De voormalige Catalaanse minister-president Carles Puigdemont krijgt geen amnestie voor zijn rol in het onafhankelijkheidsreferendum dat hij in 2017 mee organiseerde. Zo luidt het oordeel van het Spaanse Hooggerechtshof. Premier Pedro Sánchez had Puigdemont nochtans beloofd om hem buiten vervolging te stellen.
Wat voorafging: De Spaanse socialistische premier Sánchez wilde in november 2023 herkozen worden, maar moest voor een meerderheid wel de steun vragen aan de Catalaanse Junts per Catalunya-partij van Carles Puigdemont.
- Die steun kreeg Sánchez uiteindelijk, maar hij betaalde daar wel een politieke prijs voor. Er kwam een amnestiewet waardoor Puigdemont en anderen niet meer vervolgd zouden worden voor hun rol in het illegaal georganiseerde Catalaanse onafhankelijkheidsreferendum. Maar ook andere onafhankelijkheidsstrijders zouden amnestie krijgen. In totaal gaat het om zo’n 400 aangeklaagde personen sinds 2012.
- Puigdemont leefde al geruime tijd in België omdat hij veroordeeld was en dus opgepakt zou worden als hij naar Spanje zou terugkeren.
- De beslissing om de amnesiewet goed te keuren stuitte op protest. Spaanse juristen noemden het een “ontoelaatbare inmenging in de rechterlijke onafhankelijkheid en een flagrante aanval op de scheiding der machten”. Er werd ook massaal tegen geprotesteerd door de Spanjaarden.
- De rechters behielden echter wel een bepaald beslissingsrecht: elke persoon die in aanmerking kwam voor de amnestie moest geval per geval beoordeeld worden.
In het nieuws: Het Spaanse gerechtshof oordeelt negatief over Puigdemont.
- Volgens het Hooggerechtshof kan Puigdemont geen aanspraak maken op de amnestiewet. Er loopt ook een aanklacht tegen hem voor het misbruik van overheidsgeld. Dat geld gaf hij uit om het referendum te organiseren. En die aanklacht kan niet worden opgeheven door de amnestiewet, is de redenering. Een andere aanklacht, wegens opruiing, was wel al vervallen.
- Naast Puigdemont zijn er nog twee anderen die geen amnestie krijgen. Een derde persoon, die al veroordeeld was, mag geen politiek ambt meer uitoefenen.
- De betrokkenen kunnen wel nog beroep aantekenen tegen de beslissing. Dat moet snel gebeuren, namelijk binnen 3 dagen na het vonnis.
Sánchez tussen twee vuren
Om te volgen: Hoe moet het verder voor Puigdemont en Sánchez?
- De voormalige Catalaanse leider was drie maanden geleden al verhuisd naar Zuid-Frankrijk om op korte termijn Spanje weer binnen te gaan als een vrij man. Dat zal dus voorlopig niet gebeuren, want het arrestatiebevel tegen hem blijft van kracht.
- Puigdemont kan dus in beroep gaan, al is het twijfelachtig of hij dan wel amnestie krijgt. De kans is bijzonder groot dat de rechter het huidige vonnis zal herbevestigen.
- Maar Puigdemont blijft wel politieke druk uitoefenen op Sánchez. Zo dreigde hij er eerder mee dat zijn ministers de regering zouden verlaten als Sánchez niet dringend verdere stappen zette om Catalaanse onafhankelijkheid mogelijk te maken.
- Sánchez zelf blijft tussen twee vuren zitten. Een linkse onafhankelijkheidsbeweging die hem dreigt te laten vallen en een rechtse oppositie die hem niet gezind is. Door persoonlijke aanvallen en bedreigingen dacht Sánchez even aan opstappen, maar uiteindelijk bleef hij als premier. Volgens hem waren de aanvallen de schuld van rechts en extreemrechts.