De Baltic Shipyard in Sint-Petersburg heeft van de Russische overheid de opdracht gekregen om vier nucleaire ijsbrekers te bouwen. De gigantische schepen zijn bedoeld om de Russische dominantie over het smeltende noordpoolgebied te verzekeren.

Rusland heeft zich voorgenomen om in die regio een leidende macht te worden. Daarbij wil de Russische regering gebruik maken van de terugtrekkende ijskap om greep te krijgen op een nieuwe scheepsroute.

Geïnspireerd door de opwarming van de regio heeft de Russische president Vladimir Poetin van investeringen in de Noordelijke Zeeroute een prioriteit gemaakt. De Noordelijke Zeeroute laat schepen toe de Aziatische havens tot vijftien dagen sneller te bereiken dan met de route die door het Suezkanaal leidt.

De transporten door het oostelijke noordpoolgebied komen meestal in de maand november tot stilstand, maar Rusland hoopt de route – die door de klimaatverandering steeds toegankelijker wordt – dankzij de ijsbrekers in de toekomst het hele jaar door te kunnen gebruiken.

Moermansk

De Baltic Shipyard, die teruggaat tot de Russische tsaristische periode, is de geboorteplaats geweest van nagenoeg alle nucleaire ijsbrekers die de Sovjet-Unie heeft gebouwd. De enige uitzondering is de Lenin, die werd omgebouwd tot museum en nu aangemeerd ligt in de Arctische haven van Moermansk. In die haven zullen ook de vier nieuwe ijsbrekers – Sibir, Ural, Yakutia en Chukhotka – worden gestationeerd.

De schepen worden gebouwd in opdracht van het Russische staatsbedrijf Rosatom, verantwoordelijk voor de nucleaire industrie van het land. Kirill Myadzyuta, werfleider op de Baltic Shipyard, gaf te kennen dat de schepen een enorme stap voorwaarts betekenen voor de ontwikkeling van het noordpoolgebied.

De schepen – 52 meter hoog en 173 meter lang – zijn ontworpen om extreme weersomstandigheden in het hoge noorden te weerstaan. Ze zouden in staat moeten zijn om door ijsmassa’s met een dikte van 2,8 meter te breken. De kostprijs bedraagt meer dan 400 miljoen dollar per schip. De bouw van de schepen, die vijf tot zeven jaar duurt, zal aan meer dan duizend mensen werk bezorgen. 

De Sibir zal als eerste schip de werf verlaten. Dat zou eind dit jaar moeten gebeuren. De andere drie schepen zullen in de loop van de volgende vijf jaar worden opgeleverd. De ijsbrekers zullen deel uitmaken van de vloot die Rosatom in Moermansk heeft.

Oleg Shapov, de toekomstige kapitein van de Sibir, zegt dat het schip een verbeterde versie is van zijn voorganger. Dat was de Arktika, die vorig jaar met veel pracht en praal te water werd gelaten. “We hebben deze schepen in het noordpoolgebied echt nodig”, benadrukte Shapov.

Internationale spanningen

“De ijsbrekers zullen een doorbraak betekenen voor het Russische gebruik van het noordpoolgebied”, benadrukte Leonid Grigoriyev, docent wereldeconomie van de Hogere School of Economics in Moskou.

“Rusland maakt weliswaar al intensief gebruik van de noordelijke zeeroute, maar het oostelijke noordpoolgebied vriest tijdens de winterperiode nog steeds volledig dicht. Zonder ijsbrekers zou het onmogelijk zijn om de route het hele jaar door te gebruiken.”

De ontwikkeling van de Noordelijke Zeeroute moet vooral de levering van olie en gas aan Zuidoost-Azië vereenvoudigen door de Atlantische Oceaan langs het noordpoolgebied in recordtijd met de Stille Oceaan te verbinden.

De route is echter ook het toneel van een toenemende internationale concurrentie geworden. Daardoor zijn ook de geopolitieke spanningen – vooral tussen de Verenigde Staten, Rusland en China – opgelopen.

Bij de tewaterlating van de Arktika vorig jaar zei de Russische premier Mikhail Mishustin nog dat de vloot ijsbrekers de Russische superioriteit in het noordpoolgebied zal verzekeren.

(jvdh)