Een nieuwe kankervaccin, getest op honden, heeft zeer hoopgevende resultaten opgeleverd, zo blijkt uit onderzoek van het UMC Cancer Center Amsterdam. Die behandelde samen met een oncologiecentrum voor dieren 35 honden met blaaskanker.
Uit het onderzoek bleek dat na 400 dagen, de helft van de behandelde honden nog leefden en twee waren er zelfs volledig genezen. De onderzoekers zagen dat de tumor kromp, stagneerde of zelfs volledig verdween, terwijl normaal gezien de meeste van deze honden na 180 dagen is overleden.
“Dit is een belangrijke stap om te komen tot een kankervaccin voor mensen”, zegt onderzoeker en hoogleraar experimentele oncologie en angiogenese Arjan Griffioen.
Mechelse herder Rax
De Mechelse herder Rax leed aan een agressieve vorm vanbotkanker, maar dankzij het vaccin lijkt de hond genezen te zijn. Tot voor kort konden artsen enkel de tumor wegsnijden en vervolgens chemo toedienen, waardoor het leven van de hond hooguit met een jaar werd verlengd.
Bij het Medisch Centrum voor Dieren in Amsterdam kreeg de herder voor het eerst het vaccin toegediend, nadat eerst de tumor was verwijderd. “De baasjes laten weten dat hij weer de oude is”, zegt Griffioen. Als dit vaccin aanslaat bij een grote groep honden, is de volgende stap een klinische studie bij mensen. “Ons immuunsysteem lijkt grotendeels op dat van een hond, wat bij muizen en ratten niet altijd het geval is”, zegt Griffioen.
Eiwit
Het onderzoeksteam vond in 2006 een eiwit dat alleen aanwezig is in de bloedvaten van tumoren en achterhaalde de rol van dit eiwit. “Allereerst maakt dit eiwit het mogelijk dat er nieuwe bloedvaten ontstaan en ten tweede schakelt het eiwit het immuunsysteem uit. Zowel door de nieuwe bloedvaten als de uitschakeling van het immuunsysteem, kan de tumor sneller groeien”, aldus Griffioen. Hiertegen wist het team een effectief vaccin te ontwikkelen.
Volgens Griffioen zijn de voordelen van het vaccin groot in vergelijking met chemotherapie. Dat maakt niet alleen de tumorcellen, maar ook de gezonde cellen van het lichaam kapot. “Een vaccin is een vorm van ‘slimme’ therapie. Het zorgt alleen voor een plaatselijke zwelling en tijdelijke koorts, net als bij een coronavaccin”, aldus Griffioen.
De hoogleraar immunotherapie van de Universiteit Leiden, Sjoerd Van der Burg, is echter kritisch op het vaccin. “Eerst is de tumor bij de hond verwijderd, daarna is het vaccin toegediend. Dan kun je niet spreken van een genezing”, aldus de hoogleraar. Hij ziet wel potentie in het vaccin, omdat het gebruikt kan worden bij mensen die eerst een tumor laten verwijderen, waarna het vaccin vervolgens wordt ingezet om de groei van nieuwe tumoren te voorkomen. “We zijn al best ver. Tussen nu en zo’n tien jaar zullen de eerste echt goed werkende therapeutische kankervaccins in gebruik zijn”, aldus Van der Burg.
(jvdh)