We weten intussen dat China de voorbije jaren een van de snelst groeiende economieën ter wereld was, maar ook Brazilië groeide snel. Het land is meer dan een recordhouder in het aantal wereldtitels voetbal of het centrum van het jaarlijkse carnaval. Hier zijn 27 feiten, cijfers en weetjes over een land dat zweeft tussen de honger naar groei en de strijd tegen armoede en geweld.
1. Brazilië is het vijfde meest bevolkte land ter wereld
Brazilië is een van de grootste landen ter wereld, zeker op het vlak van bevolkingsaantal. Er wonen officieel meer dan 209 miljoen mensen. Dat is natuurlijk niets vergeleken met China en India, die allebei meer dan 1,3 miljard inwoners tellen. Maar de Brazilianen moeten voorts enkel de Verenigde Staten (329 miljoen) en Indonesië (268 miljoen) laten voorgaan.
Pakistan en Nigeria zitten Brazilië met ook elk meer dan 200 miljoen inwoners op de hielen. Mexico sluit als eerstvolgende Latijns-Amerikaanse land de top tien af met 126 miljoen inwoners.
[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]
2. Slechts twee landen in Zuid-Amerika grenzen niet aan Brazilië
Een blik op de wereldkaart maakt duidelijk dat Brazilië een bijzonder omvangrijk land is. Het palmt een groot deel van het Zuid-Amerikaanse continent in. Zelfs in die mate dat maar twee landen in Zuid-Amerika niet aan Brazilië grenzen. Ecuador en Chili liggen elk aan de westkust en zijn ingesloten door andere landen.
In totaal hebben de Brazilianen zo tien buurlanden: Colombia, Venezuela, Guyana, Suriname en Frans-Guyana in het noorden; Peru, Bolivia en Paraguay in het westen; en Argentinië en Uruguay aan de zuidelijke landsgrenzen.
[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]
3. Het bbp van Brazilië is gelijk aan dat van Argentinië, Mexico en Venezuela samen
Het bruto binnenlands product (bbp) van Brazilië bedroeg in 2018 nog 1,8 biljoen dollar. Daarmee staat het land op de negende plaats in de wereld, maar het is ook de absolute leider in het Latijns-Amerikaanse gebied. Zo moeten we het bbp van Argentinië (518 miljard dollar), Mexico (1,2 biljoen dollar) en Venezuela (93 miljard dollar) al optellen om ongeveer aan het Braziliaanse bedrag te komen.
[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]
4. Er is een olievoorraad om de hele wereld zes maanden te voorzien, waarmee niets wordt gedaan
Brazilië is al jaren een van de snelst groeiende olielanden dat geen lid is van OPEC. Alleen al voor de kust van Rio de Janeiro is een kleine tien jaar geleden een enorme hoeveelheid olie ontdekt. Die kon de volledige voorraad van Brazilië in één klap verdubbelen. En toch wordt daar voorlopig nog niet naar geboord. Oorzaak is een dispuut tussen de overheid en oliereus Petrobras, dat al sinds 2013 aansleept.
Er zitten nog zeker 6 tot 15 miljard vaten olie verstopt. Die zullen bij OPEC, dat probeert om evenwicht te creëren op de wereldwijde oliemarkt, tot kopzorgen leiden. Brazilië zit intussen China en de Verenigde Staten op de hielen als grote olieproducent. Het land haalde op Zuid-Amerikaans grondgebied ook al Venezuela in, al hebben zij nog zowat de grootste oliereserves ter wereld.
[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]
5. São Vicente is de oudste stad van Brazilië
Toen de Portugezen in Brazilië aankwamen, bouwden ze in São Vicente hun eerste stad. Die bestaat al sinds 1532 en is intussen een onderdeel van São Paulo geworden. De plaats was vooral een belangrijk centrum voor de slavenhandel. Vandaag herinneren niet veel gebouwen nog aan het verleden van de gemeente. São Vicente is de geboorteplaats van voetballer Robinho.
[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]
6. De huidige hoofdstad Brasilia is in 41 maanden gebouwd
Rome is niet op één dag gebouwd, luidt het spreekwoord, maar de Braziliaanse hoofdstad Brasilia is toch heel snel verrezen. Veel mensen denken natuurlijk dat het veel beroemdere Rio de Janeiro de hoofdstad van het land is, maar dat is dus niet zo. Althans toch al een hele tijd niet meer, want Rio werd in 1960 door Brasilia vervangen. De nieuwe hoofdstad lag veel centraler in het land en kwam er op initiatief van president Juscelino Kubitschek.
In 1956 werd de eerste steen gelegd en in 1960 huldigde de president de stad officieel in. Vandaag telt Brasilia op twee steden na de meeste inwoners. Enkel São Paulo en Rio hebben nog meer inwoners.
[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]
7. Brazilië won de meeste wereldbekers voetbal
Het eerste waar veel mensen bij Brazilië aan denken, is natuurlijk voetbal. Het land levert al decennia lang getalenteerde voetballers af, vaak spelers die op straat tegen een bal hebben leren trappen. Ze bezorgden Brazilië in totaal al vijf keer de wereldbeker. Het land organiseerde het toernooi ook al twee keer, de laatste editie was in 2014.
Brazilië won z’n eerste wereldtitel in 1958, toen de legendarische Pelé twee keer scoorde in een 5-2 overwinning tegen Zweden. Brazilië was toen het vierde land ooit dat de titel won. Vier jaar later volgden ze zichzelf nog eens op als wereldkampioen. Ook in 1970 en 1994 ging de wereldtitel naar Brazilië. Hun laatste WK wonnen ze in 2002 tegen Duitsland, met vier wereldtitels het op één na meest succesvolle voetballand.
In 2014 werd Brazilië in de halve finale voor eigen volk nog vernederd door Duitsland (1-7). En in 2018 waren onze Rode Duivels in de kwartfinale een maatje te sterk.
[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]
8. Onder president ‘Lula’ ontsnapte 10,4% van de bevolking uit armoede
Als president van Brazilië hielp Luiz Inácio da Silva ongeveer 10,4% van de bevolking uit de armoede. In totaal gaat het om ruim 21 miljoen mensen, ofwel twee keer de bevolking van België. Da Silva, die kortweg ‘Lula’ genoemd wordt, was van 2003 tot 2011 president. Na zijn carrière liet hij zich verleiden door corruptie, waardoor hij momenteel in de cel zit.
Lula mocht om die reden in 2018 niet deelnemen aan de verkiezingen in Brazilië. In de polls stak hij er toen met kop en schouders bovenuit om opnieuw president te worden.
[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]
9. In Brazilië zijn de voorbije 30 jaar 1,1 miljoen mensen vermoord
Misdaad is een groot probleem in Brazilië. Het land heeft een enorm moordcijfer van bijna 27 moorden per 100.000 inwoners. Dat is 15 keer hoger dan het moordcijfer in België. In dertig jaar tijd zijn 1,1 miljoen mensen vermoord. Het land met de meeste moorden is Honduras, waar 91,6 mensen op 100.000 op een gewelddadige manier om het leven komen. In Zuid-Amerika hebben enkel Venezuela en Colombia een slechter rapport dan Brazilië.
En toch is de situatie aanzienlijk verbeterd. Tussen 2017 en 2018 zakte het aantal moorden met 13%, van 59.000 naar 51.000. En ook in de eerste maanden van 2019 zijn een pak minder mensen vermoord. Goed nieuws, waarvoor de nieuwe president Jair Bolsonare graag de pluimen op z’n hoed wil steken. Ook al heeft zijn nieuwe beleid er voorlopig weinig mee te maken. Opvallend is wel dat het aantal moorden op politieagenten juist is toegenomen.
[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]
10. Eén op vijf Brazilianen zit onschuldig in de cel
Mede door de hoge misdaadcijfers zitten de gevangenissen in Brazilië overvol. Maar veel van die gedetineerden zijn echter nooit veroordeeld. Volgens de mensenrechtenorganisatie CONECTAS is het aantal gevangenen per 100.000 inwoners tussen 1992 en 2013 met 317% gestegen, van 74 naar 301. Zo’n 40% van die gevangenen moet in afwachting van een proces in de cel verblijven.
Voor veel onschuldige Brazilianen heeft zo’n arrestatie natuurlijk grote gevolgen. Ze kunnen bijvoorbeeld hun werk verliezen in de periode dat ze achter de tralies zitten. Zeker één op vijf gedetineerden zou nooit een misdaad begaan hebben.
[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]
11. Brazilië is het minst bezochte land ter wereld
Voor een land van zo’n omvang krijgt Brazilië relatief weinig toeristen over de vloer. In totaal brengen jaarlijks iets meer dan zes miljoen buitenlanders hun vakantie in Brazilië door. Ruim de helft trekt naar Rio de Janeiro. Op basis van het inwonersaantal is het daarmee een van de minst bezochte landen ter wereld. Per duizend inwoners zijn er in Brazilië 25 toeristen. Mexico lokt jaarlijks zes keer meer toeristen dan Brazilië. Ook Argentinië doet net iets beter.
[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]
12. Nochtans ligt het mooiste strand ter wereld in Brazilië
Volgens TripAdvisor is Baia do Sancho het mooiste strand ter wereld. Al ligt het wel niet op het Braziliaanse vasteland. Vanaf Natal, een stad aan de oostkust, is het ongeveer een uur vliegen tot het archipel Fernando de Noronha. Deze 21 eilandjes in de Atlantische Oceaan zijn een paradijs voor duikers. In het water kan je zeeschildpadden, walvissen, haaien, clownvissen, anemonen en papegaaivissen zien.
Het potentieel voor toerisme is er dus wel, want Brazilië heeft zelfs 19 sites die tot UNESCO Werelderfgoed zijn uitgeroepen. Zo zijn er kilometers brede watervallen waar je even stil van wordt. Al is het voor sommige sites misschien juist een goede zaak dat toerisme (nog) niet boomt in Brazilië.
[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]
13. In de favela’s zijn toeristen wel talrijker geworden
Heel wat toeristen denken niet aan Brazilië, omdat het land gevaarlijk zou zijn. Zeker de favela’s, de beruchte buitenwijken in de bergen van Rio, waren uitgesloten voor toeristen. Dat is op vele plaatsen nog altijd zo, maar toch zijn een paar favela’s intussen zo veilig geworden dat ze toeristen juist verwelkomen. En vanuit veel van die buitenwijken heb je echt een schitterend zicht over de stad.
In de wijk Santa Marta staat zelfs een beeld van Michael Jackson, omdat de artiest er ooit een videoclip in een regie van Spike Lee kwam opnemen. Ook Madonna en Beyoncé zijn al eens in een favela op bezoek geweest. Officieel telt Rio meer dan 700 buitenwijken. Een kwart van de inwoners leeft in een favela.
[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]
14. Brazilië is al 150 jaar ’s werelds grootste producent van koffie
Een van de belangrijkste producten van Brazilië is koffie. Het land produceert per jaar zo’n 2,5 miljoen ton koffie. Dat is ruim een miljoen ton meer dan Vietnam en zelfs het vierdubbele van Colombia. Volgens statistieken uit 2010 oogstte Brazilië in dat jaar liefst 285 miljard koppen koffie.
Het land is al 150 de onbetwiste leider in de koffiesector. In 1920 verzorgde het zelfs 80% van alle koffie in de wereld. Dat aandeel is honderd jaar later tot een derde van de wereldwijde productie gezakt, maar het blijft natuurlijk indrukwekkend.
[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]
15. In 2050 zal de economie van Brazilië groter zijn dan die van Duitsland
Hoe zal de wereld er in 2050 uitzien? Eén ding is zeker: Brazilië zal volgens voorspellingen van experts nog steeds bij de grootste economieën ter wereld horen. Meer zelfs, het land zal Duitsland, Japan en Rusland voorbijsteken. Enkel de economie van China, India, de Verenigde Staten en Indonesië zou het dan nog beter doen.
[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]
16. In São Paulo staat soms 300 kilometer file
File is een groot probleem in veel Braziliaanse steden. São Paulo is zelfs een van de steden in de wereld met de langste files. Volgens de INRIX-ranglijst staat enkel in Moskou, Istanboel, Bogota en Mexico City meer file. Ook Rio de Janeiro staat in de top tien.
Het record werd in 2013 gevestigd, toen op een dag tijdens de avondspits liefst 309 kilometer file in en rond São Paulo stond. Dat kost de stad jaarlijks veel geld, tot 2,3 miljard dollar.
[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]
17. Enkel de Verenigde Staten hebben meer luchthavens dan Brazilië
Een verrassende statistiek: Brazilië telt meer dan 4.000 luchthavens en is daarmee de eerste achtervolger van de Verenigde Staten, met bijna 15.000 luchthavens koploper in de wereld. Natuurlijk moeten we wel opmerken dat de Braziliaanse luchthavens niet vergelijkbaar zijn met die van vele andere landen. De toegang verloopt doorgaans heel moeilijk, omdat ze niet door het openbaar vervoer bediend worden. En heel veel vliegtuigen stijgen er ook niet op, omdat de capaciteit te beperkt is.
De grootste luchthaven van Brazilië ligt in São Paulo waar zo’n 40 miljoen passagiers per jaar passeren.
[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]
18. De grootste stortplaats ter wereld lag jarenlang in Brazilië
Niet meteen een toeristische attractie, maar Rio bezat meer dan dertig jaar de grootste stortplaats ter wereld, een enorme berg afval aan de kust. Jardim Gramacho was het gevolg van een groeiende stad die geen aandacht aan het milieu besteedde. De stortplaats was liefst 247 voetbalvelden groot, en dagelijks kwam er 8.000 ton afval uit zes verschillende landen bij. De documentaire Waste Land bracht de afvalberg in beeld.
In 2012 sloot het stort om plaats te ruimen voor een fabriek die biogas produceert. De broeikasgassen van rottend afval worden dus gebruikt om brandstof te maken. Daarmee worden huizen en auto’s in Rio nu van energie voorzien.
[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]
19. Brazilië is een van de landen met ’s werelds grootste biodiversiteit
Er zijn maar weinig landen die de biodiversiteit van Brazilië kunnen evenaren. Er leven in totaal zeker vier miljoen soorten planten en dieren. En dat zijn schattingen, want sommige soorten zijn nog niet eens in kaart gebracht of ontdekt.
Het zou het land met de meest apensoorten in de wereld zijn. En met 50.000 soorten bomen en struiken vind je ook nergens anders een grotere diversiteit in planten. Jammer genoeg staat het Braziliaanse regenwoud door ongecontroleerd kappen van bomen en landbouw nog steeds onder druk.
[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]
20. De Amazone is de grootste rivier ter wereld
Door dat regenwoud loopt de Amazone, de grootste rivier ter wereld. Toch zeker op vlak van het watervolume dat door de rivier stroomt. Liefst 209,00 kubieke meter water vloeit iedere seconde naar de Atlantische Oceaan. Dat is meer dan dat van de zeven volgende grootste rivieren samen. Het Baikalmeer, het diepste meer ter wereld, zou aan dat tempo in minder dan vier jaar gevuld zijn. In het regenseizoen kan de Amazone tot 40 kilometer breed worden.
De langste rivier ter wereld is de Nijl, maar de Amazone is met 6.400 kilometer bijna even lang. De rivier ontspringt in Peru en stroomt doorheen de hele breedte van Brazilië via het regenwoud naar de oceaan.
[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]
21. De hoogste berg van Brazilië is pas in de jaren 50 ontdekt
Met 2.994 meter is de Pico da Neblina de hoogste berg van Brazilië. Dat is niet zo bijzonder, ware het niet dat het tot de jaren 50 geduurd heeft om de berg te ontdekken. Hij ligt op de grens tussen Brazilië en Venezuela en is bijna altijd in mist en wolken gehuld. Pas in 1965 is de berg voor het eerst beklommen. De naam is overigens heel toepasselijk, want ‘Neblina’ is het Portugese woordje voor ‘mist’.
[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]
22. Tientallen stammen in het regenwoud hadden nog nooit contact met de moderne beschaving
Het klinkt in de 21ste eeuw erg onwaarschijnlijk, maar toch zouden er wereldwijd nog zo’n honderd stammen bestaan die nog nooit contact met de moderne beschaving hebben gekend. Een groot deel daarvan bevindt zich in Zuid-Amerika, en dan vooral in Brazilië.
In 2007 onthulde een rapport dat zeker 67 Braziliaanse stammen nog nooit met de moderne beschaving kennis hebben gemaakt. Dat is meer dan het eiland Nieuw-Guinea.
[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]
23. Brazilië was ook populair bij gevluchte nazi’s
Na de Tweede Wereldoorlog zijn heel wat nazi’s naar Zuid-Amerika gevlucht en ook Brazilië was daarbij een populair land. Josef Mengele (foto), bekend voor z’n gruwelijke experimenten en zijn fascinatie voor tweelingen, woonde er tot zijn dood. In Auschwitz mocht hij kiezen wie tot de gaskamers veroordeeld werd. Zijn bijnaam was de ‘engel des doods’. Hij vluchtte zoals veel nazi’s eerst naar Argentinië, maar toen Israëlische spionnen Adolf Eichmann uit het land smokkelden, zocht hij zijn toevlucht in buurland Brazilië.
De nazi’s zouden overigens al in 1935 in Brazilië gesignaleerd zijn. Een expeditie zocht toen in het regenwoud naar een locatie voor een buitenpost.
[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]
24. Miljoenen Brazilianen hebben Japanse of Afrikaanse roots
De stamboom van 1,5 tot 2,5 miljoen Brazilianen voert terug naar een onverwacht land: Japan. De vele migranten namen zaadjes van kersenbloesems mee. Dat is ook de reden waarom je in huizen rond São Paulo en in parken in Curitiba zoveel van deze bomen kunt zien.
In Salvador, een van de grootste steden van het land, is de Afrikaanse bevolking dan weer in de meerderheid. Dat komt omdat er vroeger veel Afrikaanse slaven naar Brazilië werden gebracht om er op plantages te werken. Zo’n 82% van de inwoners heeft een verleden in de slavernij. Salvador wordt wel eens de grootste Afrikaanse stad buiten Afrika genoemd.
[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]
25. Afgelegen Manaus was ooit de rijkste stad dankzij rubber
Manaus was in de negentiende eeuw de rijkste stad van Zuid-Amerika. Dat is verrassend als je weet dat de stad in het midden van het regenwoud ligt. Rubber was de reden waarom veel welstellende Europeanen naar Manaus trokken. Ook Henry Ford heeft destijds veel geld geïnvesteerd om rubberplantages -en fabrieken in het midden van de jungle uit de grond te stampen. Rubber is ook de reden waarom er vandaag in de regio verlaten spooksteden zoals Fordlandia bestaan.
In Manaus wonen wel nog steeds zo’n twee miljoen mensen. Tijdens het WK voetbal in 2014 was dit een van de meest afgelegen locaties waar wedstrijden werden gespeeld. Het Amazonetheater (foto) is het meest opvallende gebouw van de stad.
[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]
26. Vissers in Laguna krijgen hulp uit onverwachte hoek
Langs de Braziliaanse kust zijn nog veel vissers actief. In het zuidoosten van het land, niet ver van de grens met Uruguay, ligt Laguna. In de jaren 80 ontdekten wetenschappers dat de vissers al generaties lang met de hulp van dolfijnen vis vangen. De dieren voeren scholen vis in de richting van de kust, waar vissers met hun netten klaar staan.
[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]
27. Het beroemde beeld van Christus in Rio weegt 635 ton
Christus die met open armen over de stad waakt. Het beeld is voor Rio wat de Eiffeltoren voor Parijs is. Het is in 2007 uitgeroepen tot een van de zeven nieuwe wereldwonderen. Het beeld weegt 635 ton en is 38 meter hoog.
Natuurlijk is het bij onweer een soort bliksemafleider, en daardoor liep het al heel wat schade op. Vooral het hoofd en de vingers van Christus zijn door hevig stormweer flink afgebrokkeld. Daarom zijn er al een paar keer reparaties aan het beeld uitgevoerd. Even werd zelfs gevreesd dat het daardoor donkerder van kleur zou worden, omdat er mogelijk niet genoeg van het origineel gebruikte gesteente zou zijn.