Er komt een nieuwe staatsbon. Maar krijgt die een fiscale korting? Ondertussen zit Vivaldi niet op één lijn over het resultaat van de vorige staatsbon.

• Deze zomer oogstte Vincent Van Peteghem (cd&v) erg veel aandacht en lof, voor de lancering van ‘zijn’ staatsbon. De minister van Financiën zag er een stevig middel in om de grootbanken onder druk te zetten. Die houden al langer de vinger op de knip over de rente op spaarboekjes, terwijl voor henzelf de rente bij de Europese en Nationale centrale bank enorm gestegen is. 
• Dat levert binnen Vivaldi al langer discussies op: hoe die banken dwingen toch hun spaarrente te verhogen? De linkerflank wilde harde maatregelen, en zelfs een wettelijke verplichting om de rentes van de ECB te volgen, de liberalen en ook cd&v bleven daar ver van weg. Van Peteghem antwoordde finaal met die staatsbon, een waardepapier van de overheid dat hij dit keer op de kortst mogelijke periode liet lopen, van één jaar. 
• Om het rendement nog een extra boost te geven, verlaagde Van Peteghem uitzonderlijk de roerende voorheffing op staatspapier met een looptijd van één jaar tot 15 procent. Die uitzonderingsregeling geldt nog tot het einde van dit jaar, al is ze volgens fiscaal expert Michel Maus wel nog steeds niet helemaal wettelijk verankerd. 
• Maar communicatief en financieel was de staatsbon dus een enorm schot in de roos: Van Peteghem was de ‘Robin Hood’, die de grootbanken aanpakte, en de spaarders wel waar voor hun geld gaf: miljarden vloeiden van de spaarboekjes naar de staatsbon. Plots dreigde de overheid daardoor volgend jaar zelfs te veel geld in kas te hebben. 
• Het effect in de peilingen was zichtbaar voor de man uit De Pinte, en ook voor zijn partij: voor het eerst ging cd&v eindelijk terug wat omhoog. Het zette bovendien het beeld van Van Peteghem als “slimme, technisch onderlegde bestuurder”: helemaal waar cd&v in het verleden groot op werd. Deze week kondigde Van Peteghem een nieuwe staatsbon aan. Dat is op zich geen nieuws, die staatsbons komen er telkens. De vraag is of het terug met een korte looptijd wordt én met een fiscale korting. Dat laatste is onzeker.
• Vandaag doorprikt de CEO van KBC, Johan Thijs, hoe dan ook een beetje dat verhaal van Robin Hood: “Vooral vermogende klanten tekenden in op die staatsbon”, zo kopt De Standaard in gesprek met hem. Hij geeft cijfers vrij van zijn klanten: “Bij KBC zagen we dat één op de vier van de spaarders die meer dan 250.000 euro bij ons hadden, erop intekenden. Bij de kleine spaarders die tot 25.000 euro hadden, tekende maar een op de honderd in.”
• Met andere woorden: Vivaldi gaf met die staatsbon een fiscaal cadeau aan de rijken, een kritiek die financiële experts al eerder uiten, met die verwijzing naar de speciale korting van Van Peteghem, door de roerende voorheffing plotseling te verlagen.

De essentie: Vivaldi zit niet op dezelfde lijn over de grootbanken. En de staatsbon fietst door dat debat.

• In de Kamer gisteren stelde Groen het zo ferm ook: “De staatsbon was goed voor wie veel geld heeft, maar heeft de concurrentie tussen de grootbanken niet verhoogd. De spaarrentes blijven nog altijd veel te laag. De spaarder, zeker de kleine spaarder, is niet geholpen”, zo haalde Dieter Van Besien, financieel expert van Groen, uit naar Van Peteghem. Daarbij verwees Van Besien naar de concurrentiewaakhond BMA, die in een rapport scherpe kritiek had op de grootbanken, die samen de spaarrente laag houden, maar die dus ook de staatsbon eigenlijk torpedeerden als alternatief. “Die studie bevestigt ook onze conclusie”, zo stelde Van Besien.
• Ook Vooruit toonde zich in de Kamer kritisch. Fractieleider Melissa Depraetere (Vooruit) dringt al langer aan op een forser breekijzer, een wettelijk kader voor die spaarrente. “We kunnen 137 rapporten bestellen en 20 staatsbons uitgeven. De conclusie blijft helaas altijd dezelfde: grootbanken doen gewoon hun goesting en hun klanten winnen er niets bij. Welke afdwingbare afspraken zult u met die banken maken?”, zo wierp ze Van Peteghem voor de voeten.
• Van Peteghem zelf verweerde zich fel op de kritiek uit de eigen meerderheid. Hij verwees naar Febelfin, de federatie van grootbanken. “Die zegt vandaag ook heel duidelijk dat die staatsbon ervoor gezorgd heeft dat de concurrentie op de markt geïntensifieerd is, dat op die manier de concurrentie werd aangewakkerd en dat dit de spaarder ertoe heeft aangezet om de spaargelden effectief te gaan activeren.”
• Bovendien deed de cd&v-minister tegelijk de deur dicht voor forser ingrijpen in de markt: “Ik blijf ervan overtuigd dat rechtstreeks ingrijpen in de spaarrente niet enkel de financiële stabiliteit in het gedrang brengt, maar dat het de concurrentie ook absoluut niet bevordert.” Discussie nog niet gesloten dus, binnen Vivaldi.