Ondanks dreigingen door het Russische kamp heeft de oorlog in Oekraïne nog geen echte ruimteslag opgeleverd. Dat wil niet zeggen dat de oorlog op de grond geen invloed heeft gehad op grote hoogten: satellietwaarnemingen spelen een belangrijke rol bij het volgen van de Russische troepenbewegingen, maar het Kremlin schijnt een nieuw wapen te gebruiken dat in staat is de signalen te verstoren.
Een vertegenwoordiger van Space Force, het Amerikaanse militaire departement dat belast is met alles wat met de ruimte te maken heeft, bevestigde op de Amerikaanse zender NBC dat de Russen met een bepaalde installatie de satellieten verstoorden die nodig zijn voor GPS-volgsystemen. Het wapen zou vanaf de grond worden gebruikt en lijkt tot dusver niet gericht te zijn op raketten of lanceerinrichtingen. Alleen apparaten die in een baan om de aarde zijn gebracht.
Wapen dat al is ingezet tegen de NAVO
Het nieuwe wapensysteem kon op satellietbeelden worden waargenomen: het is zichtbaar mobiel, maar zeer groot. Hierdoor konden de grote vrachtwagens waarmee het werd vervoerd, worden geïdentificeerd.
“We hebben gezien dat ze gebruikt worden wanneer de VS en NAVO-bondgenoten militaire oefeningen hielden in het noorden van Noorwegen”, vertelde Kaitlyn Johnson, adjunct-directeur en projectmanager lucht- en ruimtevaartveiligheid bij het Centrum voor Strategische en Internationale Studies (CSIS), aan Space.com. “Rusland gebruikt het om onze militaire oefeningen te hinderen, omdat het noordelijke deel van Rusland vlak naast de deur ligt.” Het studiecentrum voegt eraan toe dat de uitrusting van “militaire kwaliteit” is, wat betekent dat Rusland jaren heeft besteed aan de ontwikkeling van het systeem zelf en het niet heeft gekocht van een ander land of een civiel bedrijf.
Deskundigen zijn dan ook niet verbaasd deze speciale militaire vrachtwagens weer te zien, aangezien de oorlog nu al 50 dagen woedt in Oekraïne. Volgens het laatste CSIS-rapport namen de stooroperaties toe in de aanloop naar de invasie van 24 februari, maar waren ze al gebruikelijk sinds 2014 en de Russische annexatie van het Krim-schiereiland.
Radioruis en Starlink-updates
Stoorzenders werken doorgaans met enorme schotelantennes die radio-“ruis” uitzenden en bepaalde signalen blokkeren, zoals die van geolocatiesatellieten. Daarvan zijn er sinds het begin van de invasie logischerwijs veel op Oekraïne en de omringende landen gericht.
Maar deze elektronische wapensystemen zijn niet onfeilbaar: volgens Johnson kunnen zij niet overal worden ingezet en zijn zij zeer gevoelig voor de omringende geografie. “Als je in een (…) bergachtig gebied bent, zal je radiofrequentie niet zo ver dragen omdat ze niet door rotsen kan dringen”, legde ze uit. “Maar als je in een supervlak gebied bent, zou het storen echt effectief zijn en een zeer groot bereik hebben.”
Volgens Elon Musk heeft Rusland ook geprobeerd om breedbandsignalen te verstoren die door SpaceX‘ Starlink-satellieten naar Oekraïne worden verzonden, terwijl in februari duizenden terminals aan Oekraïne werden geleverd om ervoor te zorgen dat het land toegang had tot het wereldwijde web. Musk zei dat SpaceX zich aanpaste aan de situatie: “Sommige Starlink-terminals in de buurt van conflictgebieden zijn gedurende enkele uren aan een stuk geblokkeerd. Met onze laatste software-update kunnen we deze storing omzeilen.”
(lb)(jvdh)