Honderden duizenden Hongkongers overwegen momenteel om hun thuisstad te verlaten voor westerse oorden zoals Londen, Vancouver en Sydney. Hoewel ze in Londen aan de groeiende autoritaire greep van China kunnen ontsnappen, zullen ze in hun nieuwe Britse thuis oog in oog komen te staan met een nieuwe uitdaging: schimmige vastgoeddeals, kolossale huurprijzen en een lompe westerse bureaucratie.
Bij de overdraging van Hongkong naar China door het Verenigd Koninkrijk op 1 juli 1997 werd het ‘Een land, twee systemen’-principe in het leven geroepen. Dit zou de relatieve vrijheid van Hongkong en onafhankelijke besturing en rechtspraak garanderen voor zeker 50 jaar. De laatste decennia sloeg het aanvankelijke optimisme van de Hongkongers snel om naar pijnlijk cynisme en vandaag zelfs wanhopigheid.
De kogel is voor de meeste Hongkongers sinds 2020 al lang door de kerk. Sinds de introductie van de nieuwe nationale veiligheidswet, die China eigenlijk door de strot van het wetgevende orgaan heeft geramd, ondanks de indrukwekkende en talrijke manifestaties en protesten van de bevolking, kiezen steeds meer Hongkongers ervoor om uit te wijken naar andere landen. Daarbij maken de Kantonees- en Engelssprekende Hongkongers handig gebruik van de mogelijkheid om het statuut van British National Overseas (BNO) aan te vragen.
Wat is er gebeurd in de laatste zes jaar?
De trend begon zich al zeker sinds 2014 te wortelen in het collectieve bewustzijn van Hongkong. Dat jaar hielden verschillende studenten in de stad betoging voor vrijere verkiezingen onder de noemer van de ‘paraplubeweging’. U hoort dat goed; zeven jaar geleden al schroefde Peking de duimschroeven van de democratie in Hongkong strakker aan. De meeste Hongkongers waren zich toen nog niet bewust van die evoluties of ondervonden er persoonlijk nog weinig nadelen aan. De ‘paraplubeweging’ draaide uiteindelijk uit op een mislukking toen de studentenleiders weigerde te overleggen met de overheid, die de hand toen nog uitstak. De spirituele erfenis van de ‘paraplubeweging’ zagen we tijdens de protesten van 2019 en 2020 wel nog steeds in het wijdverspreid gebruik van de paraplu om collectief een muur te vormen tegen traangas en ander politiegeweld.
In 2015 werden vijf verkopers van controversiële boekenwinkels in Hongkong vastgezet in China. Ze doken later weer op in Hongkong nadat ze eerst op de nationale televisie waren verschenen in China met voorgeschreven schuldbekentenissen over hun ‘misdaden’. In 2018 werd de onafhankelijkheidspartij van Hongkong verbannen. Die politieke organisatie ijverde voor een volledig onafhankelijk Hongkong. Een mening die voor Xi Jinping duidelijk een brug te ver was. De overheid van Hongkong verwees in een persbericht over het verbod op de onafhankelijkheidspartij zelfs naar een speech van Xi waar hij sprak over een ‘rode lijn’ die nooit mag gebroken worden. Het werd steeds duidelijker dat de 50 beloofde jaren met het ‘Een land, twee systemen’-principe steeds vaker in één richting misbruikt gingen worden om de agenda van China te dienen.
De situatie escaleerde sinds de protesten van 2019 alleen maar verder. De democratische partij werd ontbonden en wordt de dag van vandaag gewoon vervolgd. Het moment dat finaal de laatste hoop van de meeste Hongkongers aan diggelen sloeg, telt nog maar van 1 maart: 47 activisten en democratische politici werden toen opgepakt. Ze zouden zich schuldig maken aan overtredingen op de nieuwe nationale veiligheidswet. Ze zouden met andere woorden spionnen van buitenlandse machten zijn of ‘onpatriottisch’ gedrag vertonen.
Combineer de opgevoerde erosie van politieke vrijheid met één van de meest waanzinnige vastgoedmarkten in de wereld, waar jonge mensen torenhoge bedragen moeten opsparen voor kleine appartementjes (650.000 dollar voor een schamel appartement van nauwelijks 24 m²), en je krijgt de wanhopige situatie van vandaag.
Opgeblazen huizenmarkt in het VK
Het is dus ook geen verrassing dat mensen massaal plannen om de stad te ontvluchten en elders hun heil te zoeken. Een van de meest populaire locaties is Londen. De hoofdstad van de vorige koloniale meester van Hongkong. De Engelse metropool schat dat er binnen de komende vijf jaar zeker 300.000 Hongkongers zullen migreren naar de stad. In 2021 zouden de Hongkongers samen 36 miljard dollar aan kapitaal meebrengen.
De Hongkongers zijn altijd al fanatieke kopers op de Britse vastgoedmarkt geweest. Makelaars zien de laatste jaren dan ook een duidelijke toename in interesse voor oudere appartementen en huizen. De Hongkongers zijn vindingrijke en ervaren vastgoedkopers, een vaardigheid die essentieel is in het vinden van een woonst in hun eigen stad, die een financiële slagader in Azië is.
Maar die vorige investeerders waren rijke kopers die expliciet op zoek gingen naar een luxueus optrekje in Londen als belegging of als woonplaats voor de in het buitenland studerende kinderen. De Hongkongers die nu naar het Verenigd Koninkrijk zullen trekken behoren niet tot die categorie. Ze zullen dus ook op zoek moeten gaan naar woonsten buiten het stadscentrum van Londen. Andere populaire locaties zoals Oxford, Cambridge en Edinburgh zullen eveneens buiten het financiële bereik van die mensen liggen.
Daar spelen de Londense huisbazen al handig op in. Het stadje Slough, net buiten Londen, werd ooit aangeduid door de dichter John Betjeman als een mensonwaardige plek. De laatste maanden werd het imago van de locatie opgepoetst door de huurbazen tot een ‘hotspot voor investeerders’. Of dit strookt met de realiteit is bijzonder twijfelachtig. Zelfs Slough zou te duur zijn voor de meeste Hongkongers. Het gemiddelde loon in Hongkong komt op dit moment neer op zo’n 2.000 euro per maand.
Incompetente bureaucratie
Zelfs als de Hongkongers in het VK geraken met een BNO op zak en voldoende geld om ergens neer te strijken, zullen ze eerst nog moeten afrekenen met hele een stapel onhandig papierwerk. Om te beginnen is het moeilijk om een huurovereenkomst te laten goedkeuren door de Britse banken. Dat komt onder andere omdat een Britse bankrekening openen bijzonder moeilijk is zonder een vast adres in het Verenigd Koninkrijk. Daardoor zitten sommige Hongkongers technisch gezien weldra vast in een bureaucratische paradox. Volgens Britse mensenrechtenactivisten zullen de meeste Hongkongers wellicht vast komen te zitten op Airbnb-verblijven.
De grootste geplande migratiegolf in het VK sinds decennia krijgt ook geen enkele ondersteuning van de Britse regering. Volgens de sociale ondernemer Krish Kandiah zullen de Hongkongers door een doolhof van praktische legale zaken in verband met onder andere gezondheidsverzekeringen en onderwijs moeten gaan.
Het is een serieus contrast met het Britse ontvangst van de zogenaamde ‘Windrush’-migranten in 1972. Dat was een generatie migranten uit voormalige Britse kolonies die werden overgebracht naar het VK om arbeidstekorten aan te vullen. Zij werden destijds niet geconfronteerd met papierwerk en het totale gebrek aan plannen om de nieuwe migranten een plek in de maatschappij te geven.
Nochtans zullen er naar Britse schattingen zeker tien keer zoveel Aziatische personen aankomen in het VK dit jaar dan in 1972. De Britten hebben sinds 1997 jammerlijk weinig gedaan voor de vooropgestelde vrijheid van hun voormalige onderdanen in Hongkong en daar lijkt voorlopig niet veel verandering in te komen. En dat hoewel de financiële injectie van de Aziaten best welkom is in een post-brexit-economie en de Hongkongers wel wat meer hulp vanuit Britse hoek verdienen.
Lees ook:
