Het houdt maar niet op met MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez. Zijn tactiek van een ’totale oorlog’ tegen de hoofddoek leidt in Brussel tot een forse regeringscrisis. Regeringspartij DéFI dreigt de ploeg van Rudi Vervoort (PS) op te blazen als de Brusselse vervoersmaatschappij MIVB straks haar verbod op religieuze tekens zou loslaten. Bij het cdH dreigt in Brussel over hetzelfde thema een scheuring binnen de partij. Bouchez telt dus zijn winst. De collateral damage is voor de federale regering. Daar komt premier Alexander De Croo (Open Vld) gekneusd uit de discussie: MR-minister David Clarinval corrigeerde zowaar publiek de eerste minister, waarna die in de Kamer het moest komen uitleggen. ‘Dit is een ernstig gebrek aan respect voor de premier’, zo haalt Pierre-Yves Dermagne, vicepremier van de PS, naar zijn coalitiepartner uit.

In het nieuws: De MR tweet doodleuk om de eigen eerste minister terecht te wijzen.

De details: Ten gronde bijt Georges-Louis Bouchez (MR) federaal in het stof, maar zijn partij schopt wild om zich heen.

• Toch behoorlijk ongezien, een minister van de eigen coalitie, van de eigen politieke familie zelfs – ooit ‘één en ondeelbaar’ – die doodleuk de premier publiek terugfluit. Minister van Middenstand David Clarinval presteerde dat gisteren, rond een uur of vijf.
• ‘Deze ochtend heb ik in de Kern als vertegenwoordiger van de MR duidelijk ons verzet kenbaar gemaakt tegen het besluit dat staatssecretaris Sarah Schlitz (Ecolo) – zonder overleg – heeft genomen om Ihsane Haouach tot nieuwe regeringscommissaris te benoemen’, zo maakte Clarinval duidelijk. Dat was niets minder dan openlijk de confrontatie kiezen met de premier en de zes andere regeringspartners.
• Enkele uren daarvoor had de premier zich in de Kamer immers ferm en duidelijk uitgesproken in de discussie over Haouach. Die is vorige maand door Schlitz benoemd als regeringscommissaris bij het Instituut voor de Gelijkheid van Mannen en Vrouwen. Haouach draagt een hoofddoek en gaat in de symbolenstrijd daarrond voorop. De MR eiste bij monde van voorzitter Bouchez deze week dagenlang dat de benoeming van Haouach ongedaan zou worden gemaakt.
• In het vragenuurtje haalde N-VA scherp uit naar de premier: ‘Vorige week moesten wij hier de vrijheid van meningsuiting verdedigen, vandaag moeten we pleiten om de neutraliteit van de overheidsdiensten te behouden. Wat zal het volgende week zijn?’, stelde Darya Safai (N-VA).
• Daarop reageerde de eerste minister scherp en zette de puntjes op de i:
  • ‘De beslissing in deze kwestie werd al een maand geleden genomen. De bewuste regeringscommissaris heeft inmiddels al aan een vergadering deelgenomen’, zo gaf hij mee. De MR was dus te laat.
  • ‘Deze regeringscommissaris is hier afgestudeerd als ingenieur met grote onderscheiding. Zoals de pers schreef, ‘een cv van beton‘. Ze heeft dus volgens de regering de kennis en de ervaring om deze functie naar behoren uit te voeren.’
  • En het belangrijkste zinnetje: ‘We hebben dit punt vandaag in het kernkabinet besproken en de aanduiding van deze regeringscommissaris wordt door geen enkele partij binnen de regering in vraag gesteld.’
• Zo leek de zaak gesust. Voor alle overheidsjobs die rechtstreeks in contact staan met de burger geldt zo’n gebod om neutraal te zijn. Voor de andere functies niet en dus ook niet voor regeringscommissarissen, zo was in de coulissen te horen.

De essentie: De premier wilde Bouchez lik op stuk geven, maar dat passeerde niet.

• Met zijn forse stelling in de Kamer corrigeerde premier De Croo op zijn beurt de MR. Na dagen gestook van Bouchez was er op het Kernkabinet donderdagochtend wel degelijk discussie over de kwestie. Want opvallend genoeg was de zaak geagendeerd geraakt, tot verwondering van een aantal Vlaamse coalitiepartners: waarom de zaak verheffen tot ‘materie van de regering’?
• Maakte de premier de bewuste keuze om de MR terecht te wijzen, door de zaak op de agenda toe te laten? Feit is dat vicepremier Sophie Wilmès (MR) op een bilateraal contact in Madrid zat en Clarinval er namens de MR zat. Die maakte vervolgens het bezwaar van zijn partij kenbaar.
• Volgens bronnen lieten drie Vlaamse vicepremiers – Vincent Van Quickenborne (Open Vld), Vincent Van Peteghem (CD&V) en Frank Vandenbroucke (Vooruit) – hun ongenoegen blijken. Aan Vlaamse kant zit geen van deze drie partijen te wachten op de import van het hoofddoekendebat in de federale regering: met een N-VA en Vlaams Belang als stevige oppositie kunnen zij zoiets missen als kiespijn.
• Clarinval haalde, erg voorspelbaar, compleet bakzeil: de beslissing van de benoeming terugdraaien, zou betekenen dat alle zeven Vivaldi-partijen in de Kern akkoord zouden moeten gaan. De MR stond alleen.
• Maar Bouchez liet zich niet in een hoekje zetten. Doordat de premier het er in de namiddag zo fors in wreef en vooral stelde ‘dat de aanduiding door geen enkele partij binnen de regering in vraag is gesteld’, voelden Bouchez en Clarinval zich op hun beurt weer genoodzaakt te reageren.
• De tweet van Clarinval volgde en ook een hele stroom berichten van opnieuw Bouchez. Die had het over ‘de echte inzet: de neutraliteit van de staat en wat dat bij de bevolking teweegbrengt’, en ‘een microkosmos: ‘Er is een probleem Bouchez’ + allerhande spelletjes”‘
• Daarop was de schade voor de premier. Die werd prompt in de Kamer door de grote oppositiepartijen van N-VA en Vlaams Belang gesommeerd: ‘Zaten die twee wel in dezelfde Kern? Of ontbreekt er iets aan het gehoor van de premier?’
  • ‘Meneer de eerste minister, een oude wijsheid, van Aristoteles, zegt het enige wat je met liegen bereikt, is dat men je niet meer gelooft als je de waarheid spreekt’, zo haalde Barbara Pas (Vlaams Belang) uit.
  • ‘U wordt hier vanuit uw eigen regering ervan beticht dat u hier formeel, op het spreekgestoelte aan dit halfrond onwaarheden hebt verteld. Hebt u gelogen, of meneer Clarinval?’, zo wierp Peter De Roover (N-VA) de premier voor de voeten.
• Premier De Croo maakte zich er daarop van af door te stellen dat in zijn Kern ‘uiteindelijk de beslissing niet in vraag werd gesteld: er was geen voorstel om de beslissing te herzien of te annuleren’. ‘Geen enkele tegenstrijd met wat ik gezegd heb’, zo concludeerde hij rustig, met meteen een zenuwachtig applaus op de meerderheidsbanken.

The big picture: De schade is er wel, met name voor de centrumpartijen in Vivaldi en zeker Open Vld.

• Vivaldi zou een coalitie worden die ‘anders, respectvol’ met elkaar zou omgaan, een beetje om zich af te zetten tegen die ‘brute’ N-VA. Toen al leefde de vrees dat de voorzitters – met name Bouchez, maar ook anderen – van buitenaf stokebrand zouden spelen.
• Een tijdje, zeker tijdens het crisisbeheer, slaagde premier De Croo er min of meer in de conflicten uit zijn regering weg te houden. Zo haalde Paul Magnette (PS) wel fors uit over het loonakkoord, maar bleef het binnen de regering werkbaar. En viel de MR-voorzitter te pas en te onpas Frank Vandenbroucke (Vooruit) als minister van Volksgezondheid aan, maar ook dat had weinig interne impact.
• Vanmorgen reageerde PS-vicepremier Pierre-Yves Dermagne wel fors op La Première: ‘De vertoning van gisteravond wijst op een ernstig gebrek aan respect voor de eerste minister. Je bestuurt een land niet via uitspraken op sociale media. De prioriteiten liggen daar niet.’
• Zo sijpelt het conflict verder in de regering binnen. De actie van Clarinval, iemand uit de eigen rangen, gaat veel verder dan een tweetje van Bouchez: de irritatie over de MR bij de andere coalitiepartners, inclusief de vicepremiers binnen de regering, is huizenhoog.
• Uitgerekend op het thema hoofddoeken, wat ideaal terrein is voor Vlaams Belang en in mindere mate N-VA, breekt nu een symbolenstrijd uit in de federale ploeg. Voor de centrumpartijen is dat allerminst comfortabel: in recente peilingen dipten Open Vld en CD&V, en verwacht wordt dat dat beeld niet keert, met een nieuwe peiling die vandaag uitkomt.
• Zeker Open Vld, die de gok nam om als zevende partij het premierschap te pakken, dreigt zo in de klappen te delen: het beeld van een onmachtige premier, een ‘dweil’, is dodelijk. Dat de torpedo’s uitgerekend van de ‘zusterpartij’ komen, maakt het extra pijnlijk.

Om te volgen: Ook in Brussel is de zaak allerminst weg.

• Tegelijk forceert de MR de boel: in Brussel werden ze in 2019 in de oppositie geduwd. Maar heel het conflict over het personeel van de MIVB dat al dan niet een hoofddoek zou mogen gaan dragen, werd de afgelopen week door Bouchez en lokaal kopstuk Alexia Bertrand stevig opgepookt.
• Het netto-effect? DéFI, de links-liberale francofone stadspartij, kan geen kant meer op. Haar voorzitter François De Smet heeft er een ultieme zaak van gemaakt: gaat de MIVB overstag, dan verlaat zijn partij de Brusselse regering, maakte De Smet gisteren bekend.
• Zo zit Brussels minister-president Rudi Vervoort (PS) met een majeur probleem. Want Ecolo is over de zaak bijzonder militant en lijkt niet van plan om nog toe te gaan geven. Dat maakt een compromis, waar ook PS-voorzitter Magnette aan werkte, zeer lastig.
• En Bouchez kan nog meer zijn winst tellen. In La Libre staat uitvoerig beschreven hoe het kleine cdH, toch een electorale concurrent van de MR, door de hoofddoek in een complete burgeroorlog verzeild is geraakt, in haar Brusselse afdeling.
• Daar toonde Kamerlid Georges Dallemagne (cdH) zich kritisch over die hoofddoek, maar dat maakte een aantal leden in Brussel zo boos dat ze tegen hem een interne procedure zijn begonnen. De jongeren van het cdH steunden dan weer Dallemagne openlijk. Een scheuring dreigt.

Ook in het nieuws: Een Overlegcomité.

• Vandaag wat meer nieuws dus rond de verdere heropening van de maatschappij. Belangrijkste punt lijkt het opnieuw vrij reizen te worden:
  • Terugkomen uit een groene of oranje zone betekent niet langer een test of quarantaine.
  • Een rode zone betekent ook voor wie al twee keer is ingeënt of antilichamen heeft, geen test of zelfisolatie meer. Voor anderen zou een negatieve test mogelijk volstaan om quarantaine te vermijden.
• Verwacht mag worden dat er obligaat protest volgt van experts, die schermen met ‘Indische’, ‘Braziliaanse’, ‘Engelse’ of ‘Zuid-Afrikaanse’ mutaties als doembeeld en het allemaal veel te vroeg vinden.