevochten om die regering in stand te houden, dat is echt geen geheim. Dat ze uiteindelijk toch gevallen is, betreur ik enorm. Ik heb toen in de Kamer een speech gegeven, waarin ik voorspelde wat er zou gebeuren mocht de regering niet verdergaan. Ik was somber in mijn analyse, maar de feiten vandaag geven me gelijk.’

‘Als ik kijk naar de laatste vier jaar van regeringswerk in België, dan vind ik dat we heel veel gedaan hebben qua strategische hervormingen. Was het genoeg? Nee, het was niet genoeg’

‘Nu gaan we richting het einde van 2019, zonder budget, zonder sociaal-economische maatregelen die nodig waren, zonder budget voor 2020 en zonder een echt proces voor de vorming van de regering. Dat zijn de feiten. Meer kan ik daar toch niet over zeggen?’

Blijft dat bitter?

‘Als ik kijk naar de laatste vier jaar van regeringswerk in België, dan vind ik dat we heel veel gedaan hebben qua strategische hervormingen. We hebben echt gedurfd. Was het genoeg? Nee, het was niet genoeg. Maar we zullen zien wat de toekomst brengt, het is nu aan een volgende regering. Ik zal alleen zeer goed erop toezien dat ik mezelf daar niet te veel in meng. (lacht)’

Zult u het missen, België?

‘Ja, kijk eens, ik ben niet weg: ik blijf in België wonen, en zal het altijd aandachtig blijven volgen, en er mijn gedacht over hebben. Maar u begrijpt dat ik die gedachte in de toekomst met zeer veel reserve zal formuleren.’