De ambitie van de regering De Croo is niet min: de nieuwe pandemiewet moet er binnen de maand zijn. Dat kondigde premier Alexander De Croo (Open Vld) gisteren aan in de Kamer bij de bespreking van de wet. Immers, een Brusselse rechter gaf de regering die tijd om het juridische kader in orde te krijgen. Dat rammelt al maanden: zowat elke juridische expert waarschuwde dat dit zou gebeuren. Denigrerende opmerkingen vanuit de regering hielpen niet, een soort volksopstand in het Brusselse Ter Kamerenbos evenmin. Dat betekent dat zowel regering als Parlement nu een enorme versnelling moeten plaatsen om op tijd klaar te raken. Maar niet alle coalitiepartners zijn enthousiast.

In het nieuws: Stevige rellen in Brussel.

De details: Zowat alle politici reageren ‘verbolgen’.

• Het moest een aprilgrap worden: ‘La Boum’, een festival in het grootste Brusselse park, het Ter Kamerenbos, was duidelijk fake. De aangekondigde dj’s waren bekende ministers en virologen en de ‘organisatoren’ lieten zelf op voorhand weten dat het maar om te lachen was.
• Het resultaat was desastreus: duizenden jongeren verzamelden en bleven met velen samen feesten zonder respect voor de regels, waarop de politie van Brussel dan hardhandig ingreep. Maar de menigte sloeg terug, met heel wat frustratie over het felle optreden van de politie. Dat leverde een pijnlijke eindbalans op: 26 gewonde politieagenten plus acht gewonde feestvierders. En opvallend ook: liefst zeven gekwetste politiepaarden, die de politie gebruikte om charges uit te voeren.
• Bovendien, wie de afgelopen weken af en toe in het Ter Kamerenbos was, kan amper verbaasd zijn: al veel langer houden jonge mensen, na een jaar afmattende coronaregels, zich niet meer aan de voorschriften. Er is al langer sprake van permissiviteit in het Brusselse: van controle op mondmaskers door politiepatrouilles bijvoorbeeld, zoals in een pak andere steden wel gebeurt, is nauwelijks sprake.
• Dat uitgerekend woensdag ook een Brusselse rechter de wettelijke basis voor de coronamaatregelen ­expliciet als ‘onvoldoende’ bestempelde en de overheid dertig dagen tijd gaf om die ‘onwettigheid’ te regelen, versterkte verder het gevoel van de feestvierders dat burgerlijke ongehoorzaamheid helemaal geoorloofd was.

De politieke repercussies: De rellen maken heel de corona-aanpak niet makkelijker.

• De politici struikelden over elkaar om de zaak te veroordelen en zich scherp uit te spreken. Minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) was ‘verbolgen’ en sprak over ‘een feest op kap en kosten van de gezondheidszorg’.
• ‘Uit de beelden die ik gezien heb en de informatie die ik gekregen heb, is wel degelijk te zien dat de politie de jongeren eerst aanspreekt om te vragen het terrein te verlaten. Dat lukt dan niet en dan is men inderdaad moeten overschakelen naar wat duidelijkere maatregelen‘, zo legde Verlinden het felle optreden van de ordediensten uit.
• Tegelijk liet de Brusselse burgemeester Philippe Close (PS), die de rellen eveneens fel veroordeelde, ook weten dat hij niet van plan is het park af te sluiten. De reden: te veel mensen in de hoofdstad hebben geen tuin of andere plek waar ze naartoe kunnen. Parken openhouden is dus een sociale maatregel. Alleen dreigt het zo de komende dagen nog onrustig te blijven.
• Bijzonder pijnlijk was de reactie van de Brusselse schepen van Cultuur Delphine Houba (PS), die op Twitter stelde: ‘Doe zoals Brad Pitt: ga naar een museum.’ Dat de Amerikaanse multimiljonair en filmster, die de afgelopen dagen Brussel bezocht, door een hele reeks politici op sociale media werd omarmd en opgevoerd als mascotte of gewoon grap, mag toch wat verwondering wekken: de man reisde naar Brussel om een vriend te bezoeken en wat aan sightseeing te doen, waarbij musea speciaal voor hem de deuren openden. Niet meteen volgens de draconische regels van de eigen federale regering, die een absoluut reisverbod heeft opgelegd, zowel voor inkomende als buitengaande reizigers. Plus, was er dan geen sprake van een quarantaine? Alle burgers zijn gelijk, maar blonde goden zijn iets meer gelijk.
• Het toont aan hoe moeilijk het is om in de hele situatie het evenwicht te behouden: eerder gaf Jean-Marc Nollet (Ecolo) al toe niet langer alle regels te volgen, wat hem een cascade aan kritiek opleverde, in de eerste plaats van collega-politici. Nollet noemde dat ronduit ‘hypocriet’. Maar in de bubbel van politiek en media in de Wetstraat blijft het bon ton om de waarheid over het afhaken van hele delen van de bevolking toch liever te negeren.

Ondertussen in de Wetstraat: De Pandemiewet moet erdoor.

• Woensdag en donderdag besprak de Kamer het voorontwerp van de nieuwe pandemiewet. Eerder was al een hele stoet juridische experten gepasseerd, die zowat allemaal dezelfde conclusie hadden: het ontwerp dat voorligt, is eigenlijk een bekrachtiging van wat nu al in praktijk gebeurt. Dat wil zeggen: zowat de hele aanpak gebeurt vanuit de regering, met weinig tot geen controle van het Parlement. En daar plaatst men grote reserves bij de nieuwe pandemiewet, zeker vanuit oppositie.
• Maar ook binnen de meerderheid zijn er grote vragen, zeker aan Franstalige kant. Zo is er al weken onrust over heel het aspect van privacy bij de corona-aanpak. Le Soir heeft al meermaals de almacht van federaal topambtenaar Frank Robben, een man van CD&V-signatuur, aangekaart: die zou via z’n organisatie Smals, die alle data beheert, een soort ‘superdatabank’ creëren. In de Vlaamse pers lijkt het geen thema, maar voor de Franstalige partijen des te meer: binnen Vivaldi dringen zowel PS, als MR en Ecolo erop aan om het privacyluik te versterken.
• Maar aan Vlaamse kant dringen CD&V en Open Vld aan op een snellere procedure. Zij hebben de hete adem van N-VA in de nek, die met fractieleider Peter De Roover (N-VA) steeds maar blijft kloppen op de nagel van de gebrekkige juridische basis voor onder meer de avondklok. Bij CD&V drong Koen Geens al meermaals aan op een snel resultaat, zodat de wet nog in deze crisis gebruikt kan worden. En uiteraard is Verlinden als minister van Binnenlandse Zaken de motor achter heel het voorstel.
• De beslissing van de rechter komt daar nu bij en verhoogt de druk. Maar de regering is al in beroep gegaan tegen de uitspraak. ‘We gaan daar een punt te maken hebben’, zo stelde De Croo in de Kamer vol vertrouwen daarover. Bovendien is de hele procedure op zich niet zo bedreigend voor de regering: zelfs na die dertig dagen die de Brusselse lagere rechtbank nu aan de overheid geeft, gaat het om een dwangsom van maximum 200.000 euro.
• Ter vergelijking: de kostprijs van alle vaccins samengeteld bedraagt 481 miljoen euro, zo deelde de regering gisteren ook in de Kamer mee. En misschien minstens even interessant: het spenderen aan externe consultants gaat maar door. Zo gaf minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) al 528.500 euro uit, plus nog eens 411.391 euro aan IT, in totaal dus bijna 1 miljoen euro, aan externe consultancy. Om maar te zeggen: een dwangsom van 200.000 euro is een druppel in de oceaan corona-uitgaven.
• Vandenbroucke liet ook niet na om de uitspraak van de rechter wat hardhandig weg te vegen. Hij was naar eigen zeggen ‘niet onder de indruk‘: ‘Als we ons niet aan de maatregelen houden, kapseizen de ziekenhuizen, wat een rechter of politicus daar ook van denkt’, zo verklaarde hij aan de VRT.
• De Croo suste veeleer en stelde dat het ‘met gezonde spoed mogelijk moet zijn om de pandemiewet binnen de termijn af te werken‘, binnen die dertig dagen dus. Dat houdt in dat zowel regering als Parlement dan echt de turbo gaan moeten aanzetten.
• Maar het blijft de vraag of het Parlement uiteindelijk akkoord zal gaan met zo’n vergaand voorstel, dat zijn leden quasi permanent monddood maakt zodra er een pandemie opduikt. De grondwet is daarbij geen vodje papier: het moet toch een beetje in overeenstemming zijn met de basisprincipes van een rechtsstaat, met name dat de uitvoerende macht niet voor alles een vrijgeleide krijgt en gecontroleerd wordt door de wetgevende. Het is daarbij vooral uitkijken naar het advies van de Raad van State.
• Die waren in heel de coronaperiode eigenlijk bijzonder inschikkelijk en floten de regering nauwelijks terug. Maar zijn ze even mild als ze binnen twee weken advies uitbrengen over het wetsontwerp? Indien niet, dan lijkt een pandemiewet binnen dertig dagen helemaal een utopie.

Het einde: Na ‘onschuldig tot tegendeel bewezen is’, komt nu de publieke aanval vanuit Open Vld op Sihame El Kaouakibi (Open Vld).

• Het is opvallend, hoe de toon en aanpak veranderd is, bij partijvoorzitter Egbert Lachaert (Open Vld). Die had het er nog recent over ‘dat het enkel aan een rechter was om te oordelen’ en ‘dat hij toch moeite had met de manier waarop het proces in de media gevoerd werd‘.
• Gisteren stapte hij zelf naar de media met toch bijzonder kwalijke verklaringen aan het adres van zijn partijgenote, die hij nu naar de uitgang begeleidt. Zowel op VRT als VTM deed hij uitspraken over de onthullingen in de audit van de voorlopige bewindvoerder. Met name over een aantal stukken, bewuste e-mails die hij kon inkijken, verklaarde hij ‘niet goed te weten wat het antwoord daarop nog zou zijn.’
• ‘Het lijkt mij alleszins heel moeilijk om sommige stukken te beantwoorden. Het gaat voornamelijk over belastinggeld, waar je zorgvuldig mee moet omgaan. Hier heerst echt de indruk dat dit totaal niet het geval is geweest‘, zo stelde Lachaert, die daarmee z’n koers om geen processen in de media te aanvaarden, helemaal heeft omgegooid.
• Opvallend was even goed Johan Vande Lanotte (Vooruit), minister van Staat, die in het verleden als advocaat optrad voor El Kaouakibi om haar met een eigen rapport fel te verdedigen. Hij kondigde aan ‘de tijd te willen nemen om alles goed te bestuderen‘ en een eigen conclusie te maken, zo stelde hij aan de VRT.
• Hij liet zich daarbij niet verleiden tot enige uitspraak over de zaak. Maar hij beloofde zijn antwoord ‘ook erg publiek te geven‘, net zoals hij zijn eerste verdediging van El Kaouakibi erg openlijk had gevoerd op een persconferentie die live op VRT werd gestreamd.