De tussentijdse verkiezingen in de VS kunnen deze week tot een politieke aardverschuiving leiden. De vraag lijkt niet zozeer of er een Republikeinse golf komt, maar hoe groot die zal zijn. Ook de financiële markten houden de adem in, want als de Democraten van president Joe Biden de duimen moeten leggen, verliest het Witte Huis alle slagkracht om nog economisch beleid te voeren.

De inzet van de verkiezingen op 8 november is groot. Worden verkozen:

• Alle 435 kamerleden van het Huis van Afgevaardigden
• 35 van de 100 senatoren
• 36 gouverneurs

Momenteel controleren de Democraten zowel het Huis als de Senaat. Twee vragen keren steeds terug op de beursvloer:

• Op korte termijn: krijgt de (Democratische) president Biden straks nog ruggensteun van het Congres om nieuwe stimulus- of klimaatplannen te lanceren? Of krijgen we twee jaar patstelling tussen Democraten en Republikeinen?
• Op middellange termijn: wordt de uitslag de voorbode van een comeback van ex-president Trump en volledige Republikeinse dominantie vanaf eind 2024?

Het minst waarschijnlijke scenario: Democraten behouden de controle

Een verkiezingsuitkomst waarbij de Democraten hun huidige controle over zowel het Huis van Afgevaardigden en de Senaat behouden, zou het duidelijkste scenario zijn, maar is volgens alle prognoses ook veruit het minst waarschijnlijke.

Op economisch vlak zou de regering-Biden in dat geval de kans krijgen om nieuwe stimulus- en klimaatplannen uit te werken. “Nu de vrees voor een recessie toeneemt, zou dit het meest waarschijnlijke resultaat zijn dat een begrotingsreactie teweegbrengt, vermoedelijk in de vorm van uitgavensteun voor de getroffen huishoudens, bijvoorbeeld de herinvoering van een federale werkloosheidsuitkering”, schrijven de ING-economen in een vooruitblik.

De budgettaire stimulering zou wel de inflatie hoog kunnen houden, waardoor de Federal Reserve – de Amerikaanse centrale bank – mogelijk sterk zal moeten ingrijpen met forse renteverhogingen.

Republikeinen winnen Huis, maar Democraten behouden controle over Senaat

Afgaande op de peilingen, is de kans erg groot dat de Republikeinen de macht heroveren in het Huis van Afgevaardigden. Het belangrijkste gevolg voor het economisch beleid is dat president Biden dan geen grote beslissingen op het vlak van belastingen en stimulusplannen kan nemen, want daarvoor heeft hij de steun van het volledige Congres nodig. Biden zou wel nog beleid kunnen voeren op het vlak van handelsrelaties, waarbij vooral naar de relaties met China gekeken wordt.

“Beleggers kunnen dit scenario verwelkomen, omdat het waarschijnlijk de kansen van de Democraten zal belemmeren om enkele van de minder bedrijfsvriendelijke elementen van hun agenda door te duwen, in domeinen als vennootschapsbelasting, geneesmiddelenprijzen en regelgeving”, schrijft de denktank Oxford Economics.

“Beleggers houden van checks and balances in de regering, wat betekent dat een verdeeld Congres een licht positief effect kan hebben”, zeggen de strategen bij beleggingsreus Invesco.

Mocht de Amerikaanse economie over een jaar of wat nood hebben aan stimulering eens de inflatie gekalmeerd is, zal die bij deze uitkomst wellicht niet komen van Biden. Het zou dan aan de Fed zijn om met renteverlagingen de economie te stimuleren.

Het Trump-vriendelijkste scenario: Republikeinen winnen Huis én Senaat

Het lijkt erop dat de strijd om de Senaat een thriller gaat worden. Mochten de Republikeinen het ook daar halen en daardoor beide takken van het Congres controleren, krijgen we een complete tweespalt met de zittende president Joe Biden, die zijn ruimte om beleid te maken daardoor helemaal beknot ziet.

Het verleden leert dat de financiële markten zo’n patstelling niet ongenegen zijn, omdat er dan even een politieke pauze zonder verrassingen op het vlak van economisch beleid is.

Ook een “Trump-rally” is niet uitgesloten op de beurzen. Op middellange termijn legt deze uitkomst de rode loper immers uit voor een comeback van ex-president Trump, met grotere kansen op belastingverlagingen, een bedrijfsvriendelijk beleid en wellicht een stilstand of het terugdraaien van het klimaatbeleid.

(as)