Een nieuw rapport van het Controleorgaan op de Politionele Informatie is niet mals voor de Belgische federale politie. Die zou een controversiële tool voor gezichtsherkenning meerdere malen hebben gebruikt, ondanks dat de politietop dit ontkende.
Clearview AI biedt een systeem aan dat mensen kan identificeren op basis van foto’s, die worden vergeleken met een database van miljarden andere foto’s. Onderzoek van Buzzfeed onthulde in 2020 dat België klant was van het omstreden Clearview AI, dat miljoenen beelden verzamelt en koppelt aan identiteiten, zonder dat personen daar vooraf toestemming voor hebben gegeven. Het bedrijf speurt openbare profielen op sociale media af en gebruikt dat voor zijn eigen database. Vanwege deze praktijken legde Italië het bedrijf een boete van 20 miljoen euro op.
Politietop verzweeg het gebruik
In een parlementair debat vorig jaar antwoordde minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden dat de federale politie niet structureel gebruik maakt van de software. Ze stelde echter dat uit intern onderzoek bleek dat twee speurders van de politie, via een proeflicentie, toegang hadden tot de dienst. Echter omdat het Belgische wettelijke kader geen ruimte biedt aan dergelijke software, vertelde de minister dat ze in het vervolg niet door de politie zal worden gebruikt.
Maar uit het rapport van het controleorgaan blijkt dat leden de federale gerechtelijke politie meerdere malen geëxperimenteerd hebben met de gezichtsherkenningstechnologie. De software zou in totaal 78 keer zijn gebruikt, terwijl de gebruikte foto’s geen onderdeel uitmaakten van een lopend strafonderzoek. Geen enkele zoekpoging zou daarbij een bruikbaar resultaat hebben opgeleverd. De top van de Belgische politie wist hiervan af, maar verzweeg het voor de minister. Ook op vragen van de pers werd door de politie steevast een ontkennend antwoord gegeven.
Commercieel bedrijf buiten de EU
Het orgaan merkte daarnaast op dat er persoonlijke foto’s naar een commercieel bedrijf buiten de EU zijn verzonden. “Het gebruik van de software is illegaal, ook voor politiediensten”, zo valt er te lezen. “De federale politie lijkt niet te beseffen dat daardoor niet alleen politionele foto’s aan een commercieel bedrijf worden doorgestuurd, noch dat biometrische gegevens sindsdien door het bedrijf Clearview bijgehouden worden”.
Het verwerken van deze gegevens is het business model van het bedrijf. De motivatie van Clearview is een economische, en niet zoals de politie een “rechtvaardige”.
Niet waterdicht
De markt voor herkenningssoftware groeit en wordt steeds meer toegepast in ons dagelijks leven. Zo kun je in de Chinese stad Shenzen een boete krijgen als je door het rood loopt; camera’s met gezichtsherkenning houden er oversteekplaatsen in de gaten. In Rusland is er NtechLab, dat nummerborden en gezichten leest en in België hangen er ANPR-camera’s. Moskovieten kunnen daarnaast ook betalen met gezichtsherkenning.
Dat dergelijke systemen niet waterdicht zijn is meerdere malen aangetoond. Geautomatiseerde systemen zijn niet neutraal en weerspiegelen vooroordelen van degene die de software schrijven. Zo was er het verhaal van Robert Williams, die valselijk werd gearresteerd op basis van gezichtsherkenning. En in China testte Huawei software om gezichten van Oeigoeren te herkennen. In geval van een ‘match’ kon er een automatisch signaal afgaan bij de Chinese veiligheidsdiensten.
(lb)
