Zwitserland is momenteel bijzonder slecht uitgerust om problemen rond witwaspraktijken op een afdoende manier te kunnen onderzoeken en ontmoedigen. Die problemen kunnen in meerdere economische sectoren worden teruggevonden. Dat blijkt uit een rapport van de Zwitserse Contrôle Fédéral des Finances (CDF), waarbij de strijd van het land tegen witteboordencriminaliteit, vooral op het gebied van witwaspraktijken, werd geëvalueerd.
“Peilingen hebben de voorbije zes jaar een aantal zwakke punten in de Zwitserse strijd tegen de witteboordencriminaliteit aan het licht gebracht”, merkt het rapport op. “Daarmee dreigen de Zwitserse autoriteiten met mogelijke financiële verliezen en reputatieschade geconfronteerd te worden.”
“In een aantal gevallen vergen deze verbeteringen ook aanpassingen aan het wettelijk kader, waarvoor de politieke autoriteiten verantwoordelijk zijn.”
Vastgoed en grondstoffen
Het rapport wijst erop dat onder meer de Zwitserse vastgoedsector zich te gemakkelijk tot criminele praktijken zou lenen. Daarbij wordt opgemerkt dat het kadaster geen juridische middelen heeft om het witwassen van geld te bestrijden. “Nochtans is onroerend goed voor criminelen een populair kanaal om hun onrechtmatig verkregen winsten te witwassen”, luidt het.
“Er zijn weliswaar federale wetten die de verwerving van Zwitserse gronden door buitenlanders – buiten aankopen voor commerciële doeleinden – over het algemeen beperken, maar de verantwoordelijkheid voor de handhaving van de regelgeving ligt bij de deelstaten. Hierdoor gaan de toezichthoudende en financiële autoriteiten in een gefragmenteerde slagorde het gevecht tegen de criminele wereld aan.”
Maar ook de grondstoffenindustrie biedt volgens het rapport in Zwitserland aan misdadigers interessante opportuniteiten om hun criminele winsten naar het legale circuit te kanaliseren. Dat geldt vooral voor edelmetalen zoals goud en zilver.
Opgemerkt wordt dat er vier jaar geleden door de Zwitserse douane bijna 2.300 ton goud, ter waarde van 63 miljard Zwitserse frank (bijna 65 miljard euro), werd geregistreerd. Daarnaast was er ook nog eens sprake van 18 miljard frank aan horloges en sieraden van edelmetalen.
“Ondanks de waarde van de sector hebben de Zwitserse autoriteiten weinig middelen om tegen misbruik efficiënt op te treden”, maakt het rapport duidelijk. “Er is weliswaar een administratieve controle mogelijk bij de smelters van edele metalen, maar bij de aankoop van gesmolten goederen ontbreekt elk nazicht.”
Ondermaats afschrikmiddel
Verder merkt het rapport op dat er ook op de snelheid van onderzoeken heel wat op te merken valt. “Die snelheid is bij de aanpak van de economische criminaliteit van cruciaal belang”, wordt er aangevoerd. “Dat is voor Zwitserland bijzonder relevant. De Zwitserse steden Zürich en Genève behoren immers tot de grootste financiële centra van wereld.”
“Maar het onderzoek naar misbruik laat veel te wensen over. De financiële autoriteiten en rechtbanken moeten met een grote werklast afrekenen. Onderzoek, waarbij vaak ook beveiligde computerdata moeten worden geanalyseerd, kan daardoor grote vertraging oplopen. Heel dikwijls wordt daarbij de verjaringstermijn overschreden.”
Maar ook de opgelegde sancties vormen volgens het rapport een hinderpaal in de strijd tegen de witteboordencriminaliteit. “In de huidige Zwitserse wetgeving worden financiële misdrijven maximaal met een boete van 5 miljoen Zwitserse frank bestraft”, luidt het.
“Dat is een ondermaats afschrikmiddel. Dit werd in het verleden zowel in Zwitserland als in de Verenigde Staten al door de autoriteiten naar voren geschoven. Maar die oproepen hebben tot nu toe weinig resultaat opgeleverd.”
Er wordt nog op gewezen dat het Zwitserse meldpunt voor witwaspraktijken van het Office Fédéral de la Police twee jaar geleden meer dan 5.000 meldingen over mogelijke financiële misdrijven, voor een totaalbedrag van ongeveer 15,5 miljard Zwitserse frank, ontving. Ongeveer 90 procent van de meldingen kwam van banken.
“Maar het meldpunt weet niet wat er met de meldingen gebeurt nadat de dossiers naar de politiediensten zijn gestuurd”, wordt er aangevoerd. “Hierdoor wordt het meldpunt ook beperkt in zijn mogelijkheden om aan het onderzoek verdere hulp te verstrekken.”
“Het witwassen van geld in het Zwitserse banksysteem geniet bovendien een bijzondere bescherming die in andere delen van de westerse wereld nergens kan worden teruggevonden”, zeggen de onderzoekers nog.
“Door de Zwitserse bankwet lopen journalisten het risico te worden vervolgd voor het louter bezitten, laat staan het publiceren, van private bankgegevens. Dit fungeert als een schild voor de criminelen, die hierdoor immers veel minder voor een blootstelling van hun illegale activiteiten dienen te vrezen.”
Al deze elementen maken het volgens het rapport duidelijk dat Zwitserland dringend maatregelen moet nemen om tegen het witwassen van geld harder op te kunnen treden.
(as)
