De deadline van 15 oktober viel zaterdag, om de Europese Commissie het geheel van de Belgische begrotingen over te maken, als één cijfer. Maar staatssecretaris Eva De Bleeker (Open Vld) kon niet bepaald een goed rapport voorleggen.
Integendeel: het tekort is nog erger dan de ramingen van het Planbureau en de Nationale Bank. België klokt voor 2023 af op 33,5 miljard euro die zal extra uitgegeven worden door alle regeringen, bovenop wat men dat jaar effectief zal binnenkrijgen aan inkomsten. Dat is gelijk aan 5,8 procent van het bruto nationaal product.
Heel pijnlijk, want in het voorjaar had België in het kader van het Europese Stabiliteitsprogramma nog beloofd dat het bij een tekort van 3,6 procent zou uitkomen voor 2023. Maar toen sloeg de energiecrisis ongenadig toe.
De Tijd en De Standaard konden het rapport dit weekend al inkijken, tot frustratie van de oppositie, die het nog niet kreeg. N-VA-kamerlid Sander Loones maakte zich daarover andermaal boos, en maande Kamervoorzitter Eliane Tillieux (PS) aan forser te zijn, naar de regering toe. Die is dat zelden.
Het feit dat er nog een pak extra uitgaven voor de energiecrisis bijkwamen in de begrotingsopmaak, hielp uiteraard niet: de cijfers stonden op 31,5 miljard tekort, maar de laatste weken kwam daar nog 2 miljard bij. Vivaldi deed een pak extra uitgaven door de energiecrisis, maar ook de Waalse regering, de Brusselse en de Vlaamse kampen allemaal met grotere tekorten, na de begrotingsopmaak.
Het federale niveau blijft wel het zwaarst doorwegen: van de 5,8 procent tekort ten opzichte van het bbp, is er 4,1 procent die van Vivaldi komt. Maar ook de deelstaten gaan sterk verder in het rood: Vlaanderen gaat van 1,5 naar 3 miljard euro te kort. Wallonië tikt zelfs af op 3,1 miljard tekort, op een veel kleinere begroting. Brussel heeft een tekort van 1,2 miljard, of 20 procent. Bij allen wordt de begroting opgesmukt, door de “eenmalige uitgaven” er netjes uit te houden.
Wat iedereen voorspelde, gebeurt overigens nu: de economische groei valt fors terug, het zal erg lastig worden om voor volgend jaar geen recessie mee te maken in België. De vooruitzichten waarop deze cijfers gemaakt zijn, gaan overigens nog uit van een groei van 0,5 procent. Als Duitsland effectief in het rood gaat met haar groei in 2023, en de economie daar krimpt, dreigt een nog veel lastiger scenario. Dan is zelfs 5,8 procent tekort misschien moeilijk haalbaar.
De schuld stijgt ondertussen uiteraard verder, naar 108,2 procent van het bbp tegen 2023. Dit jaar is dat nog 105,3 procent.
Eigenlijk nog erger is dat ook de verwachtingen voor 2024 niet positief zijn. Daarbij maakten Wallonië en Brussel ramingen voor een evenwicht tegen dan en zou Vlaanderen ook daar bijna aanzitten. De Croo zijn begroting tikte af op 3,2 procent tekort in 2024, bij het laatste begrotingsoverleg. Maar alles bij elkaar opgeteld, maakte De Bleeker aan Europa een cijfer over van 4,9 procent tekort op het bbp in 2024.
Dat belooft niet veel goeds: de Europese Commissie zal niet eeuwig blijven het structurele plafond van 3 procent tekort lossen. Dat is voorlopig opgeschort, omwille van de crisis. Maar tegen 2024 moet dat waarschijnlijk opnieuw gehaald worden. Dan krijgt België dus een gigantisch probleem voorgeschoteld.
