Perfectionisten die vooral anderen met onrealistisch hoge eisen confronteren, blijken meestal over een reeks bijzonder negatieve karaktereigenschappen te beschikken waardoor ze meestal geen aangenaam gezelschap zijn en een negatieve impact hebben op hun omgeving.

Dat is de conclusie van een onderzoek van wetenschappers aan de University of Kent op basis van een onderzoek bij meer dan tweehonderd universiteitsstudenten. Deze groep andergeoriënteerde perfectionisten vertoont volgens de onderzoekers narcistische en antisociale neigingen en blijkt bovendien over een agressief gevoel voor humor te beschikken.

Kleinerend gedrag

“Perfectionisten kunnen in drie verschillende types worden onderverdeeld, met elk een eigen patroon overtuigingen, houdingen, motivaties en gedragingen,” merkt onderzoeksleider Joachim Stoeber, professor psychologie aan de University of Kent, op. “In eerste instantie is er de zelfgeoriënteerde perfectionist, die vooral van zichzelf volmaaktheid eist.”

“Daarentegen is er de sociaal voorgeschreven perfectionist, die er vooral vanuit gaat dat volmaaktheid door de omgeving wordt geëist. Deze twee categorieën zullen echter in eerste instantie vooral aan zichzelf hoge eisen stellen. De andergeoriënteerde perfectionist daarentegen eist vooral van anderen de absolute volmaaktheid.”

“De andergeoriënteerde perfectionist stelt zich alleen kleinerend en kritisch op tegenover anderen, maar heeft geen kritiek op zichzelf,” stipt professor Stoeber aan. “Niet alleen wordt van anderen een absolute perfectie geëist, maar er zal ook een vernietigende kritiek volgen voor personen die niet aan de verwachtingen kunnen voldoen.”

“Eerder onderzoek heeft al aangetoond dat dit type perfectionist een combinatie van narcisme, machiavellisme en psychopathie vertoont. Bovendien heeft deze groep problemen met intimiteit, zorgzaamheid en sociale ontwikkeling. Nu blijkt echter ook dat deze groep onder meer ook een ander type van sociaal gedrag en humor etaleert.”

Agressieve humor

“Uit het onderzoek bleek dat alleen het zelfgeoriënteerd perfectionisme ook een prosociaal element omvat,” zegt Joachim Stoeber. “Hoewel deze groep zijn eisen vooral op zichzelf toespitst, wordt een grote interesse opgemerkt in anderen, waarbij respect wordt getoond voor sociale normen en de verwachtingen van de omgeving.”

“De zelfgeoriënteerde perfectionist vertoont een voorkeur voor humor die relaties verbetert en mijdt agressieve grappen. Sociaal voorgeschreven perfectionisten daarentegen maken vaak grappen ten koste van zichzelf en vertonen gevoelens van inferioriteit en gebrek aan zelfrespect. Deze groep kan zich anti-sociaal en emotieloos opstellen en ook negatief reageren op positieve feedback.”

“De andergeoriënteerde perfectionist maakt daarentegen gebruik van een agressieve humor, die vaak ten koste gaat van anderen,” verduidelijkt professor Stoeber. “Dat is slechts één van de vele onverschillige eigenschappen waarmee de andergeoriënteerde perfectionist laat blijken met de verwachtingen van anderen en sociale normen geen enkele rekening te willen houden.”

“De andergeoriënteerde perfectionist heeft een gevoel van superioriteit en past niet gemakkelijk in een grotere sociale kring, waardoor hij bijzonder asociaal wordt.” (mah)