Antonio Guterres, secretaris-generaal van de Verenigde Naties (VN), roept de overheden op om de buitensporige winsten van de gas- en oliebedrijven te belasten. “Het is immoreel dat ze geld verdienen op de rug van de armste mensen en gemeenschappen”, zei hij op een persconferentie naar aanleiding van de publicatie van het derde VN-rapport over de wereldwijde gevolgen van de Russische invasie in Oekraïne.

De energiecrisis blijft de wereld in zijn greep houden. Door de oplopende energieprijzen hebben meer en meer gezinnen moeite om het hoofd boven water te houden. Dat terwijl de energiebedrijven nu mooie winsten realiseren. Guterres roept daarom de lidstaten van de VN op om de buitensporige olie-en gaswinsten te belasten. Volgens hem is het immoreel dat die bedrijven geld verdienen op de rug van de armste mensen en gemeenschappen. Europese oliemaatschappijen Shell, TotalEnergies, Equinor en Repsol hebben bijvoorbeeld hun winsten tijdens het tweede kwartaal serieus zien toenemen.

Groene transitie

“We moeten de fossielebrandstofindustrie en haar geldschieters een duidelijke boodschap sturen: deze groteske hebzucht straft de armste en kwetsbaarste mensen en vernietigt ons enige thuis”, aldus de secretaris-generaal, die de regeringen opriep om ook iets te doen aan de klimaatopwarming.

Voorts drong hij erop aan om de toeleveringsketens voor grondstoffen en hernieuwbare energietechnologieën uit te breiden en te diversifiëren en tegelijk de bureaucratische rompslomp rond de energietransitie weg te werken. “Elk land maakt deel uit van deze energiecrisis”, aldus Guterres.

Ook politici reageren scherp

De overwinsten die de energiebedrijven dankzij de huidige crisis maken, zijn al meermaals voer voor discussie geweest. In de Verenigde Staten heeft de president Joe Biden bijvoorbeeld al kritiek gegeven op oliemaatschappijen omdat ze nauwelijks maatregelen nemen om de stijgende prijzen aan de pomp in te perken. Hij beschuldigt de bedrijven er ook van miljardenwinsten te boeken op de rug van de consument.

In eigen land hebben dan weer de overwinsten van Engie voor ophef gezorgd. Electrabel heeft in mei aangekondigd dat het 1,2 miljard euro uitkeert aan het Franse moederbedrijf. Minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) liet vorig jaar wel weten dat ze de dividenden van Electrabel wil beteugelen om zeker te zijn dat het bedrijf aan zijn verplichtingen kan voldoen.

De politica is voorstander van een crisisbijdrage die kan oplopen tot 25 procent van de brutomarge. De bijdrage zou geheven worden op alle energiehandelaars, meer bepaald de leveranciers, de producenten en de handelaars van elektriciteit, aardgas en olie die hun btw in België betalen.

In een reactie op het nieuws zei premier Alexander De Croo toen dat ons land een systeem van afroming van de hoge winsten heeft, genaamd de nucleaire rente. “Ik verwacht dat die rente dit jaar enkele honderden miljoenen euro’s hoger zal liggen”, klonk het.

(as)